DOI Artikel:
Żurowska, Klementyna: Dwa szkice o architekture kamiennej Ostrowa Lednickiego
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.27279#0035
bardzo blisko siebie, dzieliła je przestrzeń półmetrowa. W środku było bardzo mało
miejsca. Zespół ten jest właśnie formą, której szukamy: centralna kaplica na osi
wschód-zachód połączona z palatium. Z palatium w Werli zachowało się tylko
jedno pomieszczenie. Cała zachodnia część została zniszczona przez późniejsze
wykopaliska. Dolna część filarów i negatywy murów obwodowych wykazują, że ani
pośrodku, ani też w części wschodniej nie było ołtarza. Prawdopodobnie w środku
bardzo małej przestrzeni pomiędzy filarami znajdował się grób. Przypuszczam
również, że na tym poziomie, który udało się uchwycić, mieściła się krypta. Świad-
czy o tym zarówno brak ołtarza, jak i forma umieszczonych pośrodku i znacznie
do siebie przybliżonych filarów, które sprawiają wrażenie jak gdyby czterech lekko
rozsuniętych części jednego, rozciętego, cylindrycznego filara. Pewne podobień-
stwo do niej można odnaleźć w kościele św. Michała w Fuldzie25.
Dziewiętnastego kwietnia 940 roku cesarz Otto I podpisał w Werli ważny
dokument, z czego można wnioskować, że pałac już wówczas istniał. Na pewno
zaś istniał w roku 1002, gdy miały tam przyjechać siostry Ottona III26.
Około roku tysięcznego pojawił się inny wariant w układzie budynków pała-
cowych. Wzniesiono pierwszy na dużą skalę pałac cesarski w Zurychu, na rzucie
wydłużonego prostokąta podzielonego wąskim korytarzem (ił. 2ąa). Z jednej
strony wchodziło się do sali audiencyjnej, a po przeciwnej stronie znajdowały
się mieszkania. Rzecz charakterystyczna, w narożniku północno-wschodnim jak
gdyby doczepiona była nieduża kaplica o formach krzyżowych27.
20. Akwizgran, rzut pozio-
my zespołu pałacowego.
Wg K. Żurowska, Studia nad
architekturę wczesnopia-
stowską, Kraków 1983,
ryc. 31, s. 138
21. Ingelheim, rzut poziomy
zespołu pałacowego.
Wg K. Żurowska, Studia nad
architekturę wczesnopia-
stowskę, Kraków 1983,
ryc. 44, s. 158
25 Zob. Vorromanische Kirchenbauten. Katalog der Denkmdler bis zum Ausgang der Ottonen,
red. F. Oswald, L. Schaefer, H.R. Sennhauser, Munchen 1966, s. 87-89.
26 Zob. H. Seebach, Die Kónigspfalz Werla, Neumiinster 1967, s. 9-11, 15-16.
27 Zob. K. Żurowska, Studia nad architekturą, s. 160.
Dwa szkice o architekturze kamiennej Ostrowa Lednickiego
33
miejsca. Zespół ten jest właśnie formą, której szukamy: centralna kaplica na osi
wschód-zachód połączona z palatium. Z palatium w Werli zachowało się tylko
jedno pomieszczenie. Cała zachodnia część została zniszczona przez późniejsze
wykopaliska. Dolna część filarów i negatywy murów obwodowych wykazują, że ani
pośrodku, ani też w części wschodniej nie było ołtarza. Prawdopodobnie w środku
bardzo małej przestrzeni pomiędzy filarami znajdował się grób. Przypuszczam
również, że na tym poziomie, który udało się uchwycić, mieściła się krypta. Świad-
czy o tym zarówno brak ołtarza, jak i forma umieszczonych pośrodku i znacznie
do siebie przybliżonych filarów, które sprawiają wrażenie jak gdyby czterech lekko
rozsuniętych części jednego, rozciętego, cylindrycznego filara. Pewne podobień-
stwo do niej można odnaleźć w kościele św. Michała w Fuldzie25.
Dziewiętnastego kwietnia 940 roku cesarz Otto I podpisał w Werli ważny
dokument, z czego można wnioskować, że pałac już wówczas istniał. Na pewno
zaś istniał w roku 1002, gdy miały tam przyjechać siostry Ottona III26.
Około roku tysięcznego pojawił się inny wariant w układzie budynków pała-
cowych. Wzniesiono pierwszy na dużą skalę pałac cesarski w Zurychu, na rzucie
wydłużonego prostokąta podzielonego wąskim korytarzem (ił. 2ąa). Z jednej
strony wchodziło się do sali audiencyjnej, a po przeciwnej stronie znajdowały
się mieszkania. Rzecz charakterystyczna, w narożniku północno-wschodnim jak
gdyby doczepiona była nieduża kaplica o formach krzyżowych27.
20. Akwizgran, rzut pozio-
my zespołu pałacowego.
Wg K. Żurowska, Studia nad
architekturę wczesnopia-
stowską, Kraków 1983,
ryc. 31, s. 138
21. Ingelheim, rzut poziomy
zespołu pałacowego.
Wg K. Żurowska, Studia nad
architekturę wczesnopia-
stowskę, Kraków 1983,
ryc. 44, s. 158
25 Zob. Vorromanische Kirchenbauten. Katalog der Denkmdler bis zum Ausgang der Ottonen,
red. F. Oswald, L. Schaefer, H.R. Sennhauser, Munchen 1966, s. 87-89.
26 Zob. H. Seebach, Die Kónigspfalz Werla, Neumiinster 1967, s. 9-11, 15-16.
27 Zob. K. Żurowska, Studia nad architekturą, s. 160.
Dwa szkice o architekturze kamiennej Ostrowa Lednickiego
33