120
naprzeciwko siebie Pomona i Hora, którym towarzyszą maipa i chart. Motywami bo-
gatej bordjury są kosze z kwiatami, wazy z owocami, festony z draperyj, ptaszki dziô-
biące owoce, maskarony i t. p. Nie brak też figur aiegorycznych, Wiary i Mądrości,
w dwôch niszach na po))t* *zecznej osi gobelinu. Na wrażenie kolorystyczne składają się
przedewszystkiem czerwień tarczy z herbami Poiski i Litwy, ciemny, głęboki błękit tła,
oraz żółto-zieiony ton bordjury. Kitka zręcznie zastosowanych odcieni barwy czerwonej,
żółtej, niebieskiej i zieionej wystarczyło do uzyskania siinego i harmonijnego efektu
koiorystycznego *. Ponieważ na tym gobeiinie obok herbu Anny niema herbu Fitipa
Wiihehna, nie może więc ulegać wątpiiwości, że portjera naieżała do wyprawy króiewny,
podobnie jak dywan o typie wschodnim, z herbem Wazów, także własność dworu ba-
warskiego, który pięknością swoją zwracał uwagę na wystawie orjentainej w Monachjum
w tpio roku s. Bottiger, wykiuczając wykonanie tego gobeiinu w Szwecji, skłania się
do mniemania, że portjera króiewny Anny Katarzyny Konstancji utkana została w Połsce.
Nie mamy do tego żadnych styiistycznych ani archiwainych danych. Przeciwnie, styl
zabytku przemawia raczej za konserwatywnym artystą hamandzkim, który jeszcze nie
wyrzekł się groteskowych motywów w styiu Fransa Florisa (1517—*57°)- zmodyńkował
je jednak w duciiu barokowym. Taki konserwatyzm w gobeiinacii jest zjawiskiem po-
wszechnie znanem. Zdaje się, że z tego samego źródła czerpał twórca kartonu do her-
bowej portjery dr. Tiiurneissera, nadwornego lekarza kurfirsta brandenburskiego, wyko-
nanej w r. 1578, prawdopodobnie w Beriinie^, która w poszczególnych swoich moty-
wach, w rysunku ńgur afegorycznych i w całym swym styfistycznym wyrazie, ma, przy
zupełnie innej bordjurze, dużo podobieństwa do portjery króiewny Anny Katarzyny
Konstancji, o iat 60 zgórą późniejszej. Schmitz sądzi, że twórcą kartonu do portjery
dr. Thurneissera jest jakiś dolno-niemiecki rysownik, obeznany z późno tenesansową
ornamentacją w rodzaju Fiorisa k Pewne cechy wspóine z portjerą królewny Anny
Katarzyny Konstancji ma gobeiin fłamandzki z końca XVI wieku,
np. w opracowaniu kartuszów, a zwłaszcza jakby fryzu kartuszowego, który biegnie
dokoła plaszczyzny obrazowej wzdłuż bordjury. W Polsce, także i poza gobelinami, nie
znamy zabytku podobnego typu, na podstawie więc styiu nie nrożna twierdzić, by go-
belin ten wykonany był podług kartonu skomponowanego w kraju. Niema również
żadnej podstawy do przyjęcia, że w celu wykonania tego gobeiinu sprowadzono do
Poiski razem z tkaczem flamandzkim, fiamandzkiego specjalistę do projektowania kar-
tonÓW, t. ZW.
iVS.
Piękna książka prof. Stefana Szumana o kifimach wyszła w chwifi, w której druk
mojej pracy był doprowadzony do polowy, to też mogłem ją jeszcze uwzgiędnić. Prof.
Szuman w swej znakomitej, a zarazem podstawowej pracy w tym zakresie, wprawdzie
' Barwn^ reprodukcje tego gobeünu daje J. Bóttiger, /'.//r orr.rv/'/';'r'r* 7/Ą/r//' ,7/ /'/r/. A'r-r/7/r? -r/ .1/,7/r-
wr/7//r ,/r/r rrv///..,*//-/'/r//rr'..*,*/7/r it/rj///.' Z./r/,'r*/r/-//l'' r/r/ .l/.rrrr/M/r/r* .//.'rr rrrrrrr- i-7//-r/r '' .V. Miinchen, Januar 1899.
* F. Sarre und F. !/. Martin, 7/r/ 7rr??7//rr/rz' ?/rrrr .i/?r'.','^r,*r'rr'/7/r r/rrr' .1 /rr/rrrrrrrrr^i/.rrrr.;r/?/r A'rr/rr*,' r/r
/ffrrrrrżr/r 7^/0. Ar/r/7 7/ Miinchen 1912. tabi. 60.
" H. Schmitz, ///',7'////r/r/. '/////r7'/r,',.- .'7r '//r/^.:7/trr/r'r/7r*/r.'. Beriin 1922. p. ts/ i 5g. 8ï.
^ Ibidem, p. 1^2.
A. Pinchart, //r'rZrrrz- ,7 ,'rr ./r/r'.riV/r'- r/rr/rr 7./ /'//rrti/rr/.r. Paris t—[885. tabi. 2^
' Cf. p. 79 niniejszej pracy.
naprzeciwko siebie Pomona i Hora, którym towarzyszą maipa i chart. Motywami bo-
gatej bordjury są kosze z kwiatami, wazy z owocami, festony z draperyj, ptaszki dziô-
biące owoce, maskarony i t. p. Nie brak też figur aiegorycznych, Wiary i Mądrości,
w dwôch niszach na po))t* *zecznej osi gobelinu. Na wrażenie kolorystyczne składają się
przedewszystkiem czerwień tarczy z herbami Poiski i Litwy, ciemny, głęboki błękit tła,
oraz żółto-zieiony ton bordjury. Kitka zręcznie zastosowanych odcieni barwy czerwonej,
żółtej, niebieskiej i zieionej wystarczyło do uzyskania siinego i harmonijnego efektu
koiorystycznego *. Ponieważ na tym gobeiinie obok herbu Anny niema herbu Fitipa
Wiihehna, nie może więc ulegać wątpiiwości, że portjera naieżała do wyprawy króiewny,
podobnie jak dywan o typie wschodnim, z herbem Wazów, także własność dworu ba-
warskiego, który pięknością swoją zwracał uwagę na wystawie orjentainej w Monachjum
w tpio roku s. Bottiger, wykiuczając wykonanie tego gobeiinu w Szwecji, skłania się
do mniemania, że portjera króiewny Anny Katarzyny Konstancji utkana została w Połsce.
Nie mamy do tego żadnych styiistycznych ani archiwainych danych. Przeciwnie, styl
zabytku przemawia raczej za konserwatywnym artystą hamandzkim, który jeszcze nie
wyrzekł się groteskowych motywów w styiu Fransa Florisa (1517—*57°)- zmodyńkował
je jednak w duciiu barokowym. Taki konserwatyzm w gobeiinacii jest zjawiskiem po-
wszechnie znanem. Zdaje się, że z tego samego źródła czerpał twórca kartonu do her-
bowej portjery dr. Tiiurneissera, nadwornego lekarza kurfirsta brandenburskiego, wyko-
nanej w r. 1578, prawdopodobnie w Beriinie^, która w poszczególnych swoich moty-
wach, w rysunku ńgur afegorycznych i w całym swym styfistycznym wyrazie, ma, przy
zupełnie innej bordjurze, dużo podobieństwa do portjery króiewny Anny Katarzyny
Konstancji, o iat 60 zgórą późniejszej. Schmitz sądzi, że twórcą kartonu do portjery
dr. Thurneissera jest jakiś dolno-niemiecki rysownik, obeznany z późno tenesansową
ornamentacją w rodzaju Fiorisa k Pewne cechy wspóine z portjerą królewny Anny
Katarzyny Konstancji ma gobeiin fłamandzki z końca XVI wieku,
np. w opracowaniu kartuszów, a zwłaszcza jakby fryzu kartuszowego, który biegnie
dokoła plaszczyzny obrazowej wzdłuż bordjury. W Polsce, także i poza gobelinami, nie
znamy zabytku podobnego typu, na podstawie więc styiu nie nrożna twierdzić, by go-
belin ten wykonany był podług kartonu skomponowanego w kraju. Niema również
żadnej podstawy do przyjęcia, że w celu wykonania tego gobeiinu sprowadzono do
Poiski razem z tkaczem flamandzkim, fiamandzkiego specjalistę do projektowania kar-
tonÓW, t. ZW.
iVS.
Piękna książka prof. Stefana Szumana o kifimach wyszła w chwifi, w której druk
mojej pracy był doprowadzony do polowy, to też mogłem ją jeszcze uwzgiędnić. Prof.
Szuman w swej znakomitej, a zarazem podstawowej pracy w tym zakresie, wprawdzie
' Barwn^ reprodukcje tego gobeünu daje J. Bóttiger, /'.//r orr.rv/'/';'r'r* 7/Ą/r//' ,7/ /'/r/. A'r-r/7/r? -r/ .1/,7/r-
wr/7//r ,/r/r rrv///..,*//-/'/r//rr'..*,*/7/r it/rj///.' Z./r/,'r*/r/-//l'' r/r/ .l/.rrrr/M/r/r* .//.'rr rrrrrrr- i-7//-r/r '' .V. Miinchen, Januar 1899.
* F. Sarre und F. !/. Martin, 7/r/ 7rr??7//rr/rz' ?/rrrr .i/?r'.','^r,*r'rr'/7/r r/rrr' .1 /rr/rrrrrrrrr^i/.rrrr.;r/?/r A'rr/rr*,' r/r
/ffrrrrrżr/r 7^/0. Ar/r/7 7/ Miinchen 1912. tabi. 60.
" H. Schmitz, ///',7'////r/r/. '/////r7'/r,',.- .'7r '//r/^.:7/trr/r'r/7r*/r.'. Beriin 1922. p. ts/ i 5g. 8ï.
^ Ibidem, p. 1^2.
A. Pinchart, //r'rZrrrz- ,7 ,'rr ./r/r'.riV/r'- r/rr/rr 7./ /'//rrti/rr/.r. Paris t—[885. tabi. 2^
' Cf. p. 79 niniejszej pracy.