DOI Artikel:
Dworzak, Agata: Dwór Heleny i Jósefa Badenich w Wadowie
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.27279#0266
21.-23. Antoni Łuszczkie-
wicz, Pałac Moszyńskich,
Łoniów, 1885. Fot. autorka
artykule dotyczącym Antoniego Łuszczkie-
wicza określiła dwór w Wado wie jako pracę
niedatowaną87.
Ogólne ramy powstania dworu wyzna-
czają herby Wężyk i Bończa umieszczone
w przyłączach portyku arkadowego. Odno-
szą się one do właścicieli Heleny z Wężyków oraz jej pierwszego męża, Józefa
Badeniego. Chronologię powstania dworu można więc określić jedynie w postaci
przedziału czasowego pomiędzy styczniem 1873 a październikiem 1878, czyli
pomiędzy nabyciem wsi Wadów przez Józefa Badeniego a jego śmiercią.
Reasumując, wypada stwierdzić, że narzucające się podobieństwa dworów
w Wadowie i Minodze przy bliższej analizie okazują się nieco mniejsze. Ogólna
koncepcja rzutu budowli oraz rozplanowania pomieszczeń została zachowana,
jednakże praca Filipa Pokutyńskiego dla Teofila Wężyka operuje silną asyme-
trią oraz oszczędnym detalem, a także znacznie wyższą klasą architektoniczną.
To samo rozwiązanie Łuszczkiewicz za-
stosował w pałacu Moszyńskich w Łoniowie
z roku 188586 (il. 21-23). Budowla być może
wzorowana na willi Schóningen (Friedrich
Ludwig Persius 1845) (zob. wyżej, il. 14) po-
siada od południa w elewacji frontowej arka-
dowy ganek, ponad którym na piętrze znaj-
dują się otwory okienne w formie trój arkady.
Podwójne otwory okienne opięte pilastrami
zdobią zachodnią elewację w partii ryzali-
tów narożnych, a także w ryzalicie elewacji
północnej. Dodatkowo od zachodu pod ot-
worami okiennymi Łuszczkiewicz umieścił
prostokątne płyty z dekoracją roślinną, po-
dobne do tych, które znajdują się także w Wa-
dowie. Bliskie analogie pomiędzy Łoniowem
a Wadowem można również odnaleźć w par-
tii wieży łoniowskiej. Łuszczkiewicz zasto-
sował tu podwójną arkadę (wzorem archi-
tektów berlińskich), której opracowanie jest
bliskie rozwiązaniom wadowskiego portyku
wejściowego.
Datowanie
Jak już wspomniano, datowanie dworu wa-
dowskiego zostało ustalone na rok 1874 na
podstawie relacji ostatniej właścicielki. Ze
względu na nieweryfikowalność tego stwier-
dzenia, trudno jest je przyjąć bez wątpli-
wości. Również Aneta Borowik w krótkim
86 Zob. ibidem, s. 70.
87 Zob. ibidem.
264
ARTYKUŁY
Agata Dworzak
wicz, Pałac Moszyńskich,
Łoniów, 1885. Fot. autorka
artykule dotyczącym Antoniego Łuszczkie-
wicza określiła dwór w Wado wie jako pracę
niedatowaną87.
Ogólne ramy powstania dworu wyzna-
czają herby Wężyk i Bończa umieszczone
w przyłączach portyku arkadowego. Odno-
szą się one do właścicieli Heleny z Wężyków oraz jej pierwszego męża, Józefa
Badeniego. Chronologię powstania dworu można więc określić jedynie w postaci
przedziału czasowego pomiędzy styczniem 1873 a październikiem 1878, czyli
pomiędzy nabyciem wsi Wadów przez Józefa Badeniego a jego śmiercią.
Reasumując, wypada stwierdzić, że narzucające się podobieństwa dworów
w Wadowie i Minodze przy bliższej analizie okazują się nieco mniejsze. Ogólna
koncepcja rzutu budowli oraz rozplanowania pomieszczeń została zachowana,
jednakże praca Filipa Pokutyńskiego dla Teofila Wężyka operuje silną asyme-
trią oraz oszczędnym detalem, a także znacznie wyższą klasą architektoniczną.
To samo rozwiązanie Łuszczkiewicz za-
stosował w pałacu Moszyńskich w Łoniowie
z roku 188586 (il. 21-23). Budowla być może
wzorowana na willi Schóningen (Friedrich
Ludwig Persius 1845) (zob. wyżej, il. 14) po-
siada od południa w elewacji frontowej arka-
dowy ganek, ponad którym na piętrze znaj-
dują się otwory okienne w formie trój arkady.
Podwójne otwory okienne opięte pilastrami
zdobią zachodnią elewację w partii ryzali-
tów narożnych, a także w ryzalicie elewacji
północnej. Dodatkowo od zachodu pod ot-
worami okiennymi Łuszczkiewicz umieścił
prostokątne płyty z dekoracją roślinną, po-
dobne do tych, które znajdują się także w Wa-
dowie. Bliskie analogie pomiędzy Łoniowem
a Wadowem można również odnaleźć w par-
tii wieży łoniowskiej. Łuszczkiewicz zasto-
sował tu podwójną arkadę (wzorem archi-
tektów berlińskich), której opracowanie jest
bliskie rozwiązaniom wadowskiego portyku
wejściowego.
Datowanie
Jak już wspomniano, datowanie dworu wa-
dowskiego zostało ustalone na rok 1874 na
podstawie relacji ostatniej właścicielki. Ze
względu na nieweryfikowalność tego stwier-
dzenia, trudno jest je przyjąć bez wątpli-
wości. Również Aneta Borowik w krótkim
86 Zob. ibidem, s. 70.
87 Zob. ibidem.
264
ARTYKUŁY
Agata Dworzak