Modus: Prace z historii sztuki (17.2017)

Woitecha w 1810 r. - Brno, histo-
ryczna stolica Moraw. Żoną Fran-
za była pochodząca z Pragi Anna
Wilczeńska. Mieli oni siedmioro
dzieci: Adolfa, Stanisława, Annę,
Felicjana, Marię, Andrzeja oraz
Teofila. Ten ostatni miał pracować
na stanowisku ogrodnika w majątku Potockich, jednak nie został wspomniany w hi-
storii rodziny spisanej przez Jana. Adolf z nieznaną z imienia małżonką miał trzech
synów: Zygmunta, Józefa oraz Jana, który jako jedyny kontynuował pasję ogrodniczą
swoich przodków. Jego żoną została Wiktoria Płatek, z którą miał ośmioro dzieci11.
Udokumentowany przebieg kariery ogrodniczej poszczególnych członków ro-
dziny zaczyna się od nestora rodu Franciszka/Franza (1810-1854). 10 listopada 1831
w Krakowie został zawarty kontrakt pomiędzy reprezentującym hrabiego Artura
Potockiego Janem Wolańskim a wspomnianym Franciszkiem Wojtychem. Zgod-
nie z powyższą umową pracownik miał 1 stycznia 1832 objąć posadę nadwornego
ogrodnika w dobrach krzeszowickich. Kontrakt został podpisany na okres trzech
lat, z zaznaczeniem możliwości dalszego jego przedłużeniu na kolejne trzy lata12.
Ogrodnik miał: „Ogrody promenady z drzewami, krzewami, flancami, kwiatami
dać w iak naylepszym porządku utrzymywać, ale nadto też ogrody podług zleceń
iemu wydać się mogących zasadzać, Jarzyny i Włoszczyzny, frukta, flance i kwiaty
rozmnażać, zasadzać, pielęgnować, nowe zakłady robić, na żądanie plany do tego
przedstawiać”13. Jako specjalista pełnił nadzór nad wszystkimi wykonywanymi
w ogrodzie pracami. Dodatkowo spoczywał na nim obowiązek utrzymania w na-
leżytym porządku istniejących ogrodów oraz kontrola prac przy nowo zakładanych
kompozycjach. Za wykonywaną pracę ogrodnik miał otrzymywać roczną wypłatę
wynoszącą „Złotych Polskich Osiemset srebrem”14. Jednocześnie w kontrakcie
kwota ta została przekreślona z dopiskiem „wyraźnie Złotych poi Tysiąc srebrem”15.
Druga wersja umowy, znajdująca się w Archiwum Potockich z Krzeszowic w od-
dziale na Wawelu, nie zawiera powyższej poprawki16. Wysokie zarobki Wojtycha
mogły świadczyć o jego dużych kwalifikacjach.
Oprócz pensji, Franciszkowi Wojtychowi przysługiwało roczne wynagrodzenie
w naturze w postaci zapasów żyta, pszenicy, jęczmienia, grochu, prosa, ziemniaków,
tatarki, beczek piwa, soli oraz opał drzewny i węgiel. Dodatkowo przydzielono
mu mieszkanie znajdujące się na terenie ogrodu17. Mieszkał w tzw. Rezydencji
Ogrodnika, której dokładny opis, zachowany w Archiwum Potockich z Łańcuta,
został opublikowany przez Bożenę Majewską-Maszkowską18. Dokument zatytuło-
wany „Inwentarz Opisanych Łazien y Przebudynkowa Krzeszowickich pod to g[?]

1. Podpis ogrodnika
Franciszka Wojtycha (ANKr.,
AOW, sygn. 29/645/316,
Kontrakt Franciszka Wojty-
cha z 10.11.1831 r., s. 19.
Fot. Aleksandra Knapik

11 Informację dotyczące genealogii rodziny Wojtychów pochodzą ze strony internetowej, zob.
online: <http://www.geni.com/family-tree/start>; <http://www.genealogia.okiem.pl/wojtych.
htm> (stan na: 10.04.2015).
12 ANKr., AOW, sygn. 29/645/316, „Kontrakt Franciszka Wojtycha”, s. 17-20.
13 Ibidem, s. 17.
14 Ibidem, s. 17-18.
15 Ibidem, s. 18.
16 ANKr., AKPot., sygn. 711, „Umowa o pracę (geometra, ogrodnik i inni)”, s. 21.
17 ANKr., AOW, sygn. 29/645/316, „Kontrakt Franciszka Wojtycha”, s. 18.
18 B. Majewska-Maszkowska, Krzeszowice, s. 139-145.

Nieznane materiały źródłowe dotyczące rodziny Wojtychów...

53