jckub
Połom
12. Antoni Móiier Błazen i kobieia, rysunek z ok. 1600 r. Wg Grzybkowskiej
insygnium - zwierciadło, nofi! liciie w formie typowej dla ówczesnej epoki,
okrągłe i osadzone na długim trzonku.
Przedmiot ten w ikonografii błaznów (np. obok sowy jeden z dwu
atrybutów Dyla Sowizdrzała), podobnie jak w każdym innym przypadku,
ma szeroką i różnoraką symbołikę (ił. 13). Z jednej strony może bowiem
oznaczać głupotę, próżność, zniewieściałość, rozpustę, umiłowanie świata,
pozór, fałsz i pychę, a z drugiej - wiedzę, roztropność, prawdę czy
samopoznanie się .
Przypuszczam, że w rozpatrywanym przykładzie w grę wchodzą treści
o charakterze pozytywnym, w dodatku z silnym akcentem moralizatorskim.
Skierowanie tafli zwierciadła w stronę widza, wykrzywiona grymasem bólu
twarz błazna, człowieka chorego, o czym świadczy wyraźnie zaznaczone
wole, zdają się wytyczać kierunek interpretacji^*. A jeśli tak, trefniś
O zwieciadie, jego formie i symbolice m in.: G.F. Hartiaub Zauber des Symycis. Gesciucbir mol liedeaiuoy des
Spieyois iu A-r Kunst, Miinchen 1951; - H. Schwarz TA* Mirror iu Art, "Art Quarteriy" XV: 1952, nr 2, s. 97-118; -
M Watlis Dzieje ZHwrcÓKM; i jeyo rola ro róźuycb dziedzinach kultury, [wyd.2]. Warszawa 1973; - Bartkiewicz,
op.cit., s. 70 nn.; - [b. a.] Syieyei s.v., [w:] Lealkon Ar Ktutsf..., B. !V, Leipzig 1977, s. 598-601, - Moxey, op.cit.,
s. 132; - Białostocki Człowiek i ztoiercMdio w malarstwie XV i XVI wieku; fnoalość i przewijanie, [w:] tenże Symbole
i obrazy w śmiecie szlak:, Warszawa 1982, s. 86-103.
Z drugiej strony natęży pamiętać, że różnego rodzaju defekty fizyczne są charakterystyczne dta tzw.
błaznów naturatnych i zaznaczane w ich wizerunkach, co dotyczy np. błazna Kiausa (zob. Pokora Mikoiaus...,
s. 273-275.
220
Połom
12. Antoni Móiier Błazen i kobieia, rysunek z ok. 1600 r. Wg Grzybkowskiej
insygnium - zwierciadło, nofi! liciie w formie typowej dla ówczesnej epoki,
okrągłe i osadzone na długim trzonku.
Przedmiot ten w ikonografii błaznów (np. obok sowy jeden z dwu
atrybutów Dyla Sowizdrzała), podobnie jak w każdym innym przypadku,
ma szeroką i różnoraką symbołikę (ił. 13). Z jednej strony może bowiem
oznaczać głupotę, próżność, zniewieściałość, rozpustę, umiłowanie świata,
pozór, fałsz i pychę, a z drugiej - wiedzę, roztropność, prawdę czy
samopoznanie się .
Przypuszczam, że w rozpatrywanym przykładzie w grę wchodzą treści
o charakterze pozytywnym, w dodatku z silnym akcentem moralizatorskim.
Skierowanie tafli zwierciadła w stronę widza, wykrzywiona grymasem bólu
twarz błazna, człowieka chorego, o czym świadczy wyraźnie zaznaczone
wole, zdają się wytyczać kierunek interpretacji^*. A jeśli tak, trefniś
O zwieciadie, jego formie i symbolice m in.: G.F. Hartiaub Zauber des Symycis. Gesciucbir mol liedeaiuoy des
Spieyois iu A-r Kunst, Miinchen 1951; - H. Schwarz TA* Mirror iu Art, "Art Quarteriy" XV: 1952, nr 2, s. 97-118; -
M Watlis Dzieje ZHwrcÓKM; i jeyo rola ro róźuycb dziedzinach kultury, [wyd.2]. Warszawa 1973; - Bartkiewicz,
op.cit., s. 70 nn.; - [b. a.] Syieyei s.v., [w:] Lealkon Ar Ktutsf..., B. !V, Leipzig 1977, s. 598-601, - Moxey, op.cit.,
s. 132; - Białostocki Człowiek i ztoiercMdio w malarstwie XV i XVI wieku; fnoalość i przewijanie, [w:] tenże Symbole
i obrazy w śmiecie szlak:, Warszawa 1982, s. 86-103.
Z drugiej strony natęży pamiętać, że różnego rodzaju defekty fizyczne są charakterystyczne dta tzw.
błaznów naturatnych i zaznaczane w ich wizerunkach, co dotyczy np. błazna Kiausa (zob. Pokora Mikoiaus...,
s. 273-275.
220