DOI Artikel:
Łanuszka, Magdalena: Piętnastowieczny rękopis Godzinek w krakowskiej Bibliotece Książąt Czartoryskich
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19072#0102
Stan badań nad Ms. Czart. 3467 nie jest bogaty. Rękopis wzmiankowa-
no w katalogu aukcyjnym biblioteki Firmin-Didota3 oraz w Sichergestellte
Kunstwerke in Gene}-algouvernementĄ. Jego jedynym opracowaniem mono-
graficznym jest tekst Mani Jarosławieckiej-Gąsiorowskiej w ,,Bulletin de
la Societe Francaise de reproductions de manuscrits a peinmres"3, którego
ustalenia przyjął także autor katalogu Vlaamse miniaturen roor Von Eyck6.
Na tej podstawie uważa się, że iluminacje Godzinek Czartoryskich wykonał
ok. 1400 r. mistrz południowofrancuski pozostający pod wpływem włoskim.
Wspomniany katalog jednocześnie zwraca uwagę na podobieństwo dekoracji
marginalnej omawianego tu rękopisu oraz Godzinek Ms 135 E 36 w Koninklijke
Bibliotheek w Hadze, również datowanych ok. r. 1400.
Na podstawie wpisów dokonanych później w stosunku do czasu powstania
kodeksu, Jarosławiecka-Gąsiorowska stwierdziła, że w XV wieku znajdował
się on na południu Francji (świadczyłyby o tym modlitwy w języku prowansal-
skim, zaś znajdujący się na f. 48 podpis G. de Lomania mógłby odnosić się do
znanej na południu rodziny Lomagne). Badaczka ta uważała także, że dopisek
na f. 7 v. o treści Eugarya 1440 ąuarta ąuintilis in balira facta może sugero-
wać pobyt rękopisu w Portugalii7. Nie sądzę jednak, aby te ślady wędrówek
rękopisu (o ile w ogóle owe zapiski do nich właśnie się odnoszą) mogły być
jakimkolwiek dowodem miejsca jego powstania, zwłaszcza że książka - jako
przedmiot niewielki - w przeciągu niedługiego nawet czasu może wielokrotnie
zmieniać właściciela czy miejsce przechowywania. Jarosławiecka-Gąsiorowska
dostrzegła w kodeksie grupę motywów przejętych ze sztuki włoskiej, zaliczając
do nich typ Madonny, rozmieszczenie akcesoriów w scenach i sposób ujęcia
ruchu postaci. Z Włoch miałyby też pochodzić formy kwiatów, ożywiających
gałązki bordiur, które pojawiają się w rękopisach powstałych około 1400 r. Ba-
daczka twierdziła również, że Ms. Czart. 3467 posiada cechy charakterystyczne
3 Cathalogue des liwes rares et preciewc manuscrits et imprimes faisant partie de la Biblio-
iheąue de M. Ambroise Firmin-Didot.... Paris 1884. nr 9. s. 12-13.
4 Sichergestellte Kunstwerke in Generalgoiwernement, Breslau ok. 1941. s. 49.
5 M. Jarosławiecka-Gąsiorowska. Lirre d'heures, France circa 1400, Ms. Czart. 3467,
„Bulletin de la Societe Franęaise de reproductions de manuscrits a peintures", annee 1 8, Paris
1934, s. 45-50.
6 Vlaamse miniaturen voor Van Eyck (ca. 1380-ca. 1420). Tentoonstellingscatalogus. Corpus
van verluchte Handschriften vol 6.. Studiecentrum Vlaamse Miniaturisten. red. M. Smeyers,
Cultureel Centrum Romaanse Poort, Katholieke Universiteit Leuven, Leuven 1993. s. 167.
7 Być może Eugarya odnosi się do miejscowości w Portugalii, na zachód od Lizbony, po-
między Sintra i Colares.
84
no w katalogu aukcyjnym biblioteki Firmin-Didota3 oraz w Sichergestellte
Kunstwerke in Gene}-algouvernementĄ. Jego jedynym opracowaniem mono-
graficznym jest tekst Mani Jarosławieckiej-Gąsiorowskiej w ,,Bulletin de
la Societe Francaise de reproductions de manuscrits a peinmres"3, którego
ustalenia przyjął także autor katalogu Vlaamse miniaturen roor Von Eyck6.
Na tej podstawie uważa się, że iluminacje Godzinek Czartoryskich wykonał
ok. 1400 r. mistrz południowofrancuski pozostający pod wpływem włoskim.
Wspomniany katalog jednocześnie zwraca uwagę na podobieństwo dekoracji
marginalnej omawianego tu rękopisu oraz Godzinek Ms 135 E 36 w Koninklijke
Bibliotheek w Hadze, również datowanych ok. r. 1400.
Na podstawie wpisów dokonanych później w stosunku do czasu powstania
kodeksu, Jarosławiecka-Gąsiorowska stwierdziła, że w XV wieku znajdował
się on na południu Francji (świadczyłyby o tym modlitwy w języku prowansal-
skim, zaś znajdujący się na f. 48 podpis G. de Lomania mógłby odnosić się do
znanej na południu rodziny Lomagne). Badaczka ta uważała także, że dopisek
na f. 7 v. o treści Eugarya 1440 ąuarta ąuintilis in balira facta może sugero-
wać pobyt rękopisu w Portugalii7. Nie sądzę jednak, aby te ślady wędrówek
rękopisu (o ile w ogóle owe zapiski do nich właśnie się odnoszą) mogły być
jakimkolwiek dowodem miejsca jego powstania, zwłaszcza że książka - jako
przedmiot niewielki - w przeciągu niedługiego nawet czasu może wielokrotnie
zmieniać właściciela czy miejsce przechowywania. Jarosławiecka-Gąsiorowska
dostrzegła w kodeksie grupę motywów przejętych ze sztuki włoskiej, zaliczając
do nich typ Madonny, rozmieszczenie akcesoriów w scenach i sposób ujęcia
ruchu postaci. Z Włoch miałyby też pochodzić formy kwiatów, ożywiających
gałązki bordiur, które pojawiają się w rękopisach powstałych około 1400 r. Ba-
daczka twierdziła również, że Ms. Czart. 3467 posiada cechy charakterystyczne
3 Cathalogue des liwes rares et preciewc manuscrits et imprimes faisant partie de la Biblio-
iheąue de M. Ambroise Firmin-Didot.... Paris 1884. nr 9. s. 12-13.
4 Sichergestellte Kunstwerke in Generalgoiwernement, Breslau ok. 1941. s. 49.
5 M. Jarosławiecka-Gąsiorowska. Lirre d'heures, France circa 1400, Ms. Czart. 3467,
„Bulletin de la Societe Franęaise de reproductions de manuscrits a peintures", annee 1 8, Paris
1934, s. 45-50.
6 Vlaamse miniaturen voor Van Eyck (ca. 1380-ca. 1420). Tentoonstellingscatalogus. Corpus
van verluchte Handschriften vol 6.. Studiecentrum Vlaamse Miniaturisten. red. M. Smeyers,
Cultureel Centrum Romaanse Poort, Katholieke Universiteit Leuven, Leuven 1993. s. 167.
7 Być może Eugarya odnosi się do miejscowości w Portugalii, na zachód od Lizbony, po-
między Sintra i Colares.
84