DOI Artikel:
Woziński, Andrzej: Niderlandy - Lubeka - Gdańsk: o artystycznym pochodzeniu późnogotyckich rzeźb Marii z Dzieciątkiem z Garczyna i Sianowa
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.43438#0059
£
Niderlandy -
Lubeka -
Gdańsk...
II. 26. Zdobienie płaszcza Pięknej Madonny, około 1430-
1435, kościół Mariacki, Gdańsk, fot. Andrzej Woziński
w innym artykule koneksje funkcjonalno-typologiczne rzeźb w obramieniu dol-
nej kondygnacji zegara astronomicznego z lat 1464-1470 w kościele Mariackim
w Gdańsku z figurami we wspornikach z Sali Rady w ratuszu w Lubece, datowa-
nymi na około 1390 r. lub lata 1400-1425, oraz stylistyczne z kamiennym reliefem
z Ukrzyżowaniem z katedry w Ratzeburgu z około 1430 r., uchodzącym za pro-
dukt lubecki70. Na związki malarstwa tablicowego w Gdańsku z malarstwem
w Lubece w drugiej połowie XV w. wielokrotnie zwracał uwagę Adam S. Labuda,
wskazując jako przykład m.in. zaginiony Dyptyk Winterfeldów z lat 1498-1500
z kościoła Mariackiego71. O tym dziele pisał także wybitny znawca późno-
średniowiecznej sztuki w Lubece Max Hassę72. Obaj uczeni przypuszczali,
że twórca Dyptyku Winterfeldów, pracujący wcześniej dla lubeckiej rodziny
Schinklów, wykonał go w Gdańsku.
W przypadku figur garczyńskiej i sia-
neckiej mogło być podobnie - może
wyrzeźbił je w Gdańsku artysta (lub
warsztat) wykształcony w Lubece.
Należy zauważyć, że nie tyko w Lube¬
ce, lecz także w Gdańsku znajdziemy
przykłady rzeźb, których polichro¬
mię wykonano w technice zbliżonej
do zastosowanej w figurach z Gar-
czyna i Sianowa. Zdobienia w postaci
złotych rozet na płaszczu Pięknej Ma¬
donny w kościele Mariackim w Gdań¬
sku z lat około 1430-1435 (ił. 26)73
są wykonane w podobny sposób
1111
et la region de Gdańsk au debut du XVIe siecle, Brussel 1986, s. 14; Berit Wagner, Bilder ohne
Auftraggeber. Der deutsche Kunsthandel im 15. undfrilhen 16. Jahrhundert. Mit Uberlegungen zum
Kulturtransfer, Petersberg 2014, s. 159-160.
70 Andrzej Woziński, W świetle gwiazd. Sztuka i astrologia w Gdańsku w latach 1450-1550
[w:] Gedania Artistica, red. Małgorzata Omilanowska, Jacek Friedrich, Gdańsk 2011, s. 54 i nn.
71 Adam S. Labuda, Malarstwo tablicowe w Gdańsku w 2 poi. XV w., Warszawa 1979,
s. 85-91, kat. 8; idem. Dzieła tworzone w Gdańsku w drugiej połowie XV i w początkach XVI wieku
[w:] Malarstwo gotyckie na Pomorzu Wschodnim, red. Jerzy Domasłowski, Alicja Karłowska-
-Kamzowa, Adam S. Labuda, Warszawa-Poznań 1990, s. 132-135; idem. Malarstwo tablicowe
na Pomorzu Wschodnim [w:J Malarstwo gotyckie w Polsce, red. Adam S. Labuda, Krystyna
Secomska, Warszawa 2004, t. 1, Synteza, s. 348, t. 2, Katalog zabytków, s. 172-173; idem, Die
Tafelmalerei in Danzig in der zweiten Hdlfte des 15. Jahrhunderts, hrsg. vom Institut fur Kunst-
und Bildgeschichte der Humboldt-Universitat zu Berlin, Berlin 2015, s. 57-63, kat. 8.
72 Max Hassę, Zu zwei Verdffentlichungen uber Altartafeln Becker Maler aus der zweiten
Hdlfte des 15. Jahrhunderts in Schleswig-Holstein und Danzig, „Zeitschrift des Vereins fur Lubek-
kische Geschichte und Altertumskunde” 1980, Bd. 60, s. 209.
73 Jakubek-Raczkowska uznaje polichromię gdańskiej figury za oryginalną, powołując się
na opinię konserwatora dra Jarosława Rogoża, zob. Jakubek-Raczkowska, Rzeźba gdańska...,
s. 76, przyp. 14.
53
Niderlandy -
Lubeka -
Gdańsk...
II. 26. Zdobienie płaszcza Pięknej Madonny, około 1430-
1435, kościół Mariacki, Gdańsk, fot. Andrzej Woziński
w innym artykule koneksje funkcjonalno-typologiczne rzeźb w obramieniu dol-
nej kondygnacji zegara astronomicznego z lat 1464-1470 w kościele Mariackim
w Gdańsku z figurami we wspornikach z Sali Rady w ratuszu w Lubece, datowa-
nymi na około 1390 r. lub lata 1400-1425, oraz stylistyczne z kamiennym reliefem
z Ukrzyżowaniem z katedry w Ratzeburgu z około 1430 r., uchodzącym za pro-
dukt lubecki70. Na związki malarstwa tablicowego w Gdańsku z malarstwem
w Lubece w drugiej połowie XV w. wielokrotnie zwracał uwagę Adam S. Labuda,
wskazując jako przykład m.in. zaginiony Dyptyk Winterfeldów z lat 1498-1500
z kościoła Mariackiego71. O tym dziele pisał także wybitny znawca późno-
średniowiecznej sztuki w Lubece Max Hassę72. Obaj uczeni przypuszczali,
że twórca Dyptyku Winterfeldów, pracujący wcześniej dla lubeckiej rodziny
Schinklów, wykonał go w Gdańsku.
W przypadku figur garczyńskiej i sia-
neckiej mogło być podobnie - może
wyrzeźbił je w Gdańsku artysta (lub
warsztat) wykształcony w Lubece.
Należy zauważyć, że nie tyko w Lube¬
ce, lecz także w Gdańsku znajdziemy
przykłady rzeźb, których polichro¬
mię wykonano w technice zbliżonej
do zastosowanej w figurach z Gar-
czyna i Sianowa. Zdobienia w postaci
złotych rozet na płaszczu Pięknej Ma¬
donny w kościele Mariackim w Gdań¬
sku z lat około 1430-1435 (ił. 26)73
są wykonane w podobny sposób
1111
et la region de Gdańsk au debut du XVIe siecle, Brussel 1986, s. 14; Berit Wagner, Bilder ohne
Auftraggeber. Der deutsche Kunsthandel im 15. undfrilhen 16. Jahrhundert. Mit Uberlegungen zum
Kulturtransfer, Petersberg 2014, s. 159-160.
70 Andrzej Woziński, W świetle gwiazd. Sztuka i astrologia w Gdańsku w latach 1450-1550
[w:] Gedania Artistica, red. Małgorzata Omilanowska, Jacek Friedrich, Gdańsk 2011, s. 54 i nn.
71 Adam S. Labuda, Malarstwo tablicowe w Gdańsku w 2 poi. XV w., Warszawa 1979,
s. 85-91, kat. 8; idem. Dzieła tworzone w Gdańsku w drugiej połowie XV i w początkach XVI wieku
[w:] Malarstwo gotyckie na Pomorzu Wschodnim, red. Jerzy Domasłowski, Alicja Karłowska-
-Kamzowa, Adam S. Labuda, Warszawa-Poznań 1990, s. 132-135; idem. Malarstwo tablicowe
na Pomorzu Wschodnim [w:J Malarstwo gotyckie w Polsce, red. Adam S. Labuda, Krystyna
Secomska, Warszawa 2004, t. 1, Synteza, s. 348, t. 2, Katalog zabytków, s. 172-173; idem, Die
Tafelmalerei in Danzig in der zweiten Hdlfte des 15. Jahrhunderts, hrsg. vom Institut fur Kunst-
und Bildgeschichte der Humboldt-Universitat zu Berlin, Berlin 2015, s. 57-63, kat. 8.
72 Max Hassę, Zu zwei Verdffentlichungen uber Altartafeln Becker Maler aus der zweiten
Hdlfte des 15. Jahrhunderts in Schleswig-Holstein und Danzig, „Zeitschrift des Vereins fur Lubek-
kische Geschichte und Altertumskunde” 1980, Bd. 60, s. 209.
73 Jakubek-Raczkowska uznaje polichromię gdańskiej figury za oryginalną, powołując się
na opinię konserwatora dra Jarosława Rogoża, zob. Jakubek-Raczkowska, Rzeźba gdańska...,
s. 76, przyp. 14.
53