DOI Artikel:
Nestorow, Dagny: Nowe wiadomości dotyczące wyposażenia wnętrz pałacu w Krystynopolu w świetle nieznanego inwentarza z roku 1775
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27279#0143
z pochodzącym z Brodów żydowskim szklarzem, Chaimem, na wykonanie okien
do pałacu9. Niestety, niedatowany jest wykaz drewna do fabryki krystynopolskiej,
gdzie wymieniono m.in. drewno niezbędne do murowania wozowni, a także na
więźbę dachową oficyny, parkan w ogrodzie czy budynek bażantarni10. Bliżej
nieokreślone prace budowlane przy pałacu prowadził syn Franciszka Salezego,
Stanisław Szczęsny, czego dowodzi wspomniany wcześniej rejestr materiałów z roku
1775, w którym wymieniono m.in. duże ilości cegły (ponad 104 tys.), wapna, a także
drewno do oficyn11. Może to świadczyć o tym, że budowa czy też rozbudowa pałacu
przez Franciszka Salezego Potockiego nie została ukończona za jego życia.
Pałac krystynopolski powiela typ wielu rezydencji magnackich sprzężonych
z miastem12. Założony na planie czworoboku o lekko wygiętych skrzydłach bocz-
nych, poprzedzony był od frontu dziedzińcami avant cour i cour cThonneur, flan-
kowanymi przez dziedziniec gospodarczy, na którym rozmieszczono budynki
kuchenne, stajnie oraz wozownie (il. 1). Dziedzińce rozdzielał budynek bramny
w kształcie wydłużonego prostokąta, zintegrowany z parterowymi skrzydłami
bocznymi prowadzącymi do skrzydła wschodniego - głównego korpusu rezyden-
cji. Zgodnie z projektem, pałac (zarówno jego elewacja frontowa, jak i ogrodowa)
był budowlą parterową o symetrycznej, lizenowo-płycinowej artykulacji i trzech
piętrowych ryzalitach. W elewacji frontowej od strony dziedzińca ryzalit środkowy
był poprzedzony kolumnowym portykiem13 (il. 2,3).
2. Krystynopol, pałac,
widok od strony dziedzińca.
Fot. archiwalna ze zbiorów
IS PAN w Warszawie
3. Krystynopol, pałac,
widok od strony ogrodu.
Fot. archiwalna ze zbiorów
IS PAN w Warszawie
9 CPAH-Kijów, f. 26, op. 2, sp. 469, Kontrakt I. Jaroszyńskiego ze szklarzem Chaimem na wyko-
nanie okien do pałacu w Krystynopolu, 3 sierpnia 1759.
ro Ibidem, f. 49, op. 2, sp. 2127, Specyfikacya drzewa potrzebnego do fabryki krystynopolskiej [b.r.].
11 Ibidem, f. 49, op. 1, sp. 2127, Regestr fabryczny różnych materiałów i naczynia do fabryki nale-
żących znajdujących się diebus Mai 1775 oto spisany w Krystynopolu, k. ąor.
12 Zob.: E. Świeykowski, Plany zamku, s. CCXX; R. Czernecki, Mały Król na Rusi, s. 417; R. Aftanazy,
Dzieje rezydencji, s. 54.
13 Zob.: E. Świeykowski, Plany zamku, s. CCXIX-CCXXII; J. Czernecki, Mały król na Rusi, s. 418-
-419; T. Mańkowski, Architekt, s. 8-9; J. Kowalczyk, Pierre Ricaud de Tirregaille, s. 314; R. Aftanazy,
Dzieje rezydencji, s. 54-58; R Wątroba, Pierrea Ricauda de Tirregaillea nieznany plan, s. 42-44.
Nowe wiadomości dotyczące wyposażenia wnętrz pałacu w Krystynopolu...
141
do pałacu9. Niestety, niedatowany jest wykaz drewna do fabryki krystynopolskiej,
gdzie wymieniono m.in. drewno niezbędne do murowania wozowni, a także na
więźbę dachową oficyny, parkan w ogrodzie czy budynek bażantarni10. Bliżej
nieokreślone prace budowlane przy pałacu prowadził syn Franciszka Salezego,
Stanisław Szczęsny, czego dowodzi wspomniany wcześniej rejestr materiałów z roku
1775, w którym wymieniono m.in. duże ilości cegły (ponad 104 tys.), wapna, a także
drewno do oficyn11. Może to świadczyć o tym, że budowa czy też rozbudowa pałacu
przez Franciszka Salezego Potockiego nie została ukończona za jego życia.
Pałac krystynopolski powiela typ wielu rezydencji magnackich sprzężonych
z miastem12. Założony na planie czworoboku o lekko wygiętych skrzydłach bocz-
nych, poprzedzony był od frontu dziedzińcami avant cour i cour cThonneur, flan-
kowanymi przez dziedziniec gospodarczy, na którym rozmieszczono budynki
kuchenne, stajnie oraz wozownie (il. 1). Dziedzińce rozdzielał budynek bramny
w kształcie wydłużonego prostokąta, zintegrowany z parterowymi skrzydłami
bocznymi prowadzącymi do skrzydła wschodniego - głównego korpusu rezyden-
cji. Zgodnie z projektem, pałac (zarówno jego elewacja frontowa, jak i ogrodowa)
był budowlą parterową o symetrycznej, lizenowo-płycinowej artykulacji i trzech
piętrowych ryzalitach. W elewacji frontowej od strony dziedzińca ryzalit środkowy
był poprzedzony kolumnowym portykiem13 (il. 2,3).
2. Krystynopol, pałac,
widok od strony dziedzińca.
Fot. archiwalna ze zbiorów
IS PAN w Warszawie
3. Krystynopol, pałac,
widok od strony ogrodu.
Fot. archiwalna ze zbiorów
IS PAN w Warszawie
9 CPAH-Kijów, f. 26, op. 2, sp. 469, Kontrakt I. Jaroszyńskiego ze szklarzem Chaimem na wyko-
nanie okien do pałacu w Krystynopolu, 3 sierpnia 1759.
ro Ibidem, f. 49, op. 2, sp. 2127, Specyfikacya drzewa potrzebnego do fabryki krystynopolskiej [b.r.].
11 Ibidem, f. 49, op. 1, sp. 2127, Regestr fabryczny różnych materiałów i naczynia do fabryki nale-
żących znajdujących się diebus Mai 1775 oto spisany w Krystynopolu, k. ąor.
12 Zob.: E. Świeykowski, Plany zamku, s. CCXX; R. Czernecki, Mały Król na Rusi, s. 417; R. Aftanazy,
Dzieje rezydencji, s. 54.
13 Zob.: E. Świeykowski, Plany zamku, s. CCXIX-CCXXII; J. Czernecki, Mały król na Rusi, s. 418-
-419; T. Mańkowski, Architekt, s. 8-9; J. Kowalczyk, Pierre Ricaud de Tirregaille, s. 314; R. Aftanazy,
Dzieje rezydencji, s. 54-58; R Wątroba, Pierrea Ricauda de Tirregaillea nieznany plan, s. 42-44.
Nowe wiadomości dotyczące wyposażenia wnętrz pałacu w Krystynopolu...
141