DOI article:
Michalczyk, Zbigniew: Wiedeńska Akademie der bildenden Künste a krakowska Szkoła Rysunku i Malarstwa przy Uniwersytecie Jagiellońskim (1818-1833)
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.27279#0190
w roku 1817. W Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego
zachowały się ich spisy (zob. Aneks 1). Wśród stu obiek-
tów, jakie Brodowski nabył w stolicy Cesarstwa, znalazło
się piętnaście gipsowych odlewów rzeźb antycznych i dwa
sztychowane podręczniki anatomiczne, natomiast resztę
stanowiły niemal wyłącznie rysunkowe studia postaci
ludzkich w różnych układach, autorstwa takich artystów,
jak nauczyciel Brodowskiego, Josef Abel (aż piętnaście
prac), uznawany przez Fugera i Zaunera za najlepszego
z uczniów akademii35, Franz Caucig (trzy prace), Karl
Gsellhofer (dwie prace), Matthaus Loder (jedna pra-
ca) czy pejzaże Lorenza Janschy (sześć prac)36. Cieka-
wych wiadomości na temat nauki w krakowskiej szkole
w pierwszych latach jej istnienia dostarcza lista wzorów
przekazanych w Wiedniu w roku 1818 Josefowi Riedlinge-
rowi przez Johanna Christiana Fristera (zob. Aneks 2)37.
Frister uczył w cesarsko-królewskiej akademii podstaw
rysunku historycznego (historische Zeichnungsgrun.de)
jako adiunkt w latach 1772-182738, a te kilkadziesiąt obiek-
tów to najprawdopodobniej głównie szkolne prace jego
uczniów39 - studia anatomiczne według pierwowzorów
1. Józef Brodowski, Stu-
dium głowy kobiecej, rysu-
nek kredką, Lwów, Lwowska
Narodowa Naukowa Biblio-
teka im. W. Stefanyka.
Wg J.M. Michałowski,
Rysunki Józefa i Tadeusza
Brodowskiego w Lwowskim
Gabinecie Sztuki, „Biuletyn
Historii Sztuki”, 37,1975,
nr 3
autorstwa Rubensa, Rafaela (niewątpliwie zapośredniczonych przez grafikę)
czy wiedeńskich profesów - Johanna Baptista Lampiego, a zwłaszcza Huberta
Maurera (aż czternaście rysunków). Poza Moritzem Michaelem Daffingerem
(jedna praca), zdecydowana większość rysowników to artyści obecnie niemal
całkowicie zapomniani, np. Franz Wolff, Franz Schroth, Joseph Róderer, Anton
Prohaska, Jacob Schorn, Leopold Hólbling, Anton Nowack. W zbiorze znalazły się
również studia anatomiczne wykonane z natury przez Antona Sprenga, korektora
przedmiotu historische Zeichnungsgriinde w latach 1815-184540. To nie przypadek,
że aż czternaście rysunków powtarzało kompozycje Maurera, bowiem artysta
ten piastował w latach 1785-1818 funkcję profesora podstaw rysunku historycz-
nego41. Wzory te, podobnie jak inne odlewy gipsowe niezbędne do wykładów
z rzeźby, o czym będzie jeszcze mowa, stanowiły absolutny fundament programu
edukacji. Wymowne jest, że potrzebny w trzeciej klasie manekin i komplet szat
do jego ubrania Józef Peszka zakupił dopiero z początkiem roku 182042. Wśród
sprowadzonych pomocy naukowych znajdowały się oczywiście również ryciny
(choć stosunkowo nieliczne), lecz widać, że Brodowskiemu zależało na tym, by
studenci uczyli się, kopiując oryginalne rysunki, podobnie, jak czynili to studenci
35 Zob. B. Hagen, Antike in Wien, s. 46.
36 AUJ, SI 491, ASP, dotacja, zbiory, 1817-1820, k. nlb (1817).
37 Ibidem, k. nlb (26 maja 1818).
38 Zob. W. Wagner, Die Geschichte der Akademie, s. 404.
39 Władysław Łuszczkiewicz (Przegląd krytyczny dziejów Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie (1818-
-1873), „Biblioteka Warszawska”, 39,1875, z. 3, s. 190) pisał po latach z niechęcią: „[...] głowy
i figury kupowane od uczniów akademii Wiedeńskiej służyły za wzory ich [Brodowskiego
i Peszki - Z.M.] uczniom”.
40 Zob. W. Wagner, Die Geschichte der Akademie, s. 414.
41 Zob. ibidem, s. 409.
42 AUJ, SI 491, ASP, dotacja, zbiory 1817-1820, k. nlb (23 stycznia 1820).
188
ARTYKUŁY
Zbigniew Michalczyk
zachowały się ich spisy (zob. Aneks 1). Wśród stu obiek-
tów, jakie Brodowski nabył w stolicy Cesarstwa, znalazło
się piętnaście gipsowych odlewów rzeźb antycznych i dwa
sztychowane podręczniki anatomiczne, natomiast resztę
stanowiły niemal wyłącznie rysunkowe studia postaci
ludzkich w różnych układach, autorstwa takich artystów,
jak nauczyciel Brodowskiego, Josef Abel (aż piętnaście
prac), uznawany przez Fugera i Zaunera za najlepszego
z uczniów akademii35, Franz Caucig (trzy prace), Karl
Gsellhofer (dwie prace), Matthaus Loder (jedna pra-
ca) czy pejzaże Lorenza Janschy (sześć prac)36. Cieka-
wych wiadomości na temat nauki w krakowskiej szkole
w pierwszych latach jej istnienia dostarcza lista wzorów
przekazanych w Wiedniu w roku 1818 Josefowi Riedlinge-
rowi przez Johanna Christiana Fristera (zob. Aneks 2)37.
Frister uczył w cesarsko-królewskiej akademii podstaw
rysunku historycznego (historische Zeichnungsgrun.de)
jako adiunkt w latach 1772-182738, a te kilkadziesiąt obiek-
tów to najprawdopodobniej głównie szkolne prace jego
uczniów39 - studia anatomiczne według pierwowzorów
1. Józef Brodowski, Stu-
dium głowy kobiecej, rysu-
nek kredką, Lwów, Lwowska
Narodowa Naukowa Biblio-
teka im. W. Stefanyka.
Wg J.M. Michałowski,
Rysunki Józefa i Tadeusza
Brodowskiego w Lwowskim
Gabinecie Sztuki, „Biuletyn
Historii Sztuki”, 37,1975,
nr 3
autorstwa Rubensa, Rafaela (niewątpliwie zapośredniczonych przez grafikę)
czy wiedeńskich profesów - Johanna Baptista Lampiego, a zwłaszcza Huberta
Maurera (aż czternaście rysunków). Poza Moritzem Michaelem Daffingerem
(jedna praca), zdecydowana większość rysowników to artyści obecnie niemal
całkowicie zapomniani, np. Franz Wolff, Franz Schroth, Joseph Róderer, Anton
Prohaska, Jacob Schorn, Leopold Hólbling, Anton Nowack. W zbiorze znalazły się
również studia anatomiczne wykonane z natury przez Antona Sprenga, korektora
przedmiotu historische Zeichnungsgriinde w latach 1815-184540. To nie przypadek,
że aż czternaście rysunków powtarzało kompozycje Maurera, bowiem artysta
ten piastował w latach 1785-1818 funkcję profesora podstaw rysunku historycz-
nego41. Wzory te, podobnie jak inne odlewy gipsowe niezbędne do wykładów
z rzeźby, o czym będzie jeszcze mowa, stanowiły absolutny fundament programu
edukacji. Wymowne jest, że potrzebny w trzeciej klasie manekin i komplet szat
do jego ubrania Józef Peszka zakupił dopiero z początkiem roku 182042. Wśród
sprowadzonych pomocy naukowych znajdowały się oczywiście również ryciny
(choć stosunkowo nieliczne), lecz widać, że Brodowskiemu zależało na tym, by
studenci uczyli się, kopiując oryginalne rysunki, podobnie, jak czynili to studenci
35 Zob. B. Hagen, Antike in Wien, s. 46.
36 AUJ, SI 491, ASP, dotacja, zbiory, 1817-1820, k. nlb (1817).
37 Ibidem, k. nlb (26 maja 1818).
38 Zob. W. Wagner, Die Geschichte der Akademie, s. 404.
39 Władysław Łuszczkiewicz (Przegląd krytyczny dziejów Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie (1818-
-1873), „Biblioteka Warszawska”, 39,1875, z. 3, s. 190) pisał po latach z niechęcią: „[...] głowy
i figury kupowane od uczniów akademii Wiedeńskiej służyły za wzory ich [Brodowskiego
i Peszki - Z.M.] uczniom”.
40 Zob. W. Wagner, Die Geschichte der Akademie, s. 414.
41 Zob. ibidem, s. 409.
42 AUJ, SI 491, ASP, dotacja, zbiory 1817-1820, k. nlb (23 stycznia 1820).
188
ARTYKUŁY
Zbigniew Michalczyk