DOI Artikel:
Wójcik, Agata: Akwarele z widokami Stambułu ze zbiorów Biblioteki Kórnickiej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.27279#0245
Warto podjąć próbę ustalenia, w jaki sposób Jadwiga Zamoyska stała się właści-
cielką omawianych akwarel. Podczas pobytu w Stambule wielokrotnie odwiedzała
ona tureckie bazary i sklepiki i nabywała pamiątki, m.in. dywan oraz orientalny
strój kobiecy11. Wówczas weszła też w posiadanie albumu zawierającego fotografie,
ukazujące zabytki Stambułu, wykonane przez Jamesa Robertsona. Dwadzieścia pięć
odbitek albuminowych zachowanych w kolekcji kórnickiej zaprezentowano na wy-
stawie w Poznaniu w roku 200812. Zapewne w roku 1854 Zamoyska odwiedziła też
pracownię malarza Preziosiego i zakupiła od niego cztery akwarele. Należy zwrócić
uwagę, że wszystkie akwarele z kolekcji kórnickiej mają ten sam format oraz bardzo
zbliżoną tonację barwną, co nasuwa przypuszczenie, że powstały w tym samym czasie
i tworzyły serię przeznaczoną w całości dla jednego klienta, czyli Zamoyskiej13.
Atelier Preziosiego mieściło się na Perze, gdzie mieszkała też Zamoyska.
Odwiedzały je nawet koronowane głowy, takie jak np. Karol I, król Rumunii
i przyszły król Anglii Edward VII. Szczególnie dużo zleceń miał Preziosi w czasie
wojny krymskiej, gdy do Stambułu przybyli wojskowi, korespondenci, dyplo-
maci i inni ludzie zaangażowani w toczące się działania wojenne. Zamawiali oni
m.in. sceny wyobrażające flotę angielską i francuską, żołnierzy, a także widoki
Złotego Rogu14.
Warto przybliżyć sylwetkę Amadea Preziosiego, którego dzieła nie są licznie
reprezentowane na polskim rynku antykwarycznym i w kolekcjach muzealnych15.
7. Amadeo Preziosi, Pejzaż
z Błękitnym Meczetem
(Widok mostu Cisr-i Cedid
z Meczetem Sulejmana
Wspaniałego w tle), 1854.
Fot. dzięki uprzejmości Bi-
blioteki Kórnickiej Polskiej
Akademii Nauk
8. Amadeo Preziosi, Most
Galata. Fot. dzięki uprzej-
mości Domu Aukcyjnego
Bonhams w Londynie
n Zob. Majątek kórnicki. Listy Jadwigi Zamoyskiej do rodziny 1838-1919, s. 49, dostępne Online:
<http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=2736&from=FBC> (stan na: 10.06.2014).
12 Zob. M. Potocki, Fotografie Jamesa Robertsona ze zbiorów Biblioteki Kórnickiej, w: D. Jackiewicz,
M. Potocki, James Robertson, Września 2008, brak numeracji stron.
13 W listach i wspomnieniach Jadwigi Zamoyskiej nie natrafiłam na informację o zakupieniu
akwarel od Preziosiego. Korzystałam z: J. Zamoyska, Jenerał Zamoyski 1803-1868, t. 4, Poznań
1930; eadem, Wspomnienia, oprać. M. Czapska, Londyn 1961; Jadwigi z Działyńskich Zamoyskiej
listy z Turcji-, Majątek kórnicki. Listy Jadwigi Zamoyskiej do rodziny 1838-1919, dostępny online:
<http://www.wbc.poznan.pl/dłibra/doccontent?id=2736&from=FBC> (stan na: 10.06.2014).
Sądzę jednak, że informacja ta może pojawić się w innych niż powyższe źródłach archiwalnych,
np. w kopiariuszu listów Zamoyskiej do sióstr z pobytu Turcji (marzec 1854-czerwiec 1855),
Biblioteka Kórnicka, sygn. BK 11645.
14 Zob. F. Hitzel, Couleurs de la Corne d’Or. Peintres voyageurs a la Sublime Porte, Paris 2002, s. 264.
15 Akwarela Preziosiego zatytułowana Uliczka w Kairze (1871) została sprzedana w Domu Auk-
cyjnym Agra-Art (10 października 2003). Dwie niedatowane prace jego autorstwa są prze-
chowywane w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie (Turczynki, MNK III-r.a. 8130;
Turek - sprzedawca tkanin, MNK III-r.a. 8131).
Akwarele z widokami Stambułu ze zbiorów Biblioteki Kórnickiej
243
cielką omawianych akwarel. Podczas pobytu w Stambule wielokrotnie odwiedzała
ona tureckie bazary i sklepiki i nabywała pamiątki, m.in. dywan oraz orientalny
strój kobiecy11. Wówczas weszła też w posiadanie albumu zawierającego fotografie,
ukazujące zabytki Stambułu, wykonane przez Jamesa Robertsona. Dwadzieścia pięć
odbitek albuminowych zachowanych w kolekcji kórnickiej zaprezentowano na wy-
stawie w Poznaniu w roku 200812. Zapewne w roku 1854 Zamoyska odwiedziła też
pracownię malarza Preziosiego i zakupiła od niego cztery akwarele. Należy zwrócić
uwagę, że wszystkie akwarele z kolekcji kórnickiej mają ten sam format oraz bardzo
zbliżoną tonację barwną, co nasuwa przypuszczenie, że powstały w tym samym czasie
i tworzyły serię przeznaczoną w całości dla jednego klienta, czyli Zamoyskiej13.
Atelier Preziosiego mieściło się na Perze, gdzie mieszkała też Zamoyska.
Odwiedzały je nawet koronowane głowy, takie jak np. Karol I, król Rumunii
i przyszły król Anglii Edward VII. Szczególnie dużo zleceń miał Preziosi w czasie
wojny krymskiej, gdy do Stambułu przybyli wojskowi, korespondenci, dyplo-
maci i inni ludzie zaangażowani w toczące się działania wojenne. Zamawiali oni
m.in. sceny wyobrażające flotę angielską i francuską, żołnierzy, a także widoki
Złotego Rogu14.
Warto przybliżyć sylwetkę Amadea Preziosiego, którego dzieła nie są licznie
reprezentowane na polskim rynku antykwarycznym i w kolekcjach muzealnych15.
7. Amadeo Preziosi, Pejzaż
z Błękitnym Meczetem
(Widok mostu Cisr-i Cedid
z Meczetem Sulejmana
Wspaniałego w tle), 1854.
Fot. dzięki uprzejmości Bi-
blioteki Kórnickiej Polskiej
Akademii Nauk
8. Amadeo Preziosi, Most
Galata. Fot. dzięki uprzej-
mości Domu Aukcyjnego
Bonhams w Londynie
n Zob. Majątek kórnicki. Listy Jadwigi Zamoyskiej do rodziny 1838-1919, s. 49, dostępne Online:
<http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=2736&from=FBC> (stan na: 10.06.2014).
12 Zob. M. Potocki, Fotografie Jamesa Robertsona ze zbiorów Biblioteki Kórnickiej, w: D. Jackiewicz,
M. Potocki, James Robertson, Września 2008, brak numeracji stron.
13 W listach i wspomnieniach Jadwigi Zamoyskiej nie natrafiłam na informację o zakupieniu
akwarel od Preziosiego. Korzystałam z: J. Zamoyska, Jenerał Zamoyski 1803-1868, t. 4, Poznań
1930; eadem, Wspomnienia, oprać. M. Czapska, Londyn 1961; Jadwigi z Działyńskich Zamoyskiej
listy z Turcji-, Majątek kórnicki. Listy Jadwigi Zamoyskiej do rodziny 1838-1919, dostępny online:
<http://www.wbc.poznan.pl/dłibra/doccontent?id=2736&from=FBC> (stan na: 10.06.2014).
Sądzę jednak, że informacja ta może pojawić się w innych niż powyższe źródłach archiwalnych,
np. w kopiariuszu listów Zamoyskiej do sióstr z pobytu Turcji (marzec 1854-czerwiec 1855),
Biblioteka Kórnicka, sygn. BK 11645.
14 Zob. F. Hitzel, Couleurs de la Corne d’Or. Peintres voyageurs a la Sublime Porte, Paris 2002, s. 264.
15 Akwarela Preziosiego zatytułowana Uliczka w Kairze (1871) została sprzedana w Domu Auk-
cyjnym Agra-Art (10 października 2003). Dwie niedatowane prace jego autorstwa są prze-
chowywane w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie (Turczynki, MNK III-r.a. 8130;
Turek - sprzedawca tkanin, MNK III-r.a. 8131).
Akwarele z widokami Stambułu ze zbiorów Biblioteki Kórnickiej
243