Novensia: Studia i Materiały (11.1998)

KrzysztofDomżalski

CERAMIKA STOŁOWA Z PRINCIPIA W NOVAE
Wypełnisko jamy nr 4

Opisywaną tu ceramikę znaleziono razem z naczyniami terra sigillata1 w wy-
pełnisku (warstwy j-k) prostokątnej jamy pod pomieszczeniami Cw i Dw, w po-
łudniowo-wschodniej części principia legionu I Italica2. W katalogu umieszczono
ponadto jeden fragment pochodzący z warstwy niwelacyjnej (i), bezpośrednio nad
wypełniskiem3.
W skład zespołu wchodzą naczynia importowane oraz wyroby miejscowego
rzemiosła. Ceramika importowana pochodzi przede wszystkim z Italii, ale także
z południowej Pannonii oraz południowo-wschodniej Galii. Główna droga napływu
prowadziła od Akwilei, przez Emonę, z biegiem Sawy ku Sirmium i Singidunum oraz
dalej, w dół Dunaju. Dla wyrobów galijskich dużo większe znaczenie miał szlak
dunajski, przez północną Pannonię4. Importowana ceramika składa się z naczyń
otwartych (miseczki), wykonanych przy użyciu najlepszych technologii garncarskich
i w większości dekorowanych. Wyroby lokalne bądź pochodzące z najbliższej okolicy
charakteryzują się gorszą jakością wykonania, grubszymi ścianami oraz niemal
zupełnym brakiem dekoracji. W tej grupie dominują naczynia zamknięte (dzbany,
amfory, naczynia w kształcie garnka, unguentaria).

Cienkościenne naczynia północnoitalskie i pochodne

Pod koniec I w. p.n.e. i w I w. n.e. Italia słynęła z doskonałej jakości ceramiki
stołowej o wyjątkowo cienkich ściankach (1-2 mm) pokrytych delikatną metaliczną
polewą o twardym wypale i finezyjnej dekoracji, wykonanej głównie przy użyciu
dwóch technik: en barbotine i ruletowania. Naczynia te były szeroko eksportowane
do czasu powstania lokalnej konkurencji w wielu prowincjach. Chodzi przede wszy-
stkim o miseczki i pucharki, w większości bezimadłowe. Jakkolwiek znaleziska tych
naczyń są bardzo liczne, znane są warsztaty produkcyjne, to studia nad ustaleniem
ich typologii i chronologii nie osiągnęły jeszcze stopnia zadowalającego5.