Modus: Prace z historii sztuki (16.2016)

i Bibliotece Jagiellońskiej (bj)13 oraz dwóch kolekcjach prywatnych (w tym An-
drzeja Piotrowskiego, które znane mi są z reprodukcji znajdujących się w Instytucie
Sztuki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie - ispan)14; były również oferowane
na aukcjach w Bydgoskim Antykwariacie Naukowym „Ban-Dreas”15 i Krakowskim
Antykwariacie Naukowym16. Zespół ten nie jest jednak kompletny, gdyż powstało
na pewno więcej niż siedemdziesiąt trzy odbitki. Nie wiadomo jednak, ile dokładnie,
ponieważ tylko w przypadku zdjęć trzech obrazów znana jest liczba odbitek, które
kupił Świerzyński17. Interesujące byłoby odnalezienie nie tylko kolejnych egzempla-
rzy tych samych, znanych już zdjęć, ale przede wszystkim tych na razie nieznanych
(o ile takie istnieją). Wydaje się to niewykluczone, biorąc pod uwagę wspomnianą
rozbieżność między informacjami o fotografowanych dziełach zawartymi w Spisie
Obrazów a stanem faktycznym.
Moją uwagę w tym artykule chciałabym skupić przede wszystkim na czterech
zdjęciach, które znajdują się w Fototece ihs uj. Ofiarowane zostały one przez Świe-
rzyńskiego Józefowi Łepkowskiemu (1826-1894), historykowi sztuki i archeologowi,
z którego zbiorów trafiły do Gabinetu Archeologicznego uj, a ostatecznie stały
się częścią kolekcji uniwersyteckiej Fototeki. Dwie wcześniejsze odbitki ukazują
zaginione, do tej pory nieznane i niepublikowane obrazy z przedstawieniem sal
dwóch wystaw starożytności i zabytków sztuki, które odbyły się w Krakowie na
przełomie lat 1858 i 1859 oraz 1872 i 1873. Dwa pozostałe zdjęcia przedstawiają
obrazy z widokami wnętrz katedry wawelskiej: kaplicy Mariackiej zw. kaplicą
Stefana Batorego (1881) i skarbca katedralnego (1883), z których pierwszy jest
niemal identyczny z płótnem z kolekcji Zamku Królewskiego na Wawelu, a drugi
znajduje się w tymże zbiorze. Oba obrazy z kolekcji wawelskiej były już omawiane
w literaturze18.
13 W Oddziale Zbiorów Specjalnych bj znajduje się jedno zdjęcie, sygn. if 9035.
14 W jednej prywatnej kolekcji - za której udostępnienie serdecznie dziękuję jej właścicielce -
znajduje się zespół fotografii przedstawiających 29 różnych obrazów Świerzyńskiego (łącznie
są to 43 odbitki). W zbiorze ispan znajduje się 9 negatywów z 1987 r. autorstwa Tadeusza
Kaźmierskiego i Jerzego Langdy (nr inw. 153950-153952, 153954-153959), które przedstawiają
fotografie obrazów Świerzyńskiego pochodzące z kolekcji Andrzeja Piotrowskiego; dwie z nich
reprodukowane są w: I. Kęder, W. Komorowski, Ikonografia placu Wszystkich Świętych oraz
ulic Franciszkańskiej, Poselskiej, Senackiej i Kanoniczej w Krakowie, Kraków 2007 (= Katalog
widoków Krakowa, 4), s. 229; iidem, Ikonografia kościoła Dominikanów i ulicy Grodzkiej w Kra-
kowie, Kraków 2005 (=Katalog widoków Krakowa, 3), s. 385.
15 Zdjęcie ze zbiorów Ludwika Gocla oferowane było na 42. aukcji Bydgoskiego Antykwariatu
Naukowego Ban-Dreas 14.12.2013, http://www.ban-dreas.pl/42-aukcja/368/pozycja_nr_818 (stan
na: 8.11.2014)
16 Dwie fotografie z dedykacjami dla Piotra Moszyńskiego oferowane były na 129. aukcji Kra-
kowskiego Antykwariatu Naukowego 9.05.2015, http://www.antkrak.krakow.pl/aukcja/arch/
aukcja129_katalog.pdf (stan na: 28.01.2017).
17 W1879 r. Świerzyński kupił sześć zdjęć obrazu Widok kościoła na Skałce (Spis Obrazów, k. 43v),
w 1883 r. 10 Widoku wnętrza skarbca katedry krakowskiej i aż 32 Wawelu (ibidem, k. 44v); być
może składające się na tę pracę akwarele sfotografowane zostały osobno i stąd tak duża liczba
odbitek. Liczba znanych mi egzemplarzy pierwszego zdjęcia wynosi jeden, drugiego dwa,
a trzeciego nie odnalazłam w ogóle (zob. przyp. 7). Przybyszewski (Zaginione obrazy, s. 27)
podaje (nie określając źródła tej informacji), że malarz najczęściej kupował po sześć odbitek;
być może jest to jedynie przypuszczenie.
18 M.in.: J. Banach, Ikonografia Wawelu, t. 2, Kraków 1977, s. 104, poz. 242; B. Fischinger, Obraz
Saturnina Świerzyńskiego „Wnętrze katedry wawelskiej”, „Studia do Dziejów Wawelu”, 5,1991,
s. 501, 504; A. Janczyk, Przedstawienia kaplic, s. 262-264; Wawel 1000-2000. Wystawa jubile-
uszowa, 1.1: Kultura artystyczna dworu królewskiego i katedry, red. M. Piwocka, D. Nowacki,
Kraków 2000, s. 271-272, poz. 1/266 (oprać. A. Janczyk).

Mała pamiąteczka”, czyli o fotografiach obrazów Saturnina Świerzyńskiego...

77