Modus: Prace z historii sztuki (16.2016)

drukarnię. Tu w 1568 roku Fedorow z Mści-
sławcem wydali Ewangelie Katechetyczne (Po-
uczające), a następnie w 1570 roku już sam Fe-
dorow - Psałterz z Czasosłowem. Również i tu


w żadnej z ksiąg nie znalazła się opisana ram-
ka. Po raz drugi Iwan Fedorow wykorzystał ją
dopiero, ale za to dwukrotnie, w Apostole we
Lwowie w 1574 roku. Przybył tu na początku
lat siedemdziesiątych, gdy Chodkiewicz, wy-
cofując się z czynnego życia politycznego ze
względu na stan zdrowia i podeszły wiek, po-
lecił zamknąć drukarnię, a jemu samemu zająć
się rolnictwem. Drukarz do Lwowa przywiózł
zapewne cały swój warsztat, ponieważ nowy
Apostoł został wydrukowany tą samą czcion-
ką, przy użyciu niejednokrotnie tych samych
klocków z winietami i inicjałami, co Apostoł
moskiewski7. Tu jednak szata graficzna jest
o wiele bogatsza. Składają się na nią: 51 zasta-
wek o 31 różnych wzorach, 23 inicjały tzw. sta-
ropieczatne o sześciu wzorach (6, I, M, II,
C, M), 24 inicjały, tzw. lombardy - o czterech
(6, I, II, C), 47 finalików -0118. Omawiana
ramka na karcie ki (nienumerowanej) otacza
herb Chodkiewicza, który wykorzystany był
już wcześniej w Psałterzu z Czasosłowem w Za-
błudowie w 1570 roku9, na karcie 2V zaś - przedstawienie św. Łukasza10 (il. 2). Choć
siedzi on pochylony w skupieniu nad kartą Ewangelii, jego poza jest dynamiczna.
To wrażenie buduje nienaturalne skręcenie ciała: twarz i ramiona ukazane zostały
wpółprofilu od przodu, a noga bliższa oglądającemu, zarzucona na drugą, kieruje
się w głąb kompozycji, wymuszając ujęcie w %, ale od tyłu. Tę znamienną ruchliwość
kończyn dolnych podkreśla dół szaty, który - już to silnie drapowany - okala jedną

2. S.FI. 3anacKO, MucmeąKa
cnadmuHa leaHa (pedopoea,
/IbBiB 1974, s. 174, il. 48

a

7 JŁIL 3anacKO, MucmeąKa cnadtąuua, s. 18.
8 Ibidem.
9 Repr. w: T.H. KaMeHeBa, A.A. PyceBa, ykpauHCKue khuzu KupunnoecKoii nenamu xvi-xvm e.
Kamanoz mdanuu xpaHmąuxcK e Focydapcmeeunou óuónemeKe CCCP um. B. M. Jlenuna, cz. 1,
MocKBa 1978, s. 385, il. 744; R.n. 3anacKO, MucmeąKa cnadu^una, s. 171, il. 45; s. 173, il. 47.
10 Liczne reprodukcje: Drukarze dawnej Polski od xv do xviii wieku, z. 6, Małopolska - ziemie
ruskie, oprać. A. Kawecka-Gryczowa, K. Korotajowa, W. Krajewski (= Książka w dawnej kultu-
rze polskiej, red. K. Budzyka, A. Gryczowa, 10), Wrocław-Kraków 1960, il. 12; T.H. KaMeHeBa,
A.A. IyceBa, YKpauHCKue khuzu KUpunnoecKou, s. 53, il. 353; R.U. 3anacKO, Mucmeąmeo khuzu,
s. 69, il. 22; idem, MucmeąKa cnadiąuua, s. 174, il. 48; fl.B. CTenoBHK, YKpaincbKa zpacfiKa
xvi-xviii cmonimb, Kmib 1982, s. 21; M. Błońska, Polonica cyrylickie xv-xviu wieku, czyli
o drukach cyrylickich wydawanych w państwie polsko-litewskim, w: Z badań nad dawną książką.
Studia ofarowane Profesor Alodii Kaweckiej-Gryczowej w 85-lecie urodzin, t. 2, red. R Buch-
wald-Pelcowa et al., Warszawa 1993, s. 530, il. 19; W. Deluga, Staredruki, w: Sztuka iluminacji
i grafiki cerkiewnej. Katalog wystawy [Biblioteka Narodowa padziernik-listopad 1996], Warszawa
1996, s. 104, il. 10; R.n. 3anacK0, 0.4. Man,K)K, JlbeiecKi cmapodpyKU, JlbBiB 1983, s. 66, il. 3;
ŻLJL IcaeBMH, ykpaincbKe KHUzoeubaHHK. BumoKU. Po3eumoK. PIpoóneMu, JlbBiB 2002, s. 66;
Katalog druków cyrylickich xv-xvm wieku w zbiorach Biblioteki Narodowej, oprać. Z. Żura-
wińska, Z. Jaroszewicz-Pieresłwcew, Warszawa 2004, il. 5.

W poszukiwaniu zaginionej ramki

7