Instytut Historii Sztuki <Danzig> [Editor]; Zakład Historii Sztuki <Danzig> [Editor]: Porta Aurea: Rocznik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego (2.1993)

Srebrne kufle gdańskie z XVII wieku
i ich dekoracje*

Gdańskie srebrne naczynia użytku świeckiego z XVII w. prezentują się
najczęściej w trzech typach: 1) pucharów o formach wywodzących się
z wzorów południowoniemieckich', 2) różnych naczyń z numizmatami,
wśród nich wielu z odlewami medali królewskich', które wędrowały w głąb
kraju, 3) kufli przeznaczonych głównie dla miejscowego odbiorcy. Z tych
trzech typów naczyń do naszych czasów najwięcej zachowało się kufli,
zatem wymaga to poświęcenia im baczniejszej uwagi.
Oprócz siedmiu kufli przechowywanych w Muzeum Narodowym
w Gdańsku , nadspodziewanie wiele znajduje się w innych zbiorach
polskich i poza krajem, a dowiadujemy się o nich w wyniku kwerend
muzealnych, z literatury, i z katalogów aukcyjnych. Bogata dekoracja
figuralna i znaczny ciężar, niekiedy nawet ok. 2 kg, pozwalają wątpić w ich
funkcję użytkową na co dzień - jak zwykło się traktować ten rodzaj naczynia^
- raczej były one prezentami.
Przed rokiem 1945 kufle znajdowały się również w kościołach
protestanckich. Składane przypuszczalnie jako dary, wtórnie pełniły funkcję
Referat wygłoszony był po raz pierwszy na sympozjum w Bremie w 1991 r. i opubiikowany z
ograniczonym materiałem ilustracyjnym: B. Tuchołka-Włodarska Die Danziger Deckeikriige mił /igiiriichen
Darsfeiiungen, [w:] Osf-Wesf-Bezirhungen im Kunsfhnndwerk des 37./h. Symposium 5.7.1991 Ubersee-Museum
Bremen 1992, s. 27-3. Druga część tematu będzie przedstawiona w 7 t. "Gdańskich Studiów
Muzealnych".
Pragnę wyrazić moja wdzięczność Pani dr Katarzynie Cieśłak z Instytutu Sztuki PAN, której cenne uwagi
wykorzystałam podejmując interpretację przedstawień bibłijnych na kultach. Szczegółnie wiełe zawdzięczam
życziiwości i zainteresowaniu tematem Panu Michatowi Janowi Krzemińskiemu z działu Zbiorów Specjałnych
Bibłioteki Gdańskiej PAN, który jest autorem tłumaczeń tekstów łacińskich.
' Tuchołka-Włodarska Puchar Gtimłskici: Szyprów Wiś/ttnyc/t Jo/tattua /ode, "Rocznik Gdański " LI: 1991, z. 1
s. 181-197.
^B. Tuchołka-Włodarska, [w:] Dauziger Siiber - die Schałze des Nafiouaimuseums Gdańsk, Bremer
Landesmuseum Focke-Museum vom 9. Juni bis 25. August 1991 nr kat. 36.
^ Ibidem, nr kat. 38-43 i 46.
4 Cł. Overzier Humpen uud Krtige, Zur Typologie des deufscheu Gehrauchssilhers, "Kunst und Antiquitaten",
Miinchen 111:1985 s. 43-51; - A. Lóhr Bremer Siiher. Vou den Aujaugeu his zum /Hgendsfii, HandbHch und Kaiaiogzur
SottderaMSieiitm? vom 6. Dez. 1983 - 38. Aprii 3982 im Bremer Landesmuseum Focke-Museum s. 58-62; - C. Her-
nmarck Die Kuusf der europaischeu Goid- und Siiher schmiede 3450-3830, Mrinchen 1978, s.114.

171 -