DOI Artikel:
Kulawczuk-Szostek, Dorota: Georg Theodor Schirrmacher: architekt między Gdańskiem, Berlinem a Hamburgiem
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.43438#0157
arkadach (tonda z portretami artystów nad każdą kolumną) i w kwadratowych
płycinach attyki, natomiast freskami miały być ozdobione szerokie fryzy naroż-
nych skrzydeł. Wrażenia przepychu dodawały też figury alegorii sztuk umiesz-
czone na balustradzie wieńczącej cały budynek. Gmach Kunsthalle przejawiał
wyraźne tendencje wertykalne - przez umieszczenie konstrukcji na szerokim
cokole i ukoronowanie całości gzymsem i balustradą. Nieznane są rysunki
elewacji bocznych, ale bazując na widoku perspektywicznym, można przy-
puszczać, że ich dekoracja byłaby podobna do dekoracji frontu - z centralnie
umieszczonymi arkadami łączącym oba skrzydła.
Kiedy w 1863 r. podjęto decyzję, że do budowy Kunsthalle wykorzystany zosta-
nie pomysł berlińskich architektów, było już wiadomo, że w planach budynku
będą musiały nastąpić daleko idące zmiany. Zanim 17 września 1863 r. zło-
żono dokumenty dotyczące budowy w hamburskiej Baudeputation68, archi-
tektów zobowiązano do wprowadzenia kilku znaczących poprawek w kon-
cepcji Kunsthalle. Komisja konkursowa zaproponowała, żeby budynek został
obrócony o 90 stopni, tak by jego fasada i główne wejście znajdowały się
od północy, zwrócone w stronę Alsterdamm. Kazano też zmniejszyć wyso-
kość attyki, zmienić proporcje frontowych arkad, by wydawały się wyższe
i smuklejsze, poszerzyć budynek przez zwiększenie liczby przęseł w arka-
dach albo powiększenie narożników korpusu. Zaproponowano, by mniejsze
pomieszczenia wystawowe na piętrze oświetlać z boku przez dodanie okien
zamiast świetlikami od góry. Na parterze postanowiono pozbyć się bocznych
pomieszczeń z tylnego traktu i powiększyć salę kolumnową. Klatki scho-
dowe, które uprzednio znajdowały się w bocznych pomieszczeniach, postano-
wiono umieścić w jednym z narożnych skrzydeł69.
Nie zachowały się oryginalne rysunki projektu wykonawczego70, ale
Herman von der Hude opublikował część rysunków i planów w Atlasie do
„Zeitschirft fur Bauwesen” z 1868 r.71 (il. 13-16). Projekt zaprezentowany
przez architekta składa się z 7 kart. Na pierwszej przedstawiono widok per-
spektywiczny Kunsthalle. Druga pokazuje plan sytuacyjny i rzut piwnicy.
Kolejne to: rzuty parteru i piętra, widok fasady, przekrój poprzeczny przez
klatkę schodową, widok tylnej elewacji. Na ostatniej karcie przedstawiono
detale architektoniczne i elementy dekorujące elewację budynku.
Projekt poprawiony przez Schirrmachera i von der Hude, w głównym
zarysie nadal przypominał zwycięski budynek. Zgodnie z zaleceniami
komisji ekspertów odwrócono gmach o 90 stopni i umieszczono pośrodku
założenia parkowego, frontem do Alsterdamm, pomiędzy torami kolejowymi łą-
czącymi Altonę i Hamburg a GlockengieBerwall. Zdecydowano, że do korpusu
68 Palgemann, Das deutsche Kunstmuseum..., s. 190.
69 Volker Plagemann, Die Anfangen der Hamburger Kunstsammlungen und die erste
Kunsthalle, „Jahrbuch der Hamburgersammlungen” 1966, Bd. 11, s. 75.
70 Gerkens, Aus der Geschichte der Hamburger Kunsthalle..., s. 12.
71 von der Hude, Die Kunsthalle in Hamburg..., s. 3-8.
Georg Theodor
Schirrmacher...
151
płycinach attyki, natomiast freskami miały być ozdobione szerokie fryzy naroż-
nych skrzydeł. Wrażenia przepychu dodawały też figury alegorii sztuk umiesz-
czone na balustradzie wieńczącej cały budynek. Gmach Kunsthalle przejawiał
wyraźne tendencje wertykalne - przez umieszczenie konstrukcji na szerokim
cokole i ukoronowanie całości gzymsem i balustradą. Nieznane są rysunki
elewacji bocznych, ale bazując na widoku perspektywicznym, można przy-
puszczać, że ich dekoracja byłaby podobna do dekoracji frontu - z centralnie
umieszczonymi arkadami łączącym oba skrzydła.
Kiedy w 1863 r. podjęto decyzję, że do budowy Kunsthalle wykorzystany zosta-
nie pomysł berlińskich architektów, było już wiadomo, że w planach budynku
będą musiały nastąpić daleko idące zmiany. Zanim 17 września 1863 r. zło-
żono dokumenty dotyczące budowy w hamburskiej Baudeputation68, archi-
tektów zobowiązano do wprowadzenia kilku znaczących poprawek w kon-
cepcji Kunsthalle. Komisja konkursowa zaproponowała, żeby budynek został
obrócony o 90 stopni, tak by jego fasada i główne wejście znajdowały się
od północy, zwrócone w stronę Alsterdamm. Kazano też zmniejszyć wyso-
kość attyki, zmienić proporcje frontowych arkad, by wydawały się wyższe
i smuklejsze, poszerzyć budynek przez zwiększenie liczby przęseł w arka-
dach albo powiększenie narożników korpusu. Zaproponowano, by mniejsze
pomieszczenia wystawowe na piętrze oświetlać z boku przez dodanie okien
zamiast świetlikami od góry. Na parterze postanowiono pozbyć się bocznych
pomieszczeń z tylnego traktu i powiększyć salę kolumnową. Klatki scho-
dowe, które uprzednio znajdowały się w bocznych pomieszczeniach, postano-
wiono umieścić w jednym z narożnych skrzydeł69.
Nie zachowały się oryginalne rysunki projektu wykonawczego70, ale
Herman von der Hude opublikował część rysunków i planów w Atlasie do
„Zeitschirft fur Bauwesen” z 1868 r.71 (il. 13-16). Projekt zaprezentowany
przez architekta składa się z 7 kart. Na pierwszej przedstawiono widok per-
spektywiczny Kunsthalle. Druga pokazuje plan sytuacyjny i rzut piwnicy.
Kolejne to: rzuty parteru i piętra, widok fasady, przekrój poprzeczny przez
klatkę schodową, widok tylnej elewacji. Na ostatniej karcie przedstawiono
detale architektoniczne i elementy dekorujące elewację budynku.
Projekt poprawiony przez Schirrmachera i von der Hude, w głównym
zarysie nadal przypominał zwycięski budynek. Zgodnie z zaleceniami
komisji ekspertów odwrócono gmach o 90 stopni i umieszczono pośrodku
założenia parkowego, frontem do Alsterdamm, pomiędzy torami kolejowymi łą-
czącymi Altonę i Hamburg a GlockengieBerwall. Zdecydowano, że do korpusu
68 Palgemann, Das deutsche Kunstmuseum..., s. 190.
69 Volker Plagemann, Die Anfangen der Hamburger Kunstsammlungen und die erste
Kunsthalle, „Jahrbuch der Hamburgersammlungen” 1966, Bd. 11, s. 75.
70 Gerkens, Aus der Geschichte der Hamburger Kunsthalle..., s. 12.
71 von der Hude, Die Kunsthalle in Hamburg..., s. 3-8.
Georg Theodor
Schirrmacher...
151