Modus: Prace z historii sztuki (7.2006)

krytycznej refleksji nad własną historią,
metodami i historiografiami. Marginalnie
traktowano jej związki z tendencjami ide-
ologicznymi, warunkami politycznym oraz
procesem konstytuowania samoświadomości
narodowej, które właściwie nigdy nie stały
się przedmiotem systematycznych badań.
Książka ta silnie zwraca uwagę na fakt, iż
historia sztuki funkcjonuje również w wy-
miarze politycznym. Z jednej strony bierze
ona pozytywny udział w kształtowaniu się
tożsamości narodów, z drugiej jednak bywa
wykorzystywana jako instrument w walce
politycznej. Ujęcie problematyki zależności
historiografii sztuki od postulatów narodo-
wych oraz polityki w XIX i XX wieku stano-
wi szczególną wartość i świadczy o swoistej
odwadze tej publikacji. Bowiem o wiele
łatwiej mówi się o historii niż o teraźniejszo-
ści. Ale przede wszystkim książka pokazuje
nowy, konieczny kierunek badań i oferuje
jednocześnie ich pierwsze wytyczne. Celem
badań miałoby być stworzenie odideologi-
zowanej, pozbawionej skojarzeń z nacjonali-
zmem kategorii „narodowy".

Marta NIŚKIEWICZ

Wanderungen: Kiinstler - Kunstwerk — Motiv

- Stifter. Beitrage der 10. Tagung des Ar-
beitskreises deutscher wid polnischer Kunst-
historiker in Warschau, 25-28. September
2003 (Wędrówki: Artysta - Dzieło - Wzorzec

- Fundator. Materiały IX] Konferencji Grupy
Roboczej Polskich i Niemieckich Historyków

Sztuki w Warszawie, 25-28 września 2003 r.).
red. M. Omilanowska, A. Straszewska, War-
szawa 2005 (= Das Gemeinsame Kulturerbe

- Wspólne Dziedzictwo, red. M. Omilanow-
ska, 2)

Założona w r. 1988 ,,Grupa robocza
polskich i niemieckich histoiyków sztu-
ki" należy obecnie do najważniejszych
inicjatyw, zmierzających do pogłębienia
współpracy badaczy wspólnego dziedzictwa
kulturowego Polski i Niemiec. Służą temu
przede wszystkim coroczne spotkania „Gra-
py", przyjmujące postać kilkudniowych sesji
naukowych. Do r. 2005 odbyło się dwana-
ście takich sesji, lecz tylko nieliczne zostały
uwiecznione poprzez wydanie drukiem
wygłoszonych na nich referatów2. Recenzo-
wana książka zawiera materiały X konfe-
rencji (Instytut Sztuki Polskiej Akademii
Nauk, 25-28 września 2003) i ukazała się
jako dragi tom serii Das Gemeinsame Erbe

- Wspólne Dziedzictwo, wydawanej pod egi-
dą „Grapy". Nie licząc wstępu, publikacja
zawiera dwadzieścia trzy artykuły w języku
niemieckim lub angielskim (z polskimi
streszczeniami), indeksy osób i miejscowo-
ści oraz program sesji3.

Zgodnie z zamiarem organizatorów,
temat dziesiątego spotkania „Grapy" wykra-
czał poza problematykę dziejów i ochrony
zabytków na dawnych terenach niemieckich,
włączonych po r. 1945 do Polski, i dotyczył
szerzej rozumianych związków artystycz-
nych pomiędzy obydwoma krajami. Tytuł
niniejszego zbioru materiałów odnosi się do
szczególnego charakteru tych związków, po-
legających jakże często na migracji artystów,

1 Błąd na stronie tytułowej (!) recenzowanej publikacji - winno być: „X".

2 Kunstgeschichte wid Denkmalpflege. Beitrage der 4. Tagung des Arbeitskreises deutscher wid polni-
scher Kunsthistoriker in Toruń. 2.-6. Oktober 1997. red. M. Woźniak. Toruń 2002; Hansestadt - Residenz
- Industriestandort. Beitrage der 7. Tagung des Arbeitskreises deutscher undpolnischer Kunsthistoriker in
Oldenburg, 27.-30. September 2000, red. B. Stórtkuhl. Munchen 2002 (= Schriftenreihe des Bundesinstituts
fur Kultur und Geschichte der Deutschen im óstlichen Europa, t. 19): Der Umgang mit dem kulturellen
Erbe in Deutschland und Polen im 20. Jahrhundert. Beitrage der 9. Tagung des Arbeitskreises deutscher
und polnischer Kunsthistoriker und Denkmalpfleger in Leipzig, 26.-29. September 2002, red. A. Langer.
Warszawa 2004 (= Das Gemeinsame Kulturerbe - Wspólne Dziedzictwo, t. 1).

3 Nie wszystkie wygłoszone na niej referaty zostały opublikowane.

234