DOI article:
Grze̢da, Mateusz: "Fantasia" i "ritrarre": o początkach portretu w Lombardii około roku 1400$nElektronische Ressource
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.27279#0117
Włicr nbi iwilMmmicm mm qnan*f
rrrnbnuh nobis.lg canuj qui rcncji
BraUttw p.muuaTtu® .Tofctiatn. fj
o:u jMmcrńlio.-TfpmtitiCmcro
tut'cm r mpunatno ‘rmmc Tfctnp.
caiU fauURumJłtncn rmin
z$ó? *
: ■ .
<#*> W*'
" * * *■
7. Giovannino de Grassi,
Portret Gian Galeazza Vis-
contiego, Offiziolo Visconti,
Florencja, Biblioteca Nazio-
nale, Ms. BR 397, fol. 105-
Wg M. Meiss, E.W. Kirsch,
The Visconti Hours, Biblio-
teca Nazionale, Florence,
London 1972, s. 69
8. Giovannino de Grassi,
Portret Gian Galeazza Vis-
contiego, Offiziolo Visconti,
Florencja, Biblioteca Nazio-
nale, Ms. BR 397, fol. 128.
Wg M. Meiss, E.W. Kirsch,
The Visconti Hours, Biblio-
teca Nazionale, Florence,
London 1972, s. 87
Ppt muctu crawli’! umuinlins mteHjJ
ucrentnn mulinurięiitw tt.cf qm noticut
Kttanonu BU raiMicum tnm.ict)
Unrni.munhlianonitn nno ur 11011 có
•mama
HI cfonunr cmii mci nula}.
~ccii» iituiTTO coinbLitcno ;i
ttu rhcnio Cum Ciairiurrtp:ui
ijw.Hn
mn mmn
mc MB
W podobnym kontekście można
także interpretować występowanie por-
tretów w rękopisach łączonych z Gian
Galeazzo Viscontim. Pojawiają się one
kilkukrotnie na folio 105, folio 128 i fo-
lio ii5r Offiziolo Visconti (il. 7-9). Za
każdym razem występują w kontekście
wyrafinowanego programu paraheral-
dycznego, którego klucz stanowi Can-
zon morale fatta per la divisa del conte di
Virtu, utwór napisany w roku 1389 przez
nadwornego poetę Gian Galeazza -
Francesca di Vanozza. W utworze tym
osobistym symbolem Viscontiego staje
się słońce, dopełnione przez gołębicę -
symbol pokory - i błękit oznaczający
niebo67. Jak widać to na przykładzie
portretu na folio ii5r Offiziolo Visconti,
realistyczna podobizna Gian Galeazza została umieszczona w centrum kompozycji
o błękitnym tle i bogatej „chmurzastej” bordiurze z rozbłyskującymi we wszystkich
kierunkach promieniami słonecznymi (il. 9)68. Pomimo że literacki pierwowzór
9. Giovannino de Grassi,
Portret Gian Galeazza Vis-
contiego, Offiziolo Visconti,
Florencja, Biblioteca Nazio
nale, Ms. BR 397, fol. 115r.
Wg M. Meiss, E.W. Kirsch,
The Visconti Hours, Biblio-
teca Nazionale, Florence,
London 1972, s. 77
nie odwołuje się bezpośrednio do fizycznego wyglądu księcia, lecz za pomocą
wyrafinowanych metafor prezentuje jedynie jego cnoty, w plastycznej trawestacji
utworu realistyczna podobizna księcia staje się centralnym punktem kompozycji.
67 Zob. Le rime di Francesco di Vanozzo, red. A. Medin, Bologna 1928, s. 7-12; por.: E.W. Kirsch, Five
Illuminated Manuscripts, s. 45-59; S.M. Carleton, Heraldry in the Trecento Madrigal, PhD. diss.,
The University of Toronto 2009, s. 126-129.
68 Portrety Gian Galeazza na fol. 105 i 128, choć mniej rozbudowane, również stanowią część
programu paraheraldycznego, portret na fol. 105 stanowi pendant dla gołębicy symbolizującej
Ducha Świętego, portret na fol. 128 jest wpisany w reprezentujące osobę księcia słońce i także
jest zestawiony z gołębicą, por. M. Meiss, E.W. Kirsch, The Yisconti Hours, BR 105 i BR 128.
Fantasia” i „ritrarre”. O początkach portretu w Lombardii...
115
rrrnbnuh nobis.lg canuj qui rcncji
BraUttw p.muuaTtu® .Tofctiatn. fj
o:u jMmcrńlio.-TfpmtitiCmcro
tut'cm r mpunatno ‘rmmc Tfctnp.
caiU fauURumJłtncn rmin
z$ó? *
: ■ .
<#*> W*'
" * * *■
7. Giovannino de Grassi,
Portret Gian Galeazza Vis-
contiego, Offiziolo Visconti,
Florencja, Biblioteca Nazio-
nale, Ms. BR 397, fol. 105-
Wg M. Meiss, E.W. Kirsch,
The Visconti Hours, Biblio-
teca Nazionale, Florence,
London 1972, s. 69
8. Giovannino de Grassi,
Portret Gian Galeazza Vis-
contiego, Offiziolo Visconti,
Florencja, Biblioteca Nazio-
nale, Ms. BR 397, fol. 128.
Wg M. Meiss, E.W. Kirsch,
The Visconti Hours, Biblio-
teca Nazionale, Florence,
London 1972, s. 87
Ppt muctu crawli’! umuinlins mteHjJ
ucrentnn mulinurięiitw tt.cf qm noticut
Kttanonu BU raiMicum tnm.ict)
Unrni.munhlianonitn nno ur 11011 có
•mama
HI cfonunr cmii mci nula}.
~ccii» iituiTTO coinbLitcno ;i
ttu rhcnio Cum Ciairiurrtp:ui
ijw.Hn
mn mmn
mc MB
W podobnym kontekście można
także interpretować występowanie por-
tretów w rękopisach łączonych z Gian
Galeazzo Viscontim. Pojawiają się one
kilkukrotnie na folio 105, folio 128 i fo-
lio ii5r Offiziolo Visconti (il. 7-9). Za
każdym razem występują w kontekście
wyrafinowanego programu paraheral-
dycznego, którego klucz stanowi Can-
zon morale fatta per la divisa del conte di
Virtu, utwór napisany w roku 1389 przez
nadwornego poetę Gian Galeazza -
Francesca di Vanozza. W utworze tym
osobistym symbolem Viscontiego staje
się słońce, dopełnione przez gołębicę -
symbol pokory - i błękit oznaczający
niebo67. Jak widać to na przykładzie
portretu na folio ii5r Offiziolo Visconti,
realistyczna podobizna Gian Galeazza została umieszczona w centrum kompozycji
o błękitnym tle i bogatej „chmurzastej” bordiurze z rozbłyskującymi we wszystkich
kierunkach promieniami słonecznymi (il. 9)68. Pomimo że literacki pierwowzór
9. Giovannino de Grassi,
Portret Gian Galeazza Vis-
contiego, Offiziolo Visconti,
Florencja, Biblioteca Nazio
nale, Ms. BR 397, fol. 115r.
Wg M. Meiss, E.W. Kirsch,
The Visconti Hours, Biblio-
teca Nazionale, Florence,
London 1972, s. 77
nie odwołuje się bezpośrednio do fizycznego wyglądu księcia, lecz za pomocą
wyrafinowanych metafor prezentuje jedynie jego cnoty, w plastycznej trawestacji
utworu realistyczna podobizna księcia staje się centralnym punktem kompozycji.
67 Zob. Le rime di Francesco di Vanozzo, red. A. Medin, Bologna 1928, s. 7-12; por.: E.W. Kirsch, Five
Illuminated Manuscripts, s. 45-59; S.M. Carleton, Heraldry in the Trecento Madrigal, PhD. diss.,
The University of Toronto 2009, s. 126-129.
68 Portrety Gian Galeazza na fol. 105 i 128, choć mniej rozbudowane, również stanowią część
programu paraheraldycznego, portret na fol. 105 stanowi pendant dla gołębicy symbolizującej
Ducha Świętego, portret na fol. 128 jest wpisany w reprezentujące osobę księcia słońce i także
jest zestawiony z gołębicą, por. M. Meiss, E.W. Kirsch, The Yisconti Hours, BR 105 i BR 128.
Fantasia” i „ritrarre”. O początkach portretu w Lombardii...
115