DOI Artikel:
Wójcik, Agata: Akwarele z widokami Stambułu ze zbiorów Biblioteki Kórnickiej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.27279#0243
techniką akwareli, wysublimowanymi przejściami kolorystycznymi, efektownym
oddaniem intensywności światła, a także dobrą znajomością pejzażu, architektury
i mieszkańców Stambułu. Dlatego też jestem przekonana, że zasługują one na to,
aby je poddać powtórnej analizie i rozważyć m.in. tak podstawowe zagadnienia,
jak ich ikonografia i atrybucja.
Sądzę zatem, że autorem czterech akwarel nie jest Jadwiga Zamoyska, lecz
Amadeo Preziosi. W jego dorobku można odnaleźć obrazy będące niemalże
replikami dzieł przechowywanych w Kórniku. Artysta powielał często te same
tematy, ponieważ cieszyły się one powodzeniem wśród klientów. Warto porównać
kórnicką akwarelę Widok Stambułu (ii. i) z obrazem Stambuł z tarasu w Perze
(niedatowany, niesygnowany, wymiary 51,5 x 69 cm [il. 2])5. Na obydwu pracach
Preziosi ukazał na pierwszym planie, w odbiciu lustrzanym, Turka spoczywającego
na kanapie. W sprzedanej w Londynie akwareli zmienił jedynie rekwizyty, wystrój
tarasu, a czarnoskórego chłopca zastąpił postacią czarnoskórej służącej. W tle
można rozpoznać znany już z polskiej kolekcji widok Stambułu. Preziosi w tych
dwóch obrazach zastosował odmienną tonację barwną: w Stambule z tarasu na
Perze dominują błękity i beże, natomiast w Widoku Stambułu odcienie ciepłych
brązów, fioletów, granatu, przełamanych czerwienią.
Cmentarz w Eyiip (il. 3) można zestawić z pracami Cmentarz nad Bosforem
z widocznym w tle Konstantynopolem (1856, sygnowany „Preziosi”, wymiary
1. Amadeo Preziosi, Widok
Stambułu (Widok z Pery na
Złoty Róg i Bosfor), 1854.
Fot. dzięki uprzejmości Bi-
blioteki Kórnickiej Polskiej
Akademii Nauk
2. Amadeo Preziosi,
Stambuł z tarasu w Perze.
Fot. dzięki uprzejmości
Domu Aukcyjnego Bonhams
w Londynie
3. Amadeo Preziosi, Cmen-
tarz w Eyiip (Widok na Złoty
Róg z cmentarza w Eyup),
1854. Fot. dzięki uprzej-
mości Biblioteki Kórnickiej
Polskiej Akademii Nauk
4. Amadeo Preziosi, Cmen-
tarz w Eyiip, 1859.
Fot. dzięki uprzejmości
Domu Aukcyjnego Bonhams
w Londynie
5 Dom Aukcyjny Bonhams, aukcja 7 grudnia 2011 r., Londyn, sprzedany za 51 650 funtów, katalog
dostępny online: <http://www.bonhams.com/auctions/18925/lot/172/> (stan na: 10.06.2014).
Akwarele z widokami Stambułu ze zbiorów Biblioteki Kórnickiej
241
oddaniem intensywności światła, a także dobrą znajomością pejzażu, architektury
i mieszkańców Stambułu. Dlatego też jestem przekonana, że zasługują one na to,
aby je poddać powtórnej analizie i rozważyć m.in. tak podstawowe zagadnienia,
jak ich ikonografia i atrybucja.
Sądzę zatem, że autorem czterech akwarel nie jest Jadwiga Zamoyska, lecz
Amadeo Preziosi. W jego dorobku można odnaleźć obrazy będące niemalże
replikami dzieł przechowywanych w Kórniku. Artysta powielał często te same
tematy, ponieważ cieszyły się one powodzeniem wśród klientów. Warto porównać
kórnicką akwarelę Widok Stambułu (ii. i) z obrazem Stambuł z tarasu w Perze
(niedatowany, niesygnowany, wymiary 51,5 x 69 cm [il. 2])5. Na obydwu pracach
Preziosi ukazał na pierwszym planie, w odbiciu lustrzanym, Turka spoczywającego
na kanapie. W sprzedanej w Londynie akwareli zmienił jedynie rekwizyty, wystrój
tarasu, a czarnoskórego chłopca zastąpił postacią czarnoskórej służącej. W tle
można rozpoznać znany już z polskiej kolekcji widok Stambułu. Preziosi w tych
dwóch obrazach zastosował odmienną tonację barwną: w Stambule z tarasu na
Perze dominują błękity i beże, natomiast w Widoku Stambułu odcienie ciepłych
brązów, fioletów, granatu, przełamanych czerwienią.
Cmentarz w Eyiip (il. 3) można zestawić z pracami Cmentarz nad Bosforem
z widocznym w tle Konstantynopolem (1856, sygnowany „Preziosi”, wymiary
1. Amadeo Preziosi, Widok
Stambułu (Widok z Pery na
Złoty Róg i Bosfor), 1854.
Fot. dzięki uprzejmości Bi-
blioteki Kórnickiej Polskiej
Akademii Nauk
2. Amadeo Preziosi,
Stambuł z tarasu w Perze.
Fot. dzięki uprzejmości
Domu Aukcyjnego Bonhams
w Londynie
3. Amadeo Preziosi, Cmen-
tarz w Eyiip (Widok na Złoty
Róg z cmentarza w Eyup),
1854. Fot. dzięki uprzej-
mości Biblioteki Kórnickiej
Polskiej Akademii Nauk
4. Amadeo Preziosi, Cmen-
tarz w Eyiip, 1859.
Fot. dzięki uprzejmości
Domu Aukcyjnego Bonhams
w Londynie
5 Dom Aukcyjny Bonhams, aukcja 7 grudnia 2011 r., Londyn, sprzedany za 51 650 funtów, katalog
dostępny online: <http://www.bonhams.com/auctions/18925/lot/172/> (stan na: 10.06.2014).
Akwarele z widokami Stambułu ze zbiorów Biblioteki Kórnickiej
241