DOI Artikel:
Sobecka, Anna: Świat zwierząt Daniela Schultza
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.52466#0033
Anna Sobecka
Instytut Historii Sztuki, Uniwersytet Gdański
ORCID: 0000-0001-8234-0559
Świat zwierząt Daniela Schultza
DOI: https://doi.org/10.26881/porta.2018.17.02
Twórczość animalistyczna Daniela Schultza (1615-1683), należącego do najważ-
niejszych malarzy działających w XVII w. na terenie Rzeczpospolitej, wciąż pozo-
staje mało znana1. Artysta urodził się w Gdańsku. W latach czterdziestych XVII w.
odwiedził Niderlandy2 i ta podróż, zdaniem badaczy, miała decydujący wpływ
na ukształtowanie się jego osobowości artystycznej. W 1650 r. Schultz został mala-
rzem nadwornym króla Jana Kazimierza3, ale często bywał w rodzinnym Gdańsku.
Przedstawienia animalistyczne, zarówno pod względem ilościowym, jak
i jakościowym, stanowią znaczącą część twórczości artysty. Namalował on co naj-
mniej kilkanaście obrazów przedstawiających zwierzęta, z czego kilka z nich
zostało mu przypisanych niedawno4. Schultz jest też autorem serii akwafort
1 Do końca XX w. jedyną próbą całościowego opracowania dorobku Schultza była piętna-
stostronicowa publikacja Georga Cuny, Der Maler Daniel Schultz. Ein Beitrag zur Kunstgeschichte
Danzigs, Leipzig 1915. Pisał o nim Hans Friedrich Secker, Neuerwerbungen des Stadtmuseums
Danzig 1915/1916, Leipzig 1916, s. 6. Krótki rozdział poświęcił mu Willi Drost w swej monografii
malarstwa gdańskiego: Danziger Malerei vom Mittelalter zum Ende des Barock, Berlin-Leipzig
1938, s. 131-139. Syntetyczne konstatacje pojawiły się także w książce: Horst Gerson, Ausbreitung
und Nachwirkung der hollandischen Malerei des 17. Jahrhunderts, Haarlem 1942, s. 501-502.
Zob. także: uaktualniona wersja w ramach Gerson Project 2018, http://gersonpoland.rkdmono-
graphs.nl/gerson-digital-part-i/daniel-schultz-and-andreas-stech [dostęp: 24.06.2018]. Dopiero
w 2004 r. powstała pierwsza monografia twórczości Schultza, zob. Bożena Steinborn, Malarz
Daniel Schultz. Gdańszczanin w służbie królów polskich, Warszawa 2004. Ustalenia monografistki
pozwalają nazywać gdańszczanina Danielem Schultzem, bez przydomka „młodszy”, co błędnie
zaproponował Cuny. Por. także: eadem, Znajomi i finanse Daniela Schultza, „Barok” 2002, t. 9,
z. 1-2, s. 65-73; eadem, Szkic do życiorysu gdańskiego malarza Daniela Schultza (ok. 1615-1683),
„Zapiski Historyczne” 2003, t. 69, z. 1, s. 19-36; eadem, Rodzina malarza Daniela Schultza. Komu-
nikat, „Porta Aurea” 2017, t. 16, s. 40-44. W ostatnich latach Schultz był wzmiankowany także
w opracowaniach sztuki na terenie Prus, zob. Jacek Tylicki, Sztuka Prus Królewskich. Malar-
stwo i rysunek [w:] Prusy Królewskie. Społeczeństwo. Kułtura. Gospodarka, red. Edmund Kizik,
Gdańsk 2012, s. 323-324; idem, To, co widzimy: inspiracje formałne gdańskiego malarstwa i rysunku
XVI-XVIII wieku [w:] Gdańsk protestancki w epoce nowożytnej. W 500-lecie wystąpienia Marcina
Lutra, t. 1, Eseje, red. Edmund Kizik, Sławomir Kościelak, Gdańsk 2017, s. 144.
2 Lucia Thijssen, 100 Jaaren Połen en Nederłand, Zumphen 1992, s. 181.
3 Potwierdzenie nadania mu serwitoratu znajduje się w Metryce Koronnej w Archiwum
Głównym Akt Dawnych. Dokument cytowany jest w całości w aneksie monografii, por. Steinborn,
MałarzDanieł Schultz..., s. 209-210.
4 Zob. m.in. ibidem, nr kat. 44, 45, 46.
33
Instytut Historii Sztuki, Uniwersytet Gdański
ORCID: 0000-0001-8234-0559
Świat zwierząt Daniela Schultza
DOI: https://doi.org/10.26881/porta.2018.17.02
Twórczość animalistyczna Daniela Schultza (1615-1683), należącego do najważ-
niejszych malarzy działających w XVII w. na terenie Rzeczpospolitej, wciąż pozo-
staje mało znana1. Artysta urodził się w Gdańsku. W latach czterdziestych XVII w.
odwiedził Niderlandy2 i ta podróż, zdaniem badaczy, miała decydujący wpływ
na ukształtowanie się jego osobowości artystycznej. W 1650 r. Schultz został mala-
rzem nadwornym króla Jana Kazimierza3, ale często bywał w rodzinnym Gdańsku.
Przedstawienia animalistyczne, zarówno pod względem ilościowym, jak
i jakościowym, stanowią znaczącą część twórczości artysty. Namalował on co naj-
mniej kilkanaście obrazów przedstawiających zwierzęta, z czego kilka z nich
zostało mu przypisanych niedawno4. Schultz jest też autorem serii akwafort
1 Do końca XX w. jedyną próbą całościowego opracowania dorobku Schultza była piętna-
stostronicowa publikacja Georga Cuny, Der Maler Daniel Schultz. Ein Beitrag zur Kunstgeschichte
Danzigs, Leipzig 1915. Pisał o nim Hans Friedrich Secker, Neuerwerbungen des Stadtmuseums
Danzig 1915/1916, Leipzig 1916, s. 6. Krótki rozdział poświęcił mu Willi Drost w swej monografii
malarstwa gdańskiego: Danziger Malerei vom Mittelalter zum Ende des Barock, Berlin-Leipzig
1938, s. 131-139. Syntetyczne konstatacje pojawiły się także w książce: Horst Gerson, Ausbreitung
und Nachwirkung der hollandischen Malerei des 17. Jahrhunderts, Haarlem 1942, s. 501-502.
Zob. także: uaktualniona wersja w ramach Gerson Project 2018, http://gersonpoland.rkdmono-
graphs.nl/gerson-digital-part-i/daniel-schultz-and-andreas-stech [dostęp: 24.06.2018]. Dopiero
w 2004 r. powstała pierwsza monografia twórczości Schultza, zob. Bożena Steinborn, Malarz
Daniel Schultz. Gdańszczanin w służbie królów polskich, Warszawa 2004. Ustalenia monografistki
pozwalają nazywać gdańszczanina Danielem Schultzem, bez przydomka „młodszy”, co błędnie
zaproponował Cuny. Por. także: eadem, Znajomi i finanse Daniela Schultza, „Barok” 2002, t. 9,
z. 1-2, s. 65-73; eadem, Szkic do życiorysu gdańskiego malarza Daniela Schultza (ok. 1615-1683),
„Zapiski Historyczne” 2003, t. 69, z. 1, s. 19-36; eadem, Rodzina malarza Daniela Schultza. Komu-
nikat, „Porta Aurea” 2017, t. 16, s. 40-44. W ostatnich latach Schultz był wzmiankowany także
w opracowaniach sztuki na terenie Prus, zob. Jacek Tylicki, Sztuka Prus Królewskich. Malar-
stwo i rysunek [w:] Prusy Królewskie. Społeczeństwo. Kułtura. Gospodarka, red. Edmund Kizik,
Gdańsk 2012, s. 323-324; idem, To, co widzimy: inspiracje formałne gdańskiego malarstwa i rysunku
XVI-XVIII wieku [w:] Gdańsk protestancki w epoce nowożytnej. W 500-lecie wystąpienia Marcina
Lutra, t. 1, Eseje, red. Edmund Kizik, Sławomir Kościelak, Gdańsk 2017, s. 144.
2 Lucia Thijssen, 100 Jaaren Połen en Nederłand, Zumphen 1992, s. 181.
3 Potwierdzenie nadania mu serwitoratu znajduje się w Metryce Koronnej w Archiwum
Głównym Akt Dawnych. Dokument cytowany jest w całości w aneksie monografii, por. Steinborn,
MałarzDanieł Schultz..., s. 209-210.
4 Zob. m.in. ibidem, nr kat. 44, 45, 46.
33