DOI Artikel:
Karasiewicz-Szczypiorski, Radosław: Ceramika kuchenna z komendantury w Novae: wypełnisko jamy nr 4
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.41868#0193
Radosław Karasiewicz-Szczypiorski
CERAMIKA KUCHENNA Z KOMENDANTURY
W NOVAE
Wypełnisko jamy nr 4
Jama nr 4 znajdowała się pod pomieszczeniami Cw i Dw w południowo-wschod-
niej części principia legionu I Italica, powstałych w okresie wczesnoflawijskim1.
Zamknięty zespół przedmiotów odkrytych w omawianym obiekcie jest dobrze
datowany monetami (denarem legionowym Marka Antoniusza i brązem Druzusa
z 23 r.) oraz znaleziskami importowanej ceramiki cienkościennej i typu terra sigillata.
Zabytki należące do tej ostatniej kategorii pochodzą z trzech obszarów — połud-
niowej Galii, Italii i Azji Mniejszej (z Tralles). Sigillata południowogalijskie są
datowane na okres przed wybuchem Wezuwiusza (79 r.). Chronologia ta, obok prze-
słanek stratygraficznych, pozwala na przypisanie materiału z jamy nr 4 legionowi
VIII Augusta, który w 69 r. opuścił Novae i niedługo po tym założył obóz w Galii
(Mirebeau — Francja).
Obok wspomnianych grup zabytków, zasadniczą część pozyskanych artefaktów
stanowi ceramika kuchenna różnych typów. Potrzeba dokładnego datowania całego
zespołu stała się powodem podjęcia decyzji o prezentacji materiału masowego, dla
którego często brakuje miejsca w publikacjach poświęconych badaniom nad okresem
rzymskim w Dolnej Mezji i Tracji. Materiał ceramiczny, zbliżony typologicznie
i chronologicznie, przedstawiono także w sprawozdaniu z wykopalisk 1981 r.
w Novae (sondaż koło południowo-wschodniego narożnika principia2), jednakże
asortyment wyróżnionych tam form naczyń i rodzajów masy ceramicznej jest dość
ograniczony.
W sumie z jamy nr 4 pozyskano 196 odłamków naczyń kuchennych o łącznej
wadze 6,5 kg. Ceramikę lepioną reprezentują 52 fragmenty (2,3 kg), a wykonaną na
kole 144 skorupy (4,2 kg). Pod względem liczby odłamków ceramika lepiona stanowi
więc 26% całej ceramiki kuchennej, pod względem wagi zaś ok. 35%. Duże zróżnico-
wanie typów naczyń i mas ceramicznych oraz prawie zupełny brak możliwości
wyklejenia fragmentów w większe całości mogą sugerować, iż wypełnisko jamy nr 4
stanowiło złoże wtórne dla odkrytych w niej artefaktów. Nie pełniła więc ona roli
dołu na odpadki i być może zasypano ją podczas prac niwelacyjnych. Na jednoczesne
powstanie całego depozytu wskazują obserwacje stratygraficzne.
CERAMIKA KUCHENNA Z KOMENDANTURY
W NOVAE
Wypełnisko jamy nr 4
Jama nr 4 znajdowała się pod pomieszczeniami Cw i Dw w południowo-wschod-
niej części principia legionu I Italica, powstałych w okresie wczesnoflawijskim1.
Zamknięty zespół przedmiotów odkrytych w omawianym obiekcie jest dobrze
datowany monetami (denarem legionowym Marka Antoniusza i brązem Druzusa
z 23 r.) oraz znaleziskami importowanej ceramiki cienkościennej i typu terra sigillata.
Zabytki należące do tej ostatniej kategorii pochodzą z trzech obszarów — połud-
niowej Galii, Italii i Azji Mniejszej (z Tralles). Sigillata południowogalijskie są
datowane na okres przed wybuchem Wezuwiusza (79 r.). Chronologia ta, obok prze-
słanek stratygraficznych, pozwala na przypisanie materiału z jamy nr 4 legionowi
VIII Augusta, który w 69 r. opuścił Novae i niedługo po tym założył obóz w Galii
(Mirebeau — Francja).
Obok wspomnianych grup zabytków, zasadniczą część pozyskanych artefaktów
stanowi ceramika kuchenna różnych typów. Potrzeba dokładnego datowania całego
zespołu stała się powodem podjęcia decyzji o prezentacji materiału masowego, dla
którego często brakuje miejsca w publikacjach poświęconych badaniom nad okresem
rzymskim w Dolnej Mezji i Tracji. Materiał ceramiczny, zbliżony typologicznie
i chronologicznie, przedstawiono także w sprawozdaniu z wykopalisk 1981 r.
w Novae (sondaż koło południowo-wschodniego narożnika principia2), jednakże
asortyment wyróżnionych tam form naczyń i rodzajów masy ceramicznej jest dość
ograniczony.
W sumie z jamy nr 4 pozyskano 196 odłamków naczyń kuchennych o łącznej
wadze 6,5 kg. Ceramikę lepioną reprezentują 52 fragmenty (2,3 kg), a wykonaną na
kole 144 skorupy (4,2 kg). Pod względem liczby odłamków ceramika lepiona stanowi
więc 26% całej ceramiki kuchennej, pod względem wagi zaś ok. 35%. Duże zróżnico-
wanie typów naczyń i mas ceramicznych oraz prawie zupełny brak możliwości
wyklejenia fragmentów w większe całości mogą sugerować, iż wypełnisko jamy nr 4
stanowiło złoże wtórne dla odkrytych w niej artefaktów. Nie pełniła więc ona roli
dołu na odpadki i być może zasypano ją podczas prac niwelacyjnych. Na jednoczesne
powstanie całego depozytu wskazują obserwacje stratygraficzne.