Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Modus: Prace z historii sztuki — 14.2014

DOI Artikel:
Krasny, Piotr: Źródło rozproszeń dla przywiązanych do marności świata: Rozważania św. Bernarda z Clairvaux o sztuce sakralnej w interpretacji Armanda Rancégo
DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.27279#0135

DWork-Logo
Überblick
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
zakonne jest najlepszą odpowiedzią czło-
wieka na wezwanie Boga, sądził, że można
uratować swoją dusze i osiągnąć świętość,
prowadząc również życie świeckie, pod wa-
runkiem wszakże wszelkiego uwolnienia się
od systemu wartości, które wyznaje wielki
świat”59. Systematyczny wykład wskazujący
drogę do tego uwolnienia zawierała Dc la
saintete et des devoirs de la vie monastiąue,
dlatego była czytana nie tylko przez mnichów,
lecz także przez świeckich uczniów, a zwłasz-
cza uczennice Rancego.

Do tych ostatnich kierowano również
broszurki przekazujące w uproszczony spo-
sób koncepcje reformy życia zakonnego, wy-
pracowane przez owego opata. Autorem jed-
nego z takich dziełek, dedykowanego księżnej
Jeanne de Schomberg Liancourt, był sekretarz
Academie Royal de Peintre et de Sculpture
Andre Felibien, który wielokrotnie pielgrzy-
mował do cysterskiej samotni60. Ten wybitny
teoretyk sztuki, znany powszechnie z opisów artystycznych wspaniałości Wersa-
lu61, zawarł w swojej książeczce entuzjastyczną apologię purytańskiej „doktryny
artystycznej” Rancego i surowego wystroju kościoła w La Trappe (zob. niżej, ił. 5).
„Nie ma tu ani świeczników ze srebra - pisał z uznaniem - ani też innych boga-
tych ozdób, ornatów i paramentów. Ołtarze są bardzo skromne, tak jak było to
u początków [zakonu cystersów - P.K.]. W ten sposób wielebny opat dostosował
wszystkie te rzeczy do ducha [zakonnych - P.K.] patriarchów, a zwłaszcza św. Ber-
narda, który głosił, że zakonnicy nie powinni eksponować w swoich kościołach
sreber i wszystkiego, co kojarzy się ze światową wspaniałością, ale wszystkie
znajdujące się w niej przedmioty powinny cechować się prostotą, wyrażającą
we właściwy sposób ubóstwo jako istotę życia zakonnego. Jest zaiste prawdą, że
kościół ten pobudza o wiele bardziej pobożność swoją prostotą, niż wiele innych,
których ołtarze są ozdobione bogatymi świecznikami i kosztownymi wazami.
Jego ozdobą są bowiem modlitwy zanoszone nieustannie i z oddaniem, które są
wonią przyjemną dla Boga”62.

Podobną pochwałę purystycznych form artystycznych kościoła i klasztoru
w La Trappe wyraził Frere Pacóme (właściwie Guillame Dardenne) w opisie
tych budynków, który ofiarował wraz z ich planem w roku 1708 królowi Ludwi-
kowi XIV, próbując skłonić go do poparcia trapistowskiej reformy we Francji63
(ił. 4). W tekście tym (rozpowszechnionym drukiem, ze znakomitymi ilustracjami

4. Guillame Dardenne
wręcza królowi Ludwikowi
XIV plan i opis kościoła
i klasztoru w La Trappe,
miedzioryt Pierre’a Roche-
forta wg Pierre’a Jacquesa
Cazesa. Wg Frere Pacóme
[G. Dardenne], Description
du plan en relief de l’abbaye
de la Trappe presente au roi,
Paris 1708, frontispis

59 Ibidem, s. 129.

60 Zob. S. Germer, Kunst - Macht - Diskurs. Die intellektuelle Karriere des Andre Felibien im Frank-
reich von Louis XIV, Miinchen 1997, s. 27.

61 Zob. C. Goldstein, Vaux and Versailles. The Appropriations, Erasures and Accidents that Madę
Modern France, University Park 2008, szczeg. s. 8-32, 63-68.

62 A. Felibien, Description de kAbbaye de la Trappe, Paris 1677, s. 50-52.

63 Zob. Frere Pacóme, Description du plan, s. 1-4.

Źródło rozproszeń dla przywiązanych do marności świata...

133
 
Annotationen