DOI Artikel:
Skibiński, Franciszek: Uwagi na temat gdańskiego budownictwa publicznego drugiej połowy XVI i pierwszej połowy XVII w. pod kątem zaopatrzenia w materiał kamieniarski
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.52466#0009
Niderlandczycy przyczynili się
również do spopularyzowania wapieni
wydobywanych w różnych miejscach
na obszarze Ardenów, m.in. w okoli-
cy Dinant i Namur, powszechnie wy-
korzystywanych w szesnasto wiecznej
architekturze i rzeźbie niderlandz-
kiej. Wizualnie atrakcyjne, podatne
na polerowanie wapienie, nazywa-
ne zazwyczaj marmurami, już pod
koniec XVI w. sprowadzane były
również do Gdańska12. Importowano
je m.in. za pośrednictwem Antwerpii
będącej ważnym ośrodkiem handlu
kamieniem13. Dalszy transport od-
bywał się drogą morską przez Sund.
Import tych materiałów odegrał istot-
ną rolę w przemianach zachodzących
w architekturze i sztuce krain poło-
żonych nad Bałtykiem. W pierwszej
połowie XVII w. były one powszech-
nie wykorzystywane w rzeźbie gdań-
skiej, której popularność na ziemiach
dawnej Rzeczpospolitej szybko rosła
od końca XVI w. (il. 2). Istotną rolę
w procesie popularyzacji tych odmian
kamienia odegrała działalność króla
Zygmunta III Wazy, który podejmując liczne inwestycje budowlane w Warsza-
wie, Wilnie i Krakowie, sprowadzał znaczne ilości kosztownych materiałów ka-
mieniarskich z Niderlandów14.
11. 1. Hercules van Obbergen i inni, fragment dekoracji
kaplicy na zamku Kolding, 1598-1604, piaskowiec
gotlandzki i piaskowiec z Biickeburga,
fot. Franciszek Skibiński
12 Wardzyński, The Import and Use ofBelgian Marble ; idem, Marmury i wapienie
południowoniderlandzkie...; idem, Marmur i alabaster w rzeźbie i małej architekturze
Rzeczpospolitej..., s. 97-101, 227-269.
13 Zob. m.in. Frits Scholten, De Nederlandse handel in Italiaans marmer in de 17de eeuw,
„Nederlands Kunsthistorisch Jaarboek” 1993, Jg. 44, s. 197-214; Gabri van Tussenbroek, Belgisch
marmer in Zuidelijke en Noordelijke Nederlanden (1500-1700), „Bulletin KNOB” 2001, Jg. 100,
s. 49-71; Wardzyński, Marmur i alabaster w rzeźbie i małej architekturze Rzeczpospolitej...,
s. 255-265.
14 Na temat importów królewskich zob. Res Polonicae ex Archivo Regni Daniae II pars
(Elementa ad fontium editiones, t. 20), ed. Carolina Lanckorońska, Romae 1969, s. 60-61, 70, 76;
Władysław Czapliński, Przyczynki do dziejów mecenatu artystycznego Zygmunta III [w:] Sarmatia
Artistica. Księga pamiątkowa ku czci profesora Władysława Tomkiewicza, Warszawa 1968,
s. 98-100; Szmydki, Południowoniderlandzkie marmury...; idem, Marbres mosans...; Jamski,
TheBuildingStones...; Szmydki, Artystyczno-dyplomatycznekontakty..., s. 213-240; Wardzyński,
9
również do spopularyzowania wapieni
wydobywanych w różnych miejscach
na obszarze Ardenów, m.in. w okoli-
cy Dinant i Namur, powszechnie wy-
korzystywanych w szesnasto wiecznej
architekturze i rzeźbie niderlandz-
kiej. Wizualnie atrakcyjne, podatne
na polerowanie wapienie, nazywa-
ne zazwyczaj marmurami, już pod
koniec XVI w. sprowadzane były
również do Gdańska12. Importowano
je m.in. za pośrednictwem Antwerpii
będącej ważnym ośrodkiem handlu
kamieniem13. Dalszy transport od-
bywał się drogą morską przez Sund.
Import tych materiałów odegrał istot-
ną rolę w przemianach zachodzących
w architekturze i sztuce krain poło-
żonych nad Bałtykiem. W pierwszej
połowie XVII w. były one powszech-
nie wykorzystywane w rzeźbie gdań-
skiej, której popularność na ziemiach
dawnej Rzeczpospolitej szybko rosła
od końca XVI w. (il. 2). Istotną rolę
w procesie popularyzacji tych odmian
kamienia odegrała działalność króla
Zygmunta III Wazy, który podejmując liczne inwestycje budowlane w Warsza-
wie, Wilnie i Krakowie, sprowadzał znaczne ilości kosztownych materiałów ka-
mieniarskich z Niderlandów14.
11. 1. Hercules van Obbergen i inni, fragment dekoracji
kaplicy na zamku Kolding, 1598-1604, piaskowiec
gotlandzki i piaskowiec z Biickeburga,
fot. Franciszek Skibiński
12 Wardzyński, The Import and Use ofBelgian Marble ; idem, Marmury i wapienie
południowoniderlandzkie...; idem, Marmur i alabaster w rzeźbie i małej architekturze
Rzeczpospolitej..., s. 97-101, 227-269.
13 Zob. m.in. Frits Scholten, De Nederlandse handel in Italiaans marmer in de 17de eeuw,
„Nederlands Kunsthistorisch Jaarboek” 1993, Jg. 44, s. 197-214; Gabri van Tussenbroek, Belgisch
marmer in Zuidelijke en Noordelijke Nederlanden (1500-1700), „Bulletin KNOB” 2001, Jg. 100,
s. 49-71; Wardzyński, Marmur i alabaster w rzeźbie i małej architekturze Rzeczpospolitej...,
s. 255-265.
14 Na temat importów królewskich zob. Res Polonicae ex Archivo Regni Daniae II pars
(Elementa ad fontium editiones, t. 20), ed. Carolina Lanckorońska, Romae 1969, s. 60-61, 70, 76;
Władysław Czapliński, Przyczynki do dziejów mecenatu artystycznego Zygmunta III [w:] Sarmatia
Artistica. Księga pamiątkowa ku czci profesora Władysława Tomkiewicza, Warszawa 1968,
s. 98-100; Szmydki, Południowoniderlandzkie marmury...; idem, Marbres mosans...; Jamski,
TheBuildingStones...; Szmydki, Artystyczno-dyplomatycznekontakty..., s. 213-240; Wardzyński,
9