Instytut Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]; Zakład Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]: Porta Aurea: Rocznik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego (2.1993)

18. Kufel. N. Schlaubitz. Gdańsk, koniec XVH w.
HuisDoorn

19. Kufel. N. Schlaubitz. Gdańsk, pocz. XVIII w.
Zbiory Neresheimera

Przeświadczenie o stałej opiece Boga nad sprawiedliwymi wyraża rów-
nież scena, w której Anioł towarzyszy młodemu Tobiaszowi w drodze do
Medii (Tob. 6,3) na kuflu Hieronima Holla II w Berlińskim Kunst-
gewerbcmuseum ' (il. 16). Jest ona również wzorowana na rycinie Meriana
(il. 17) opatrzonej komentarzem "Angelorum societas piorum solatium" -
towarzystwo aniołów pociechą podróżnych, z powołaniem się na Psałm
34,8: "Anioł Pański zakłada obóz warowny wokół bojących się jego"".
Historia Izaaka i Rebeki w dekoracjach przedmiotów domowego użytku
wiązała się z tematem szczęścia małżeńskiego, któremu sprzyja Bóg. Scenę,
w której Rebeka napoiła Elizara i jego wielbłądy wodą ze studni (Rodź.
24,18-20) w prosty sposób skomentowano w Histonae sacre VHen's: "Virtuosa
uxor est a domino"" - zacna żona dana jest przez Boga. Z kolei słowa "Der
Herr segnet so ihm lieben" - Bóg błogosławi tym, którzy są mu mili, towa-
rzyszą Rebece i Izaakowi na wspomnianej skrzyni ze zbiorów gdańskich.
Nataniel Schlaubitz przedstawiał na kuflach obok sceny z Rebeką i Eli-
zarem O/Iar^ Izaaka (Rodź. 22, 11). Obie te sceny (il. 18 i 19) oparte są na
kompozycjach, które znajdują się na renesansowych plakietach datowanych
przed rokiem 1565" (il. 20). Kufle, które znane są dziś w zbiorach: Huis

Czihak, nr kat. 351 mylnie przypisuje kufel H. Opnagenowi.
^ Merian, op.cit. s. 98.
^ Ibidem, s. 26.
3$ Plakieta prawdopodobnie Hansa Jamnitzera (ok.1538-1605) w zbiorach Gruuthusemuseum w Brugii nr
inw. 0.15 39. XXIII. Za udostępnienie fotografii dziękuję panu Stephane Vandenberge. Por. J. Weber Deuisclte tmd
FrancesMclteRatHissnnceplHMfeu 3500-1650, Miinchen 1975, Bd. Ii II, nr kat. i il. 278 i 280.

185