Instytut Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]; Zakład Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]: Porta Aurea: Rocznik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego (2.1993)

13. Aegidius Sadeler według Bartholomausa Sprangera Ep/ła/ium C/irtsfMiiy MtiHer,
żony B.Sprnn^erH, 1600
biorących udział w wielkim malowanym spektaklu, ta została dzięki
podobieństwu do ryciny zidentyfikowana wcześnie, podobnie jak stojący
drugi od lewej (nie licząc obciętej krawędzią malowidła postaci) cesarski
generał Albrecht von Wallenstein, rozpoznawalny dzięki sztychowi Petera
Isselburg (il. 17)^, czy mężczyzna z wielkim pióropuszem na kapeluszu na
lewo od kandelabru (il. 18), będący - jak o tym świadczy rycina W.J. Delffa
według Michiela van Miereveld (il. 19) - pierwszym ministrem Anglii,
Georgem Villiers ks. Buckingham^.
Oprócz sztuk plastycznych, przedstawienie czerpie także inspiracje ze
współczesnego teatru. Świadczą o tym już same wystudiowane, a niekiedy
trudne i sztuczne pozy uczestników Lfczh/, inspirowane też dorobkiem
manieryzmu w jego wersji rudolfińskiej^'. Całe widowisko jest podzielone
na trzy główne plany, czyli sceny, z dodaniem czwartej, stanowiącej wątek
poboczny, po prawej. Taka organizacja odpowiada choreografii prakty-
kowanej w teatrze elżbietańskim, do pewnego stopnia też jezuickim:
^ Reprodukowany już przez Sanchez Cantón T/tema: Ettropas 7br/[e;'i..., s. 38.
^ Ibidem, ii. s. 29.
^ Wystudiowana i pełna gracji eiegancja to jedna z charakterystycznych cech manieryzmu; zob. szczegóinie
J. Shearman Mannoism, Harmondsworth 1967, passim. Manierystyczny topos yazta był też ułubiony w Pradze:
o zastosowaniu tej maniery gwałtownych obrotów i skrętów figur (jak np. tej ukazanej od tyłu na pierwszym
pianie), która została później nazwana przez Samueła van Hoogstraten "grepen en bochten" i o odpowiadającym
jej modusie Bartholomausa Sprangera szkicowania postaci wyłącznie z wyobraźni "uyt den gheest", takim, jakim
zdefiniował go Kareł van Mander, zob. T. DaCosta Kaufmann r/te E/oqttenł Złrttsf; ttwards tttt uderstatidin^ y Me
sfy/isftcs q/yat'nf;'t% ał Mc cottrf y Rado/ffl, "Leids Kunsthistorisch Jaarboek", 1:1982, s. 119-123 i passim; - a także
ten sam T/te Sc/too/ Pn%tte. PaMftny af Me coitrf tyRttdoyil, Chicago and London 1988, s. 71-96.

Obraz
Bartłomieja
Strobła
w Prado

115