DOI Artikel:
Sobecka, Anna: Świat zwierząt Daniela Schultza
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.52466#0034
Anna animalistycznych5. Upodobanie do przedstawiania zwierząt widoczne jest także
Sobecka w jeg0 obrazach figuralnych, o czym wspominał już Willi Drost6. Tematyka
ta więc wyraźnie fascynowała malarza i warto poświęcić jej osobne studium.
Jako że Schultz jest wciąż mało znany (poza dość wąskim kręgiem badaczy
sztuki Gdańska), jego dzieła w muzeach i na rynku sztuki mogą uchodzić za prace
innych, bardziej cenionych twórców. W niniejszym tekście przeanalizuję znane
obrazy zwierzęce Schultza i na tej podstawie przedstawię cechy charakterystyczne
jego malarstwa animalistycznego. W dalszej części tekstu zwrócę uwagę na kolej-
ne dzieła o tej tematyce, które mogły wyjść spod jego pędzla. Celem niniejszego
tekstu jest próba zdefiniowania języka malarskiego animalistyki gdańszczanina
oraz wskazanie twórców, na których się wzorował, od których się uczył7.
Obrazy Schultza przedstawiające zwierzęta przypominają dzieła Flaman-
dów. Często były zresztą określane jako prace należące do tej szkoły. Najbardziej
południowo-niderlandzki charakter ma najwcześniejszy znany obraz zwierzęcy
Schultza - sygnowane i datowane na 1646 r. płótno Trofea w spiżarni (194 x135 cm)
ze zbiorów medycejskich (il. 1), eksponowane w Muzeum Martwej Natury w Poggio
a Caiano. Już w latach sześćdziesiątych XVII w. odnotowane było w inwentarzach
Leopolda de Medici8. Obraz ten przez długi czas określano jako dzieło anonimo-
wego twórcy flamandzkiego (Fiammingof a sygnaturę Schultza odkryto dopiero
w 1995 r. podczas konserwacji.
Kompozycja przedstawia wnętrze, w którym na tle ceglanej ściany ukaza-
ny został stół. Na stole stoi naczynie do chłodzenia wina, w którym znajdują się
butelki, winorośl i kwiaty. Poniżej, na murku, widoczna jest wiklinowa klatka
z jedną kaczką w środku i dwiema na zewnątrz. Z lewej strony skrada się kot.
Murek przykrywa dekoracyjnie ułożony wzorzysty kobierzec. Na niższym stop-
niu leży ubita kaczka. Po prawej stronie przedstawiono dwa wyżły. U dołu kom-
pozycji znajdują się żywe kury przywiązane do patyka. Nad całością dominują
5 Na temat twórczości akwafórtowej Schultza zob. Bożena Steinborn, Rytownik Daniel
Schultz [w:] Arx Felicitatis. Księga ku czci Profesora Andrzeja Rottermunda w sześćdziesiątą rocznicę
urodzin od przyjaciół, kolegów i współpracowników, Warszawa 2001, s. 199-206; Jolanta Talbier-
ska, Printmaking in the Southern Netherlands and Seventeenth-Century Gdańsk: a Case Study of
Jeremias Falek and Daniel Schultz [w:] Art of Southern Netherlands, Gdańsk and Polish-Lithuanian
Commonwealth, red. Jacek Tylicki, Jacek Żukowski, Gdańsk 2017, s. 121-139.
6 Drost, Danziger Malerei..., s. 131-133.
7 Jak dotąd rzadko problematyce tej poświęcano osobne studia. Wyjątek stanowi tekst:
Bożena Steinborn, Obraz Daniela Schultza „Walka psa z ptakiem” [w:] Spór o genezę martwej
natury (Sztuka i kultura, t. 3), Toruń 2002, s. 129-140. Autorka podjęła tę problematykę także
w monografii, niemniej, jak sama przyznała, temat wymagał rozwinięcia. O animalistycznych
obrazach Schultza mówiłam pierwszy raz na konferencji doktorantów zorganizowanej w 2005 r.
w Poznaniu, z której materiały nie doczekały się publikacji. Rozważania, poszerzone o nowsze
badania, ukazały się w tomie pokonferencyjnym: Anna Sobecka, Daniel Schultz - a Gdańsk Ani-
malist Painter [w:] Art of Southern Netherlands..., s. 141-154, il. s. 297-302.
8 Museo della Natura Morta. Villa Medicea da Poggio a Caiano. Catalogo dei dipinti, red. Ste-
fano Casciu, Livorno 2009, s. 368. Dziękuję dyrektorowi Polo Museale - dr. S. Casciu - za wyra-
żenie zgody na reprodukcję obrazu.
34
Sobecka w jeg0 obrazach figuralnych, o czym wspominał już Willi Drost6. Tematyka
ta więc wyraźnie fascynowała malarza i warto poświęcić jej osobne studium.
Jako że Schultz jest wciąż mało znany (poza dość wąskim kręgiem badaczy
sztuki Gdańska), jego dzieła w muzeach i na rynku sztuki mogą uchodzić za prace
innych, bardziej cenionych twórców. W niniejszym tekście przeanalizuję znane
obrazy zwierzęce Schultza i na tej podstawie przedstawię cechy charakterystyczne
jego malarstwa animalistycznego. W dalszej części tekstu zwrócę uwagę na kolej-
ne dzieła o tej tematyce, które mogły wyjść spod jego pędzla. Celem niniejszego
tekstu jest próba zdefiniowania języka malarskiego animalistyki gdańszczanina
oraz wskazanie twórców, na których się wzorował, od których się uczył7.
Obrazy Schultza przedstawiające zwierzęta przypominają dzieła Flaman-
dów. Często były zresztą określane jako prace należące do tej szkoły. Najbardziej
południowo-niderlandzki charakter ma najwcześniejszy znany obraz zwierzęcy
Schultza - sygnowane i datowane na 1646 r. płótno Trofea w spiżarni (194 x135 cm)
ze zbiorów medycejskich (il. 1), eksponowane w Muzeum Martwej Natury w Poggio
a Caiano. Już w latach sześćdziesiątych XVII w. odnotowane było w inwentarzach
Leopolda de Medici8. Obraz ten przez długi czas określano jako dzieło anonimo-
wego twórcy flamandzkiego (Fiammingof a sygnaturę Schultza odkryto dopiero
w 1995 r. podczas konserwacji.
Kompozycja przedstawia wnętrze, w którym na tle ceglanej ściany ukaza-
ny został stół. Na stole stoi naczynie do chłodzenia wina, w którym znajdują się
butelki, winorośl i kwiaty. Poniżej, na murku, widoczna jest wiklinowa klatka
z jedną kaczką w środku i dwiema na zewnątrz. Z lewej strony skrada się kot.
Murek przykrywa dekoracyjnie ułożony wzorzysty kobierzec. Na niższym stop-
niu leży ubita kaczka. Po prawej stronie przedstawiono dwa wyżły. U dołu kom-
pozycji znajdują się żywe kury przywiązane do patyka. Nad całością dominują
5 Na temat twórczości akwafórtowej Schultza zob. Bożena Steinborn, Rytownik Daniel
Schultz [w:] Arx Felicitatis. Księga ku czci Profesora Andrzeja Rottermunda w sześćdziesiątą rocznicę
urodzin od przyjaciół, kolegów i współpracowników, Warszawa 2001, s. 199-206; Jolanta Talbier-
ska, Printmaking in the Southern Netherlands and Seventeenth-Century Gdańsk: a Case Study of
Jeremias Falek and Daniel Schultz [w:] Art of Southern Netherlands, Gdańsk and Polish-Lithuanian
Commonwealth, red. Jacek Tylicki, Jacek Żukowski, Gdańsk 2017, s. 121-139.
6 Drost, Danziger Malerei..., s. 131-133.
7 Jak dotąd rzadko problematyce tej poświęcano osobne studia. Wyjątek stanowi tekst:
Bożena Steinborn, Obraz Daniela Schultza „Walka psa z ptakiem” [w:] Spór o genezę martwej
natury (Sztuka i kultura, t. 3), Toruń 2002, s. 129-140. Autorka podjęła tę problematykę także
w monografii, niemniej, jak sama przyznała, temat wymagał rozwinięcia. O animalistycznych
obrazach Schultza mówiłam pierwszy raz na konferencji doktorantów zorganizowanej w 2005 r.
w Poznaniu, z której materiały nie doczekały się publikacji. Rozważania, poszerzone o nowsze
badania, ukazały się w tomie pokonferencyjnym: Anna Sobecka, Daniel Schultz - a Gdańsk Ani-
malist Painter [w:] Art of Southern Netherlands..., s. 141-154, il. s. 297-302.
8 Museo della Natura Morta. Villa Medicea da Poggio a Caiano. Catalogo dei dipinti, red. Ste-
fano Casciu, Livorno 2009, s. 368. Dziękuję dyrektorowi Polo Museale - dr. S. Casciu - za wyra-
żenie zgody na reprodukcję obrazu.
34