DOI Artikel:
Żurowska, Klementyna: Dwa szkice o architekture kamiennej Ostrowa Lednickiego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27279#0029
Została ona wyposażona w dwa okrągłe baseny umieszczone
centralnie, na osi wschód-zachód. W Venosa w Italii również
jeden basen znajduje się w środku baptysterium, drugi zaś
usytuowany jest w jego obejściu (ił. 12). Z kolei w miejsco-
wości Pianottoli-Caldarello na Korsyce znaleziono kościół
wczesnochrześcijański na rzucie krzyża (il. 13) z nawą zakoń-
czoną apsydą z jednej strony oraz prostym murem z drugiej.
Jedno ramię transeptu zostało wyposażone w dobrze zachowany basen chrzcielny.
W przeciwległym ramieniu znaleziono tylko relikty jakichś konstrukcji, do których
wchodziło się po stopniach (zachował się jeden taki stopień). Noel Duval w drugim
skrzydle rekonstruuje drugi basen. Zastrzega przy tym, że jest to tylko hipoteza, ale
nie bardzo wiadomo, co by to innego miało być15. Czwarte baptysterium z dwoma
basenami można odnaleźć w Hiszpanii w miejscowości Iunca (il. 14). W bapty-
sterium tym znajdują się dwa baseny wspólnie wpisane w prostokąt wzdłuż osi
8. Vrba (Glamoć) bazylika
i baptysterium. Wg N. Cam-
bi, Nuove scoperte di arche-
ologia cristiana in Dalmazia,
w: Actes du Xle congres
'International d’archeologie
chretienne. Lyon, Vienne,
Grenoble, Geneve etAoste
(21-28 septembre 1986), t. 3,
Roma 1989, il. 15, s. 2411
wschód-zachód. Pierwszy od lewej, na rzucie kwadratu, jest bardzo płytki. Dalej
w kierunku zachodnim widnieją schody do basenu głębokiego, o takim samym
rzucie jak basen płytki. Baptysteria dwubasenowe nie reprezentują żadnego typu.
Powstały zupełnie indywidualnie i niezależnie od innych wzorów, w związku z tym
nic ich nie łączy z Ostrowem Lednickim.
Centralna budowla na Ostrowie Lednickim bez wątpienia prezentuje for-
my baptysterialne. Trudno jednakże określić ją mianem baptysterium, gdyż nie
przylega do żadnego budynku biskupiego, katedry biskupiej, ani nie jest budowlą
wolno stojącą. Jest natomiast połączona wejściem z palatium. Związany na osi z tą
budowlą podłużny budynek pałacowy wymaga osobnego rozważenia. Palatium
9. Luni, rzut poziomy koś-
cioła i baptysterium.
Wg V. Fiocchi Nicolai,
Notiziario delle scoperte
awenute in Italia nel campo
dell’ archeologia cristia-
na negli anni 1981-1986,
w: Actes du Xle congres
international d’archeologie
chretienne. Lyon, Vienne,
Grenoble, Geneve etAoste
(21-28 septembre 1986), t. 3,
Roma 1989, il. 1, s. 2223
na rzucie prostokąta podzielonego na kilka izb na Ostrowie Lednickim mogło
być jedną z rezydencji panującego, połączoną ściśle z kaplicą pałacową, pełniącą
również funkcję chrzcielną. Nazywanie jednak budowli centralnej kaplicą pała-
cową wydaje mi się zawężeniem problemu.
15 Zob. Le premiers monuments chretiens de la France, t. 1: Sud-Est et Corse, red. N. Duval, Pa-
ris 1995.
Dwa szkice o architekturze kamiennej Ostrowa Lednickiego
27
centralnie, na osi wschód-zachód. W Venosa w Italii również
jeden basen znajduje się w środku baptysterium, drugi zaś
usytuowany jest w jego obejściu (ił. 12). Z kolei w miejsco-
wości Pianottoli-Caldarello na Korsyce znaleziono kościół
wczesnochrześcijański na rzucie krzyża (il. 13) z nawą zakoń-
czoną apsydą z jednej strony oraz prostym murem z drugiej.
Jedno ramię transeptu zostało wyposażone w dobrze zachowany basen chrzcielny.
W przeciwległym ramieniu znaleziono tylko relikty jakichś konstrukcji, do których
wchodziło się po stopniach (zachował się jeden taki stopień). Noel Duval w drugim
skrzydle rekonstruuje drugi basen. Zastrzega przy tym, że jest to tylko hipoteza, ale
nie bardzo wiadomo, co by to innego miało być15. Czwarte baptysterium z dwoma
basenami można odnaleźć w Hiszpanii w miejscowości Iunca (il. 14). W bapty-
sterium tym znajdują się dwa baseny wspólnie wpisane w prostokąt wzdłuż osi
8. Vrba (Glamoć) bazylika
i baptysterium. Wg N. Cam-
bi, Nuove scoperte di arche-
ologia cristiana in Dalmazia,
w: Actes du Xle congres
'International d’archeologie
chretienne. Lyon, Vienne,
Grenoble, Geneve etAoste
(21-28 septembre 1986), t. 3,
Roma 1989, il. 15, s. 2411
wschód-zachód. Pierwszy od lewej, na rzucie kwadratu, jest bardzo płytki. Dalej
w kierunku zachodnim widnieją schody do basenu głębokiego, o takim samym
rzucie jak basen płytki. Baptysteria dwubasenowe nie reprezentują żadnego typu.
Powstały zupełnie indywidualnie i niezależnie od innych wzorów, w związku z tym
nic ich nie łączy z Ostrowem Lednickim.
Centralna budowla na Ostrowie Lednickim bez wątpienia prezentuje for-
my baptysterialne. Trudno jednakże określić ją mianem baptysterium, gdyż nie
przylega do żadnego budynku biskupiego, katedry biskupiej, ani nie jest budowlą
wolno stojącą. Jest natomiast połączona wejściem z palatium. Związany na osi z tą
budowlą podłużny budynek pałacowy wymaga osobnego rozważenia. Palatium
9. Luni, rzut poziomy koś-
cioła i baptysterium.
Wg V. Fiocchi Nicolai,
Notiziario delle scoperte
awenute in Italia nel campo
dell’ archeologia cristia-
na negli anni 1981-1986,
w: Actes du Xle congres
international d’archeologie
chretienne. Lyon, Vienne,
Grenoble, Geneve etAoste
(21-28 septembre 1986), t. 3,
Roma 1989, il. 1, s. 2223
na rzucie prostokąta podzielonego na kilka izb na Ostrowie Lednickim mogło
być jedną z rezydencji panującego, połączoną ściśle z kaplicą pałacową, pełniącą
również funkcję chrzcielną. Nazywanie jednak budowli centralnej kaplicą pała-
cową wydaje mi się zawężeniem problemu.
15 Zob. Le premiers monuments chretiens de la France, t. 1: Sud-Est et Corse, red. N. Duval, Pa-
ris 1995.
Dwa szkice o architekturze kamiennej Ostrowa Lednickiego
27