DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.33707#0048
35
je także Francuz, ale tym razem już napewno w Potsce. Ze wzgłędu na związek rze-
czowy i czasowy zabytki płockie omawiam równocześnie z krakowskiemi i z nieborow-
skim. Dia ułatwienia orjentacji przytoczę kilka najważniejszych dat z życia ich fundatora.
Andrzej Stanisław Kostka Załuski, herbu Junosza, urodzony w 1695 roku, syn
Aleksandra, wojewody rawskiego i Teresy z Potkańskich, zanim został biskupem płoc-
kim w 1723 roku, był przez jakiś czas kanonikiem krakowskim i dziekanem pułtuskim.
Od 1723 do [733 pracowałzwielkiem poświęceniem dia diecezji płockiej jako jej biskup.
W r. 1735 August III powierzył mu pieczęć kanclerską. Równocześnie Załuski zamienił
wieiką diecezję płocką na mniejszą, łucką, którą zarządzał do roku 1739. W tym roku
zmienił raz jeszcze biskupstwo, biorąc chełmińskie, dające w senacie krzesło o jeden
stopień niższe. Biskupem chełmińskim był więc w latach 1739—<747- Powołanyw 1747
roku na biskupstwo krakowskie, złożył pieczęć kancierską w ręce Jana Małachowskiego.
Zmarł jako biskup krakowski i książę na Siewierzu dnia 16 grudnia 1758 rokuk
Katedra płocka posiada pięć gobeiinowych ornatów % krakowska trzy, a nadto gar-
nitur składający się z ornatu i dwóci) dalmatyk 4 W Nieborowie znajduje się jeden ornąt^.
Ornaty fundowane przez biskupa Załuskiego dadzą się podzieiić na trzy grupy.
Tematem dwócii pierwszych jest Chrystus na i^rzyżu, trzecia zaś jest wyłącznie orna-
mentaina.
Grupę pierwszą tworzą dwa ornaty: biały z roku t743 w katedrze płockiej ° i zie-
^ Ks. biskup L. Łetowski, Alz/<z/<^* 7%ń-^%z/)<7w, ^7*<z/<z/<7w ^7*<z^<77ć/j-^%'<-^. F7y^7</^7 ^7*<z^<?wń-<ry
Kraków 1852. pp. 237—242. T. Żychłiński, Z^?/<z ^3-%^*<z j-3/<3<-<%/y ^<7/j-<ł%*<r/' F77Z Poznań 1886. pp. 449—430.
2 Pierwszy opubiikował ornaty katedry piockiejpodług dobrych fotografijks. biskup A. J. Nowowiejski
w dzieie p. t. 7%?<rĄ 77%<77%<?^*7*<z//h; A7ń-/<77y<-37%<z. Piock 1917. 6g. I9Ó—203.
s O ornatach katedry krakowskiej pierwszy podai wiadomość ks. I. Polkowski na posiedzeniu Komisji
do badania Historji Sztuki w Polsce dnia 19 listopada 1880. Krdtka o tem wzmianka znajduje sięwT?<73/-7*<zw<z<-^
M^^</37<zA< A%/<7/<^7<*37%<y<7 ^<z<7. ĆZ<7%%'<?/^ AV Krakow 1882. p. VIII oraz w rękopiśmiennych protokoiach z posie-
dzeń Komisji.
^ L. Lepszy, w U. Thieme-F. Becker (F. C. Willis), A<?Ar7^<77% <^7/</?7%</77% Æ%733-//<r7*
</?7* (7<^<?7%w<z7*/ Æ7K Leipzig 1921. pp. 232—233, podaje wiadomość o istnieniu ornatdw
Glaize'a w katedrze lacińskiej w Przemyśłu, a nadto o przypisywanych mu obrazach gobelinowych czterech Ewan-
gelistdw w tejże katedrze. Co do ornatdw, to zaszlo tu jakieś nieporozumienie, bo ornatdw gobelinowych w ka-
tedrze przemyskiej niema i nigdy nie bylo. Natomiast katedra przemyska posiada istotnie gobelinowę obrazy,.
przedstawiajace popiersia czterech Ewangelistdw, dziela niezwykiej wartości artystycznej, te jednak nie maja nic
wspdlnego z warsztatem Glaize'a. Gobeliny te, tkane bardzo delikatnie, rdżnią się pod względem technicznym od
gobelindw Glaize^a, zastosowano tu bowiem kreskowanie (^<z<r^%<7*^j-), a nadto sposdb przetykania ziota nicia jest
inny. Wymienia je już wizytacja biskupa Wacława Hieronima Sierakowskiego z roku J744, jako znajdujace się
w kaplicy św. Krzyża, fundowanej przez biskupa Aleksandra Antoniego Fredrę (1724 — 1734). Cf. A/<z/%<3- <r<f FŹ77-
/<z/%'<7 A*<-<-/?3-%'<z<r C<z/^<?</7*<z/%3- 7^-<?wA/MW3-A ^777%/ 77^". ^l^arta 38 t. Rkps. w Archiwum Diecezjalnem przy Kurji
Biskupiej o. i. w Przemyślu. Księga nr. 132. Inwentarz z roku 178Ó przytacza je wśrod dardw biskupa Fredry,
z tem, że zostaiy w roku 1730 sprowadzone z Medjolanu. Cf. A%7<?r 77%<?77%<7r/77%ł7<77*%%77% ć<z/^7/%</7 ć<z/^<r</7*<z/%3- 7^*<?w%-
3-//<?7%3-%3-, A%*3-/<77*z'r«y 7%<?/%7%'<73- <7? <77*%^*%*7%<f %<* Z/%'<r%'ń3-%7M7%'M/^<77*7*<7 <7? y%%%%<70!/%7%%%*7?%3- <?/ ^<f7*3*<7^%7 <3C</ %'//%</ /^<r/7%7%<r%%/%7%<3*
/%'%%<?%%y, <r /<77%//3%%3- <7?77%<?3-/%'<r%7 <?/ <rAr/;*<%7%<r%7 <3c<7?7*7%<?/%%3- <7/5<?7*<3 <?/ j-/%%<7%7 F. X. Pawlowski, Can. Cath. Premisl. Anno
1853. P* *36. Rkps. w Bibljotece Seminarjum Duchownego o. I. w Przemyślu. Księga nr. LVII. Opublikowai je
ks. T. Łękawski, A*%/<?<77*<y />7*3<?77%y3-^<z W7*<z3 3 ^<?T<r%7/<r77% y///<z//zj<w TV<7/yz^/ya<r^v A<r%*<*<% 77%7%<z y<rz%<ń<z. Przemyśl
190Ó. tabl. XXV—XXVIII. Za uiatwienie mi poszukiwań archiwalnych na miejscu dziękuję najuprzejmiej ks.
dr. Janowi Kwolkowi, profesorowi Seminarjum Duchownego i archiwarjuszowi diecezjalnemu w Przemyślu.
^ Ks. biskup A. J. Nowowiejski, T%7<-^, 77%<77%<7^*7*<z//hc /%7r/<77y<-%w<z. Płock 1917. Rg. 19Ó. Slabo dostrze-
galn^ datę na tym ornacie czytać należy jako 1743, a nie 1745, jak podali J. Koiaczkowski, fF%7«7?w<7ńr7
/y<-3^<*<? %' j3/%<^7 w </<z7CM<r/ 7^A<*<r. Krakow 1888. p. 188, i ks. biskup A. J. Nowowiejski, o. c.
p. 333. Informację tę otrzymaiem od J. E. ks. biskupa A. J. Nowowiejskiego za iaskawem pośrednictwem ks.
Aleksandra Dmochowskiego, dyrektora Muzeum Diecezjalnego w Piocku.
5*
je także Francuz, ale tym razem już napewno w Potsce. Ze wzgłędu na związek rze-
czowy i czasowy zabytki płockie omawiam równocześnie z krakowskiemi i z nieborow-
skim. Dia ułatwienia orjentacji przytoczę kilka najważniejszych dat z życia ich fundatora.
Andrzej Stanisław Kostka Załuski, herbu Junosza, urodzony w 1695 roku, syn
Aleksandra, wojewody rawskiego i Teresy z Potkańskich, zanim został biskupem płoc-
kim w 1723 roku, był przez jakiś czas kanonikiem krakowskim i dziekanem pułtuskim.
Od 1723 do [733 pracowałzwielkiem poświęceniem dia diecezji płockiej jako jej biskup.
W r. 1735 August III powierzył mu pieczęć kanclerską. Równocześnie Załuski zamienił
wieiką diecezję płocką na mniejszą, łucką, którą zarządzał do roku 1739. W tym roku
zmienił raz jeszcze biskupstwo, biorąc chełmińskie, dające w senacie krzesło o jeden
stopień niższe. Biskupem chełmińskim był więc w latach 1739—<747- Powołanyw 1747
roku na biskupstwo krakowskie, złożył pieczęć kancierską w ręce Jana Małachowskiego.
Zmarł jako biskup krakowski i książę na Siewierzu dnia 16 grudnia 1758 rokuk
Katedra płocka posiada pięć gobeiinowych ornatów % krakowska trzy, a nadto gar-
nitur składający się z ornatu i dwóci) dalmatyk 4 W Nieborowie znajduje się jeden ornąt^.
Ornaty fundowane przez biskupa Załuskiego dadzą się podzieiić na trzy grupy.
Tematem dwócii pierwszych jest Chrystus na i^rzyżu, trzecia zaś jest wyłącznie orna-
mentaina.
Grupę pierwszą tworzą dwa ornaty: biały z roku t743 w katedrze płockiej ° i zie-
^ Ks. biskup L. Łetowski, Alz/<z/<^* 7%ń-^%z/)<7w, ^7*<z/<z/<7w ^7*<z^<77ć/j-^%'<-^. F7y^7</^7 ^7*<z^<?wń-<ry
Kraków 1852. pp. 237—242. T. Żychłiński, Z^?/<z ^3-%^*<z j-3/<3<-<%/y ^<7/j-<ł%*<r/' F77Z Poznań 1886. pp. 449—430.
2 Pierwszy opubiikował ornaty katedry piockiejpodług dobrych fotografijks. biskup A. J. Nowowiejski
w dzieie p. t. 7%?<rĄ 77%<77%<?^*7*<z//h; A7ń-/<77y<-37%<z. Piock 1917. 6g. I9Ó—203.
s O ornatach katedry krakowskiej pierwszy podai wiadomość ks. I. Polkowski na posiedzeniu Komisji
do badania Historji Sztuki w Polsce dnia 19 listopada 1880. Krdtka o tem wzmianka znajduje sięwT?<73/-7*<zw<z<-^
M^^</37<zA< A%/<7/<^7<*37%<y<7 ^<z<7. ĆZ<7%%'<?/^ AV Krakow 1882. p. VIII oraz w rękopiśmiennych protokoiach z posie-
dzeń Komisji.
^ L. Lepszy, w U. Thieme-F. Becker (F. C. Willis), A<?Ar7^<77% <^7/</?7%</77% Æ%733-//<r7*
</?7* (7<^<?7%w<z7*/ Æ7K Leipzig 1921. pp. 232—233, podaje wiadomość o istnieniu ornatdw
Glaize'a w katedrze lacińskiej w Przemyśłu, a nadto o przypisywanych mu obrazach gobelinowych czterech Ewan-
gelistdw w tejże katedrze. Co do ornatdw, to zaszlo tu jakieś nieporozumienie, bo ornatdw gobelinowych w ka-
tedrze przemyskiej niema i nigdy nie bylo. Natomiast katedra przemyska posiada istotnie gobelinowę obrazy,.
przedstawiajace popiersia czterech Ewangelistdw, dziela niezwykiej wartości artystycznej, te jednak nie maja nic
wspdlnego z warsztatem Glaize'a. Gobeliny te, tkane bardzo delikatnie, rdżnią się pod względem technicznym od
gobelindw Glaize^a, zastosowano tu bowiem kreskowanie (^<z<r^%<7*^j-), a nadto sposdb przetykania ziota nicia jest
inny. Wymienia je już wizytacja biskupa Wacława Hieronima Sierakowskiego z roku J744, jako znajdujace się
w kaplicy św. Krzyża, fundowanej przez biskupa Aleksandra Antoniego Fredrę (1724 — 1734). Cf. A/<z/%<3- <r<f FŹ77-
/<z/%'<7 A*<-<-/?3-%'<z<r C<z/^<?</7*<z/%3- 7^-<?wA/MW3-A ^777%/ 77^". ^l^arta 38 t. Rkps. w Archiwum Diecezjalnem przy Kurji
Biskupiej o. i. w Przemyślu. Księga nr. 132. Inwentarz z roku 178Ó przytacza je wśrod dardw biskupa Fredry,
z tem, że zostaiy w roku 1730 sprowadzone z Medjolanu. Cf. A%7<?r 77%<?77%<7r/77%ł7<77*%%77% ć<z/^7/%</7 ć<z/^<r</7*<z/%3- 7^*<?w%-
3-//<?7%3-%3-, A%*3-/<77*z'r«y 7%<?/%7%'<73- <7? <77*%^*%*7%<f %<* Z/%'<r%'ń3-%7M7%'M/^<77*7*<7 <7? y%%%%<70!/%7%%%*7?%3- <?/ ^<f7*3*<7^%7 <3C</ %'//%</ /^<r/7%7%<r%%/%7%<3*
/%'%%<?%%y, <r /<77%//3%%3- <7?77%<?3-/%'<r%7 <?/ <rAr/;*<%7%<r%7 <3c<7?7*7%<?/%%3- <7/5<?7*<3 <?/ j-/%%<7%7 F. X. Pawlowski, Can. Cath. Premisl. Anno
1853. P* *36. Rkps. w Bibljotece Seminarjum Duchownego o. I. w Przemyślu. Księga nr. LVII. Opublikowai je
ks. T. Łękawski, A*%/<?<77*<y />7*3<?77%y3-^<z W7*<z3 3 ^<?T<r%7/<r77% y///<z//zj<w TV<7/yz^/ya<r^v A<r%*<*<% 77%7%<z y<rz%<ń<z. Przemyśl
190Ó. tabl. XXV—XXVIII. Za uiatwienie mi poszukiwań archiwalnych na miejscu dziękuję najuprzejmiej ks.
dr. Janowi Kwolkowi, profesorowi Seminarjum Duchownego i archiwarjuszowi diecezjalnemu w Przemyślu.
^ Ks. biskup A. J. Nowowiejski, T%7<-^, 77%<77%<7^*7*<z//hc /%7r/<77y<-%w<z. Płock 1917. Rg. 19Ó. Slabo dostrze-
galn^ datę na tym ornacie czytać należy jako 1743, a nie 1745, jak podali J. Koiaczkowski, fF%7«7?w<7ńr7
/y<-3^<*<? %' j3/%<^7 w </<z7CM<r/ 7^A<*<r. Krakow 1888. p. 188, i ks. biskup A. J. Nowowiejski, o. c.
p. 333. Informację tę otrzymaiem od J. E. ks. biskupa A. J. Nowowiejskiego za iaskawem pośrednictwem ks.
Aleksandra Dmochowskiego, dyrektora Muzeum Diecezjalnego w Piocku.
5*