Instytut Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]; Zakład Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]: Porta Aurea: Rocznik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego (2.1993)

C/irośdch

W kwietniu 1621 r. kuzyn Saskii van Ulenburg, późniejszej żony
Rembrandta, sprowadza z Antwerpii dla Zygmunta III znaczną ilość dzieł
sztuki, płacąc cło od ich wywozu"". Do Antwerpii jeździli dworzanie dworu
warszawskiego (poza Piotrem Zerońskim, jego synem Marcinem i jego
bratankiem Stanisławem Kobicrzyckim w 1624 r.)"', np. Kacper Nagot jako
skarbnik wyprawy europejskiej królewicza"". W roku 1632 Franciszek Giza
i Jan Kurius, dworzanie opata Mikołaja Wojciecha Gniewosza, posła
Zygmunta III do Brukseli i Paryża, kontaktują się z BierenscmG
Wśród antwerpskich notariuszy związanych z polskimi długami należy
wymienić A. van der Donck'a i G. Rousseau. Nieco później kupowali dzieła
sztuki w Antwerpii polscy dyplomaci: Jan Zawadzki (1637 r.) i Krzysztof
Opaliński (1645 r.). Z kolei swoje obrazy sprzedawali Polakom flamandzcy
malarze: Jan Brueghel I i jego syn Jan Brueghel II, Piotr Brueghel II, Piotr
Paweł Rubens, Anton van Dyck, Cornelis Schut, Hendrick van Balen
Młodszy, David Teriers Młodszy, Daniel Seghers, Artus Wolffort i Gasper
de CrayerG
Dodać też należy, że pomimo trudności z płaceniem części należności
przez P. Żerońskiego i dwór polski, Rubens jako dyplomata Infantki"" intere-
suje się bardzo rokowaniami polsko - szwedzkimi prowadzonymi w 1627 r.
w Hadze, a dwa lata później w Londynie"". Rubens wiedział, że admirałem
floty hiszpańskiej na Bałtyku miał być według tajnych planów z września
1624 r., królewicz Władysław Zygmunt'".
Ostatnio Erie Duverger znalazł nowy dokument ", który jest deklaracją
Piotra Żerońskiego z 12 VIII1621 r., złożoną w Antwerpii przed notariuszem,
że Pieter Philipssen, mieszkający w Gdańsku, nie domagał się odbioru należ-
ności dla Rubensa i J. Brueghla I. Być może jest to świadome kłamstwo
Żerońskiego, które ma ułatwić dalsze zakupy dzieł sztuki na kredyt w Ant-
werpii w połowie sierpnia 1621 r. Oczywiście Żeroński tłumaczy się brakiem
gotówki i nie płaci starej należności z 1620 r. W tej sytuacji obaj malarze
ponownie wystawiają pełnomocnictwa do odbioru 1125 czerwonych złotych
polskich swojemu zaufanemu Tomaszowi Tets z Gdańska"'. Pozostaje pyta-
nie dlaczego ponownie wymienia się Gdańsk, gdzie mieszkał Jacob Jacobson
od 1623 r."", a nie Żeroński! Chodziło zapewne o odbiór należnych sum od
bankierów gdańskich, którzy operowali pieniędzmi dworu Zygmunta III,
a w tym samego Żerońskiego. Kupno polskiego zboża i handel nim były
22 A. Pinchart Arc/HPfs des aris, des Sciences ei des ieitens, "Messager des Sciences historique". (Gent) 1859, s.
311.; -H. Batowski Rem&rHnd<owsi;;eoioczeHi'e;Po;acy [w:] Ksi^apanniyiirowahi czci Leona PinińsLiego, Lwów 1936,
t.II,s. 40-41
^ A. Kersten KoMerzycLi Stanisław L. Pomian (*1600-16651, [w:] PoisLi Słownik Biogrą/tczny t. Xin, 1967-68, s.
151-152.
Przyboś op. cit., s. 18 n.
DuvergerAnnotations...
^ Chrościcki 1981, passim.
2*C. V. Wedwood P/iePoiiiicai CareerofPeferPa:dRM6ens, London 1975.
2^ CodexdipiomoticMS Rabenianns, t. IV, Antwerpia 1904, s. 155; tamże t. V, Antwerpia 1907, s. 192-194.
2" H. Wisner Zygmunt lii Waza, Wrocław 1991, s. 199.
2' E. Duverger Anfweryse Knnstinoentarissen nii de zeoentiede eenw. "Fontes Historiae Artis Neeriandicae" i, t.
IV, (1989), s. 395.
22 Chrościcki 1981, s. 214.
22 Jędrzejewska, op. cit.

52