Novensia: Studia i Materiały (4.1992)

SKARB SREBRNYCH NACZYN Z ROGOZEN
Odkrycie zostało dokonane przypadkowo. W 1985 roku w Rogozen
(płn. Bułgaria, okręg Wratsa) Iwan Dymitrow zauważył błysk metalu
w mulistej ziemi podczas prac związanych z przeprowadzaniem rur
wodociągowych przez własny ogród. Dalsze poszukiwania doprowadziły
go do odkrycia na głębokości 40-50 cm zespołu srebrnych naczyń (65
sztuk). Kiedy odkrywca przekazał je pod koniec roku do Muzeum
Okręgowego, do akcji przystąpili archeologowie pod kierownictwem
B.Nikołowa. Podczas prac, które zmierzały do ustalenia związku
skarbu z ewentualną osadą lub nekropolą, grupa specjalistów natra-
fiła na drugą jamę z równie cennymi naczyniami w odległości 5 m od
poprzedniej. Wszystko wskazywało na to, że przedmioty te zostały
zakopane w obliczu jakiegoś niebezpieczeństwa.
Niezwykły skarb, wagi 20 kg, złożony ze 165 naczyń srebrnych i
pozłacanych, pochodzi z V i IV wieku p.n.e. Dzbany (54), fiale
(108) i kubki (3) służyły prawdopodobnie do obrzędów kultowych i
podczas uczt. Większość naczyń powstała w warsztatach miejscowych,
część w Grecji i Azji Mniejszej. Do tego wyjątkowo bogatego zes-
połu należą naczynia różnego kształtu z dekoracją roślinną i geo-
metryczną oraz z wyobrażeniami zwierząt, ludzi i bogów. Sceny
utrwalone na powierzchni naczyń dotyczą bardziej wierzeń i mitów
trackich niż greckich. Tylko jedna scena nawiązuje bezpośrednio do
mitu greckiego; jej bohaterem jest Herakles, wykonujący swoją
dziewiątą pracę. Trzeba podkreślić, że mimo treści tego wątku
opracowanie jest niegreckie, bez wątpienia lokalnę, postacie mało
naturalne, ujęcie raczej naiwne.
12 naczyń zachowało greckie inskrypcje z imieniem Kotysa, wład-
cy Odrysów z lat 383-359 przed n.e.; jest też wspomniany jego syn
i następca, Kersebleptes. Niemniej skarb został odkryty na ziemi