DOI article:
Posłuszna, Anna: Funkcjonalny kompleks obsługi emigrantów: architektura Etapu Emigracyjnego w Gdyni
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.43438#0197
Początkowo zaczęto wznosić dwa budynki - szpital oraz pawilon dezyn-
fekcyjny. Oba gmachy były murowane, o konstrukcji ramowo-żelbetowej,
obłożone licówką cementową, o płaskich dachach37. Projekt pawilonu został
zatwierdzony przez Ministerstwo Robót Publicznych 3 grudnia 1929 r. - był
to parterowy, podpiwniczony budynek o kubaturze około 5.880 metrów
sześciennych38. Z zachowanych planów wynika, że miał być zbudowany
na planie prostokąta, z wysuniętym ryzalitem od strony wschodniej. Dwa
wejścia po obu stronach ryzalitu miały być prawdopodobnie przeznaczone
dla kobiet i dla mężczyzn, którzy przechodzili taką samą drogę jak osoby
korzystające z budynku dezynfekcyjno-kąpielowego w Etapie Emigracyj-
nym (ale w miniaturze). Po szerokich, jednobiegowych schodach wchodziło
się do obszernej poczekalni, a stamtąd przechodziło się przez następujące
pomieszczenia: pokój celnika, rozbieralnia, pokój fryzjera (tutaj następo-
wało usuwanie owłosienia również z miejsc intymnych), natryski, gabi-
net lekarski i ubieralnia. W środku znajdowała się komora dezynfekcyjna,
skonstruowana w taki sam sposób jak w Etapie. Tutaj także zainstalowano
dźwig, który transportował brudną bieliznę i ubrania na poziom piwnicy
mieszczącej pralnię, suszarnię itp. Pawilon został zburzony w czasie drugiej
wojny światowej po to, aby gruntownie przebudować teren i przystosować go
do funkcji wojskowych.
Szpital kwarantannowy był budynkiem jednopiętrowym, o symetrycz-
nym planie, o łącznej kubaturze 8.400 metrów sześciennych, z wysokimi
piwnicami mieszczącymi pomocnicze urządzenia szpitalne39. Gmach szpi-
talny Kwarantanny również zdradza duże podobieństwo do budynków Etapu
Emigracyjnego - szczególnie elewacja północna z wyraźnie zaznaczonym
pionem osi centralnej świetnie wpisywałaby się w całość założenia na Gra-
bówku. Była to prosta bryła z dwoma pseudoryzalitami od strony północnej.
Od strony południowej wykonano niewielki taras, co pozwoliło na wygodną
innowację - elewacja południowa posiadała aż 16 par drzwi, które prowa-
dziły z pokoi pacjentów na taras, skąd mogli schodzić wprost na zielony
teren Kwarantanny (il. 7).
Założenie obsługiwała tzw. samarytanka, czyli motorówka sanitarna, która
przewoziła chorych ze statków dalekomorskich do Zakładu40.
37 APGOG, zbiór KRwG, sygn. 682/1871, Akta kierownictwa Obozu Kwarantannowego
w pierwszej połowie 1934 roku, s. 53.
38 APGOG, zbiór KRwG, sygn. 682/1866, Akta kierownictwa Obozu Kwarantannowego
od dnia 26.5.1931 do dnia 19.9.1931, s. 22.
39 APGOG, zbiór KRwG, sygn. 682/1866, Akta kierownictwa Obozu Kwarantannowego
od dnia 26.5.1931 do dnia 19.9.1931, s. 22.
40 APB, zbiór Urzędu Wojewódzkiego Pomorskiego [dalej: UWP], sygn. 24054, Protokół
konferencji w sprawie budowy Zakładu Kwarantannowego odbytej w Ministerstwie Przemysłu
i Handlu z dnia 9 października 1929, s. 36-39.
Funkcjonalny
kompleks
obsługi
emigrantów...
191
fekcyjny. Oba gmachy były murowane, o konstrukcji ramowo-żelbetowej,
obłożone licówką cementową, o płaskich dachach37. Projekt pawilonu został
zatwierdzony przez Ministerstwo Robót Publicznych 3 grudnia 1929 r. - był
to parterowy, podpiwniczony budynek o kubaturze około 5.880 metrów
sześciennych38. Z zachowanych planów wynika, że miał być zbudowany
na planie prostokąta, z wysuniętym ryzalitem od strony wschodniej. Dwa
wejścia po obu stronach ryzalitu miały być prawdopodobnie przeznaczone
dla kobiet i dla mężczyzn, którzy przechodzili taką samą drogę jak osoby
korzystające z budynku dezynfekcyjno-kąpielowego w Etapie Emigracyj-
nym (ale w miniaturze). Po szerokich, jednobiegowych schodach wchodziło
się do obszernej poczekalni, a stamtąd przechodziło się przez następujące
pomieszczenia: pokój celnika, rozbieralnia, pokój fryzjera (tutaj następo-
wało usuwanie owłosienia również z miejsc intymnych), natryski, gabi-
net lekarski i ubieralnia. W środku znajdowała się komora dezynfekcyjna,
skonstruowana w taki sam sposób jak w Etapie. Tutaj także zainstalowano
dźwig, który transportował brudną bieliznę i ubrania na poziom piwnicy
mieszczącej pralnię, suszarnię itp. Pawilon został zburzony w czasie drugiej
wojny światowej po to, aby gruntownie przebudować teren i przystosować go
do funkcji wojskowych.
Szpital kwarantannowy był budynkiem jednopiętrowym, o symetrycz-
nym planie, o łącznej kubaturze 8.400 metrów sześciennych, z wysokimi
piwnicami mieszczącymi pomocnicze urządzenia szpitalne39. Gmach szpi-
talny Kwarantanny również zdradza duże podobieństwo do budynków Etapu
Emigracyjnego - szczególnie elewacja północna z wyraźnie zaznaczonym
pionem osi centralnej świetnie wpisywałaby się w całość założenia na Gra-
bówku. Była to prosta bryła z dwoma pseudoryzalitami od strony północnej.
Od strony południowej wykonano niewielki taras, co pozwoliło na wygodną
innowację - elewacja południowa posiadała aż 16 par drzwi, które prowa-
dziły z pokoi pacjentów na taras, skąd mogli schodzić wprost na zielony
teren Kwarantanny (il. 7).
Założenie obsługiwała tzw. samarytanka, czyli motorówka sanitarna, która
przewoziła chorych ze statków dalekomorskich do Zakładu40.
37 APGOG, zbiór KRwG, sygn. 682/1871, Akta kierownictwa Obozu Kwarantannowego
w pierwszej połowie 1934 roku, s. 53.
38 APGOG, zbiór KRwG, sygn. 682/1866, Akta kierownictwa Obozu Kwarantannowego
od dnia 26.5.1931 do dnia 19.9.1931, s. 22.
39 APGOG, zbiór KRwG, sygn. 682/1866, Akta kierownictwa Obozu Kwarantannowego
od dnia 26.5.1931 do dnia 19.9.1931, s. 22.
40 APB, zbiór Urzędu Wojewódzkiego Pomorskiego [dalej: UWP], sygn. 24054, Protokół
konferencji w sprawie budowy Zakładu Kwarantannowego odbytej w Ministerstwie Przemysłu
i Handlu z dnia 9 października 1929, s. 36-39.
Funkcjonalny
kompleks
obsługi
emigrantów...
191