DOI article:
Michalczyk, Zbigniew: Wiedeńska Akademie der bildenden Künste a krakowska Szkoła Rysunku i Malarstwa przy Uniwersytecie Jagiellońskim (1818-1833)
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.27279#0199
przypisywana jest płaskorzeźba Anioła Stróża umieszczona w attyce kamienicy przy
Rynku Głównym 3ó93. Sporą liczbę prac artysty wymienia Reiestr Czyli zbiór różnych
figur, basrelieve, form robionych przez R Profess. Schmelzer (zob. Aneks 5), choć nie
jest pewne, czy wszystkie rzeczywiście wyszły spod jego ręki94. W spisie wymieniono
m.in. marmurowe popiersie Johanna Wolfganga Goethego, odlewy gipsowe popiersi
Tadeusza Kościuszki, adwokata Garczyńskiego, Hallera (być może Józefa, później-
szego prezesa Senatu Rządzącego), figury Murzyna, Herkulesa, cesarza austriackiego
na koniu (zapewne Franciszka I), lwa naturalnej wielkości, grupy Adonisa i Wenus,
Herkulesa walczącego z Cerberem, oprawione w ramy reliefy ukazujące Matkę Boską
i Chrystusa. Na uwagę zasługuje grupa określona jako „zebranie simboliczne Koś-
ciuszki z orłem na podstawie drewniajnej] mal[owanej]”. Ciekawe, czy dzieło łączy
jakiś związek z rysunkiem Michała Stachowicza według pomysłu Sebastiana Siera-
kowskiego, przedstawiającym pomnik (projekt nagrobka?) odzianego w zbroję
Kościuszki wciąganego do grobu przez Chronosa, z którym walczy orzeł95. Ponadto,
w spisie zostały wymienione liczne formy: popiersi portretowych cara Mikołaja I,
prezesa senatu Wolnego Miasta Krakowa Stanisława Wodzickiego, Juliana Ursyna
Niemcewicza, Adama Mickiewicza, Goethego, wspomnianych już Garczyńskiego
i Hallera, a także obydwu wymienionych wyobrażeń Herkulesa, wreszcie licznych
reliefów (Merkury, scena z wojny trojańskiej, portret Marii Teresy). Rzeźbiarzowi
zależało na wniknięciu w miejscowe środowisko, skoro w roku 1823, a zatem wkrótce
po osiedleniu się nad Wisłą, przedstawił Senatowi Rządzącemu propozycję wyko-
nania pomnika naturalnej wielkości przedstawiającego jednego z królów polskich96.
Z czasem nauczył się podobno języka polskiego97 i zżył się ze swą przybraną
9. Josef Schmelzer, pro-
jekty nagrobków, 1825 (?),
Warszawa, Biblioteka Naro
dowa, I. Rys. 370.
Fot. Biblioteka Narodowa
10. Josef Schmelzer (?),
godło Domu pod Meduzą,
Kraków, ul. Bracka 6.
Fot. autor
93 Zob.: W. Łuszczkiewicz, Kartka z dziejów, s. 16; Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 4, cz. 10:
Śródmieście. Mury obronne i Planty, Rynek Główny, red. M. Myśliński, Warszawa 2005, s. 109,
il. 280. Jeśli istotnie jest to praca Schmelzera, to nie mogła powstać w r. 1860, czyli blisko trzy-
dzieści lat po śmierci artysty.
94 AUJ, SI 490, ASP, profesorowie, 1811-1834, k. nlb, Reiestr Czyli zbiór różnych figur, basrelieve,
form robionych przez P. Profess. Schmelzer, także niektóre instrumenta (1832). Spis został
sporządzony przez Aleksandra Wawrzeckiego.
95 Rysunek zachowany w Muzeum Narodowym w Warszawie, nr inw. Rys. Pol. 4582; zob. Z. Mi-
chalczyk, Michał Stachowicz, 1.1, s. 96-97, 210, t. 2, s. 147, poz. A 559, il. 425.
96 ANK, Wolne Miasto Kraków (dalej: WMK), IV-io, Protokoły obrad senatu Wolnego Miasta
Krakowa, 1823, s. 616.
97 Zob. W. Łuszczkiewicz, Kartka z dziejów, s. 16.
Wiedeńska Akademie der bildenden Kunste a krakowska Szkota Rysunku i Malarstwa...
197
Rynku Głównym 3ó93. Sporą liczbę prac artysty wymienia Reiestr Czyli zbiór różnych
figur, basrelieve, form robionych przez R Profess. Schmelzer (zob. Aneks 5), choć nie
jest pewne, czy wszystkie rzeczywiście wyszły spod jego ręki94. W spisie wymieniono
m.in. marmurowe popiersie Johanna Wolfganga Goethego, odlewy gipsowe popiersi
Tadeusza Kościuszki, adwokata Garczyńskiego, Hallera (być może Józefa, później-
szego prezesa Senatu Rządzącego), figury Murzyna, Herkulesa, cesarza austriackiego
na koniu (zapewne Franciszka I), lwa naturalnej wielkości, grupy Adonisa i Wenus,
Herkulesa walczącego z Cerberem, oprawione w ramy reliefy ukazujące Matkę Boską
i Chrystusa. Na uwagę zasługuje grupa określona jako „zebranie simboliczne Koś-
ciuszki z orłem na podstawie drewniajnej] mal[owanej]”. Ciekawe, czy dzieło łączy
jakiś związek z rysunkiem Michała Stachowicza według pomysłu Sebastiana Siera-
kowskiego, przedstawiającym pomnik (projekt nagrobka?) odzianego w zbroję
Kościuszki wciąganego do grobu przez Chronosa, z którym walczy orzeł95. Ponadto,
w spisie zostały wymienione liczne formy: popiersi portretowych cara Mikołaja I,
prezesa senatu Wolnego Miasta Krakowa Stanisława Wodzickiego, Juliana Ursyna
Niemcewicza, Adama Mickiewicza, Goethego, wspomnianych już Garczyńskiego
i Hallera, a także obydwu wymienionych wyobrażeń Herkulesa, wreszcie licznych
reliefów (Merkury, scena z wojny trojańskiej, portret Marii Teresy). Rzeźbiarzowi
zależało na wniknięciu w miejscowe środowisko, skoro w roku 1823, a zatem wkrótce
po osiedleniu się nad Wisłą, przedstawił Senatowi Rządzącemu propozycję wyko-
nania pomnika naturalnej wielkości przedstawiającego jednego z królów polskich96.
Z czasem nauczył się podobno języka polskiego97 i zżył się ze swą przybraną
9. Josef Schmelzer, pro-
jekty nagrobków, 1825 (?),
Warszawa, Biblioteka Naro
dowa, I. Rys. 370.
Fot. Biblioteka Narodowa
10. Josef Schmelzer (?),
godło Domu pod Meduzą,
Kraków, ul. Bracka 6.
Fot. autor
93 Zob.: W. Łuszczkiewicz, Kartka z dziejów, s. 16; Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 4, cz. 10:
Śródmieście. Mury obronne i Planty, Rynek Główny, red. M. Myśliński, Warszawa 2005, s. 109,
il. 280. Jeśli istotnie jest to praca Schmelzera, to nie mogła powstać w r. 1860, czyli blisko trzy-
dzieści lat po śmierci artysty.
94 AUJ, SI 490, ASP, profesorowie, 1811-1834, k. nlb, Reiestr Czyli zbiór różnych figur, basrelieve,
form robionych przez P. Profess. Schmelzer, także niektóre instrumenta (1832). Spis został
sporządzony przez Aleksandra Wawrzeckiego.
95 Rysunek zachowany w Muzeum Narodowym w Warszawie, nr inw. Rys. Pol. 4582; zob. Z. Mi-
chalczyk, Michał Stachowicz, 1.1, s. 96-97, 210, t. 2, s. 147, poz. A 559, il. 425.
96 ANK, Wolne Miasto Kraków (dalej: WMK), IV-io, Protokoły obrad senatu Wolnego Miasta
Krakowa, 1823, s. 616.
97 Zob. W. Łuszczkiewicz, Kartka z dziejów, s. 16.
Wiedeńska Akademie der bildenden Kunste a krakowska Szkota Rysunku i Malarstwa...
197