DOI article:
Sobecka, Anna: Ryciny kwiatowe wiązane z Jeremiasem Falckiem: studium z zakresu siedemnastowiecznych florilegiów
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.43438#0082
Anna
Sobecka
mocno cięte rylcem, z zastosowaniem przede wszystkim linii równole-
głych. Kwiaty silnie odcinają się od tła i wykonane zostały bardzo precy-
zyjnie, a kompozycja frontyspisu jest kompletna. Niewielka zachowana
liczba egzemplarzy tego wydania Novae et exquisitae FLORUM ICONES
może wskazywać na fakt, że cykl ukazał się w niskim nakładzie. Być może
Falek, mimo że zastosował technikę miedziorytu pozwalającą na wyko-
nanie nawet trzystu odbitek, z jakichś powodów reglamentował nakład
tego pierwszego wydania. Trudno określić, czy ów zabieg mógł wynikać
ze świadomości funkcjonowania mechanizmów kolekcjonerskich, jak
miało to miejsce w przypadku Rembrandta50, czy może z innych, bardziej
przyziemnych powodów. Produkcja rycin w tamtym czasie była bowiem
bardzo kosztowna. Drogie były zarówno papier do odbitek oraz tusz, jak
i płyn do czyszczenia płyt51. Przy niezorganizowanym systemie dystrybucji
problemem mogło być także znalezienie odbiorców gotowych zapłacić cenę
pokrywającą wkład wydawcy.
Falek najwyraźniej odsprzedał płyty cyklu hamburskiego, co było wów-
czas powszechną praktyką52. Frederick de Wit wznowił serię, zmieniając
kolejność plansz i poszerzając ją o 4 dodatkowe karty, wyrytowane przez
sprawnego miedziorytnika (karty o numerach 5, 14, 15, 16). Część płyt
Falcka została poddana retuszom. Być może artysta tworzył cykl Novae
et exquisitae FLORUM ICONES już z myślą o odsprzedaniu go de Witowi
tuż po wykonaniu pierwszego nakładu.
Trudno stwierdzić, z jakiego powodu de Wit zdecydował się na posze-
rzenie cyklu i zmianę numeracji kart. Najsilniejszym przemianom uległ
frontyspis, którego powierzchnia musiała być najmocniej zniszczona.
Najbardziej znamienne jest ucięcie kompozycji u dołu, a także zmiana
i dodanie napisów. Nieco inne jest też pismo inskrypcji frontyspisu, choć
tekst umieszczony wewnątrz wieńca został wiernie powtórzony, łącznie
z informacją o autorstwie Falcka i powstaniu cyklu w Hamburgu. Frederik
de Wit eksploatował płyty intensywnie, na co wskazują silniej retuszowane
i słabe jakościowo odbitki z drugiego wydania cyklu, zachowane w Muzeum
XX. Czartoryskich53.
Pierwsze hamburskie wydanie Novae et exquisitae FLORUM ICONES
powstało, jak podaje inskrypcja, w 1662 r. Na frontyspisie brakuje informacji,
przez kogo cykl został wydany, a ponieważ osoba wydawcy była w tamtych
czasach często istotniejsza od wykonawcy, to istnieje przypuszczenie, że Falek,
50 Grafiki Rembrandta, oryginał, kopia, późne odbitki [katalog wystawy], oprać. Grażyna
Hałasa, Poznań 2009, s. 14.
51 Nadine M. Orenstein, Hendrik Hondius and the Business of Prints in Seventeenth-Century
Holland, (Studies in Prints and Printmaking L), Rotterdam 1996, s. 128.
52 Ibidem, s. 95-101.
53 Gabinet Rycin Muzeum XX. Czartoryskich w Krakowie, XV/R. 8753-56.
76
Sobecka
mocno cięte rylcem, z zastosowaniem przede wszystkim linii równole-
głych. Kwiaty silnie odcinają się od tła i wykonane zostały bardzo precy-
zyjnie, a kompozycja frontyspisu jest kompletna. Niewielka zachowana
liczba egzemplarzy tego wydania Novae et exquisitae FLORUM ICONES
może wskazywać na fakt, że cykl ukazał się w niskim nakładzie. Być może
Falek, mimo że zastosował technikę miedziorytu pozwalającą na wyko-
nanie nawet trzystu odbitek, z jakichś powodów reglamentował nakład
tego pierwszego wydania. Trudno określić, czy ów zabieg mógł wynikać
ze świadomości funkcjonowania mechanizmów kolekcjonerskich, jak
miało to miejsce w przypadku Rembrandta50, czy może z innych, bardziej
przyziemnych powodów. Produkcja rycin w tamtym czasie była bowiem
bardzo kosztowna. Drogie były zarówno papier do odbitek oraz tusz, jak
i płyn do czyszczenia płyt51. Przy niezorganizowanym systemie dystrybucji
problemem mogło być także znalezienie odbiorców gotowych zapłacić cenę
pokrywającą wkład wydawcy.
Falek najwyraźniej odsprzedał płyty cyklu hamburskiego, co było wów-
czas powszechną praktyką52. Frederick de Wit wznowił serię, zmieniając
kolejność plansz i poszerzając ją o 4 dodatkowe karty, wyrytowane przez
sprawnego miedziorytnika (karty o numerach 5, 14, 15, 16). Część płyt
Falcka została poddana retuszom. Być może artysta tworzył cykl Novae
et exquisitae FLORUM ICONES już z myślą o odsprzedaniu go de Witowi
tuż po wykonaniu pierwszego nakładu.
Trudno stwierdzić, z jakiego powodu de Wit zdecydował się na posze-
rzenie cyklu i zmianę numeracji kart. Najsilniejszym przemianom uległ
frontyspis, którego powierzchnia musiała być najmocniej zniszczona.
Najbardziej znamienne jest ucięcie kompozycji u dołu, a także zmiana
i dodanie napisów. Nieco inne jest też pismo inskrypcji frontyspisu, choć
tekst umieszczony wewnątrz wieńca został wiernie powtórzony, łącznie
z informacją o autorstwie Falcka i powstaniu cyklu w Hamburgu. Frederik
de Wit eksploatował płyty intensywnie, na co wskazują silniej retuszowane
i słabe jakościowo odbitki z drugiego wydania cyklu, zachowane w Muzeum
XX. Czartoryskich53.
Pierwsze hamburskie wydanie Novae et exquisitae FLORUM ICONES
powstało, jak podaje inskrypcja, w 1662 r. Na frontyspisie brakuje informacji,
przez kogo cykl został wydany, a ponieważ osoba wydawcy była w tamtych
czasach często istotniejsza od wykonawcy, to istnieje przypuszczenie, że Falek,
50 Grafiki Rembrandta, oryginał, kopia, późne odbitki [katalog wystawy], oprać. Grażyna
Hałasa, Poznań 2009, s. 14.
51 Nadine M. Orenstein, Hendrik Hondius and the Business of Prints in Seventeenth-Century
Holland, (Studies in Prints and Printmaking L), Rotterdam 1996, s. 128.
52 Ibidem, s. 95-101.
53 Gabinet Rycin Muzeum XX. Czartoryskich w Krakowie, XV/R. 8753-56.
76