Instytut Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]; Zakład Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]: Porta Aurea: Rocznik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego (2.1993)

widoczny na nim fragment rzutu Sapienzy z planem, który zamieścił w swo-
im dziele Ranisch" (il. 2).
Wydaje się jednak, że zastosowany w Gdańsku układ, gdzie kubiczna
budowla zwieńczona balustradą, z wznoszącą się na tarasie kopułą, ujęta
jest w dwa zakończone szczytowo skrzydła boczne, można porównać z inną
jeszcze budowlą. Jest nią dawny klasztor krzyżowców z czerwoną gwiazdą,
tzw. Szpitalników we Wrocławiu (il. 12), w którym obecnie mieści się
biblioteka Ossolineum. Został on wzniesiony w latach 1690-1715, a autorem
projektu był prawdopodobnie architekt z Pragi, Jan Chrzciciel Mathey".
Dodajmy, że związane z późniejszą fazą baroku szczyty powstały dopiero
około 1714 r. i są dziełem jakiegoś innego twórcy, być może nawet Krzysztofa
Dientzenhofera'". Warto może także zauważyć na marginesie, że w kon-
cepcji wyrażonej na rysunku AT nr 783 z archiwum Tylmana z Gameren,
odnajdujemy także echa innej budowli związanej ze Śląskiem (ściślej z Hrab-
stwem Kłodzkim): budynku kąpieliska krzeszowskiego w Cieplicach
(1662-1664), w którym zresztą bywała niejednokrotnie królowa Marysieńka
(il. 13). Te same echa pojawiają się jeszcze kilkakrotnie w innych projektach
Tylmana: rzucie poziomym pawilonu na Marymoncie (podług pomiaru
z XVIII w.) i pałacyku Marywilskim". Natomiast związki z budynkiem
^ Ramsck BescArdbMMg aiier Kircken Gchaude órr Sfadi Danzig... 1695.
^ M. Morełowski Wroclamsh ynack Ossoiineiimi nowe sckcmaiy l;o!Kyozycy;'ne pałaców ryb /eaH-Bapfisłe Małkieu,
"Rocznik Zakładu Narodowego im. Ossołmskich" V: 1957.
). Wrabec Dirafzraóo/erowic czescy a Śk?sk, Wrocław - Warszawa - Kraków 1991, s. 37
" Mossakowski, op. cił., ił. 218 i 219.

Kapłica
Krółewska
w Gdańsku

23