DOI article:
Kriegseisen, Jacek: Złotnicy z rodziny Tolckemit czynni w Elblągu w XVII i XVIII w.
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.45145#0050
Jacek
Kriegseisen
LST
II. 3. Znak warsztatowy Sigismunda
Tolckemita I, rys. Jacek Kriegseisen
ST
II. 4. Znak warsztatowy
Sigismunda Tolckemita I, repr.
za: Michał Gradowski, Agnieszka
Kasprzak-Miler, Złotnicy na ziemiach
północnej Połski, s. 48, E 77 A
Sigismundowi Tolckemitowi I można
przypisać znak z majuskułowymi literami
ST w prostokątnym polu z mocno zaokrą-
glonymi narożnikami (il. 3), który w nieco
innej formie został już opublikowany przez
Czihaka32 (il. 4).
Sigismundowi przypisuje się wykonanie
dwóch identycznie zdobionych srebrnych
okładzin dla opraw bloku ksiąg liturgicznych.
Fundatorką obu opraw była Maria Wilhelmi
z domu Tiiske (zm. 19 września 1729), żona
burmistrza Malborka. Zostały one wykonane
około 1729 r. - jedna do kościoła pw. Bożego
Ciała w Elblągu dla oprawienia ewangeliarza,
a druga dla oprawienia agendy kościelnej
przeznaczonej do kościoła pw. św. Anny33.
Z zachowanego rachunku wynika, że druga
z wymienionych opraw ważyła 82 skojce
(czyli około 650 g)34, a złotnik otrzymał za jej
wykonanie w dniu 29 lipca 1730 r. wynagro-
dzenie w wysokości 115 florenów i 2 groszy35 36 37 38 39.
Jedna z omawianych opraw była ofero-
wana w listopadzie 1996 r. w handlu anty-
kwarskim w Sztokholmie36 (zapewne na podstawie porównania z ilustracją z pracy
Czihaka37 uznano, że pochodzi ona z kościoła pw. Bożego Ciała), a inna lub raczej
ta sama38, została zakupiona od prywatnego oferenta w 1996 r. i znajduje się obec-
nie w zbiorach Muzeum Zamkowego w Malborku39 (il. 5). W dość wysokim
32 Czihak, Die Edełschmiedekust..., s. 167, nr 57, znak a.
33 Ibidem, s. 167, nr 57, poz. 1-2, il. 29. W zbiorach ikonograficznych Herder-Institut
w Marburgu znajduje się fotografia oprawy uznawanej za pochodzącą z kościoła pw. św. Anny,
zob. https://www.herder-institut.de/bildkatalog/iv/4d461 [dostęp: 1.05.2018].
34 Uznaj e się, że grzywna wagi w Prusach Królewskich równa była około 190 g.
35 AP Gdańsk, 492/627, s. 197.
36 Bukowskis Internationełła Auktion Hósten 1996, Auktion Nr 502, Stockholm, 27-29 Novem-
ber 1996, s. 178, nr 662.
37 Czihak, Die Edełschmiedekunst..., s. 158, il. 29.
38 Na podstawie porównania wszystkich dostępnych zdjęć można stwierdzić, że mamy
do czynienia z jedną i tą samą oprawą.
39 Muzeum Zamkowe w Malborku, nr inw. MZM/MZC/499; wymiary: wys. 18 cm, szer. 22 cm,
zob. Srebrne oprawy książkowe ze zbiorów w Polsce. Katalog, red. Jan M. Krzemiński, Barbara
Tuchołka-Włodarska, Gdańsk 1996, s. 11, przyp. 5; Srebrne oprawy książkowe ze zbiorów w Polsce.
Uzupełnienia, „Libri Gedenenses” 2004, nr 21, s. 157-158; Klejnot w koronie Rzeczypospolitej.
Sztuka zdobnicza Prus Królewskich, Muzeum Narodowe w Gdańsku [katalog wystawy], red. Czes-
ława Betlejewska, Gdańsk 2006, s. 152-153, kat. 11.87 (oprać. Michał F. Woźniak); Woźniak,
Złotnictwo sakralne..., s. 273.
50
Kriegseisen
LST
II. 3. Znak warsztatowy Sigismunda
Tolckemita I, rys. Jacek Kriegseisen
ST
II. 4. Znak warsztatowy
Sigismunda Tolckemita I, repr.
za: Michał Gradowski, Agnieszka
Kasprzak-Miler, Złotnicy na ziemiach
północnej Połski, s. 48, E 77 A
Sigismundowi Tolckemitowi I można
przypisać znak z majuskułowymi literami
ST w prostokątnym polu z mocno zaokrą-
glonymi narożnikami (il. 3), który w nieco
innej formie został już opublikowany przez
Czihaka32 (il. 4).
Sigismundowi przypisuje się wykonanie
dwóch identycznie zdobionych srebrnych
okładzin dla opraw bloku ksiąg liturgicznych.
Fundatorką obu opraw była Maria Wilhelmi
z domu Tiiske (zm. 19 września 1729), żona
burmistrza Malborka. Zostały one wykonane
około 1729 r. - jedna do kościoła pw. Bożego
Ciała w Elblągu dla oprawienia ewangeliarza,
a druga dla oprawienia agendy kościelnej
przeznaczonej do kościoła pw. św. Anny33.
Z zachowanego rachunku wynika, że druga
z wymienionych opraw ważyła 82 skojce
(czyli około 650 g)34, a złotnik otrzymał za jej
wykonanie w dniu 29 lipca 1730 r. wynagro-
dzenie w wysokości 115 florenów i 2 groszy35 36 37 38 39.
Jedna z omawianych opraw była ofero-
wana w listopadzie 1996 r. w handlu anty-
kwarskim w Sztokholmie36 (zapewne na podstawie porównania z ilustracją z pracy
Czihaka37 uznano, że pochodzi ona z kościoła pw. Bożego Ciała), a inna lub raczej
ta sama38, została zakupiona od prywatnego oferenta w 1996 r. i znajduje się obec-
nie w zbiorach Muzeum Zamkowego w Malborku39 (il. 5). W dość wysokim
32 Czihak, Die Edełschmiedekust..., s. 167, nr 57, znak a.
33 Ibidem, s. 167, nr 57, poz. 1-2, il. 29. W zbiorach ikonograficznych Herder-Institut
w Marburgu znajduje się fotografia oprawy uznawanej za pochodzącą z kościoła pw. św. Anny,
zob. https://www.herder-institut.de/bildkatalog/iv/4d461 [dostęp: 1.05.2018].
34 Uznaj e się, że grzywna wagi w Prusach Królewskich równa była około 190 g.
35 AP Gdańsk, 492/627, s. 197.
36 Bukowskis Internationełła Auktion Hósten 1996, Auktion Nr 502, Stockholm, 27-29 Novem-
ber 1996, s. 178, nr 662.
37 Czihak, Die Edełschmiedekunst..., s. 158, il. 29.
38 Na podstawie porównania wszystkich dostępnych zdjęć można stwierdzić, że mamy
do czynienia z jedną i tą samą oprawą.
39 Muzeum Zamkowe w Malborku, nr inw. MZM/MZC/499; wymiary: wys. 18 cm, szer. 22 cm,
zob. Srebrne oprawy książkowe ze zbiorów w Polsce. Katalog, red. Jan M. Krzemiński, Barbara
Tuchołka-Włodarska, Gdańsk 1996, s. 11, przyp. 5; Srebrne oprawy książkowe ze zbiorów w Polsce.
Uzupełnienia, „Libri Gedenenses” 2004, nr 21, s. 157-158; Klejnot w koronie Rzeczypospolitej.
Sztuka zdobnicza Prus Królewskich, Muzeum Narodowe w Gdańsku [katalog wystawy], red. Czes-
ława Betlejewska, Gdańsk 2006, s. 152-153, kat. 11.87 (oprać. Michał F. Woźniak); Woźniak,
Złotnictwo sakralne..., s. 273.
50