Instytut Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]; Zakład Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]: Porta Aurea: Rocznik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego (14.2015)

obsługi
emigrantów...

II. 8. Warszawa, Państwowa Wytwórnia Aparatów
Telefonicznych i Telegraficznych przy ulicy Grochowskiej,
arch. Romuald Miller, fot. Marian Fuks, identyfikator
cyfrowy: oai:mbc.cyfrowemazowsze.pl:4121

Purystyczne formy architektoniczne, użycie cegły cementowej do kształ- Funkcjonalny
towania lica budynku o bryle całkowicie podyktowanej formą oraz niemal kompleks
zupełne zaniechanie stosowania innych dekoracji elewacji poza fakturowy-
mi charakteryzują również grupę budynków projektowaną przez awangar-
dowych architektów ze środowiska
warszawskiego. Są to projekty, które
najbardziej odpowiadają konwen¬
cji budynków Etapu Emigracyjnego
w Gdyni. Dariusz Błaszczyk, za Mar¬
tą Leśniakowską i Jarosławem Zie¬
lińskim, pisze o „pewnego typu woj¬
skowej architekturze mieszkaniowej,
nawiązującej do dawnej carskiej ce¬
glanej architektury koszarowej, tylko
że formalnie utrzymanej w stylu pu-
rystycznego funkcjonalizmu”73. Taki
typ architektury, świadomie (lub nie)
nawiązujący do „koszarowych” form,
choć niewątpliwie dający ująć się
w pewne ramy stylistyczne, które łą¬
czą go z zespołem budynków Etapu,
reprezentują m.in. osiedle Funduszu
Kwaterunku Wojskowego na Pradze
(przy ulicy Ratuszowej) projektu Cze¬
sława Przybylskiego (1927-1928) czy
zespół budynków na Żoliborzu Ofi¬
cerskim przy Cytadeli (nad projektem
w latach 1930-1935 pracowali Kazi¬
mierz Tołłoczko, Romuald Gutt, Jó¬
zef Jankowski). Do grupy tej zaliczyć
można także budynek projektu Ro¬
mualda Gutta i Józefa Jankowskiego
u zbiegu ulic Koszykowej i Alei Nie¬
podległości z 1933 r.74 czy kompleks budynków Państwowej Wytwórni Apa¬
ratów Telefonicznych i Telegraficznych przy ulicy Grochowskiej w Warszawie
autorstwa Romualda Millera (il. 8.).
Powyższe przykłady wskazują na analogie związane z formą budynków,
natomiast podobieństwa odnoszące się do samego przeznaczenia architektury
odnaleźć można w modernistycznych budynkach przeznaczonych do obsługi
ruchu turystycznego i uzdrowiskowego.

73 Dariusz Błaszczyk, Juliusz Żórawski. Przerwane dzieło modernizmu. Warszawa 2010, s. 83.
74 Ibidem, s. 83.

199