DOI Artikel:
Polańska, Anna: Działania artystyczne w gdańskim środowisku fotograficznym promujące fotografię marynistyczną w latach 1948–1981
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.52466#0179
Anna Polańska
Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku
ORCID: 0000-0002-8114-3008
Działania artystyczne w gdańskim środowisku
fotograficznym promujące fotografię marynistyczną
wiatach 1948-1981
DOI: https://doi.org/10.26881/porta.2018.17.08
Na wstępie warto się zastanowić, co rozumiemy przez fotografię marynistyczną.
Różne definicje sztuki marynistycznej1 powodować mogą nieścisłości w pojmo-
waniu tego terminu w odniesieniu do fotografii. Ewa Maria Różańska wskazuje
na „[...] potrzebę podawania własnej definicji, interpretacji tego pojęcia przez
każdego autora podejmującego temat marynistyki”2. A zatem termin/otogra/zu
marynistyczna pojmuję bardzo szeroko i traktuję zamiennie z tematem morskim
w fotografii. Ma na to wpływ specyfika medium fotograficznego, które zaciera
granice pomiędzy artystycznym a użytkowym charakterem zdjęcia. Ikonografia
marynistyki obejmuje wszystkie tematy związane z morzem, od tradycyjnych
przedstawień żaglowców (ił. 1), krajobrazów morskich, portretów marynarzy
(ił. 2) lub rybaków, przez współczesne ujęcia portów, stoczni (ił. 3) i ludzi tam
pracujących, aż do symbolicznego, wręcz abstrakcyjnego wykorzystywania wody
i światła. Już w 1965 r. recenzent warszawskiej Ogólnopolskiej Wystawy Foto-
grafiki Marynistycznej, która była pokazywana również w Gdyni, stwierdził,
że marynistyka to „temat szeroki jak morze”3. Natomiast Wojciech Zmorzyński
zauważył, że „w czasach, kiedy »wszystko może być dziełem sztuki«, temat prac
jest kwestią otwartą”4.
Na temat fotografii marynistycznej w Polsce ukazało się do tej pory drukiem
jedno syntetyczne opracowanie autorstwa Juliusza Garzteckiego - Temat morski
w fotografice polskiej, będące pokłosiem gdyńskiego Kongresu Kultury Mor-
skiej, który odbył się w 1976 r.5 Garztecki omówił tematykę morską w historii
polskiej fotografii w okresie od dwudziestolecia międzywojennego do połowy lat
1 Por. Słownik terminologiczny sztuk pięknych, red. Krystyna Kubalska-Sulkiewicz, Warszawa
1996, s. 250; Sztuka marynistyczna. Malarstwo, rysunek, rzeźba. Katalog zbiorów zgromadzonych
w latach 1960-1979, oprać. Ewa Maria Różańska, Gdańsk 1986, s. 6-16; Paul Lachler, Hans Wirz,
Die Schiffe der Vólker, Olten-Freiburg 1962, s. 13; Werner Timm, Schiffe und ihre Schicksale.
Maritime Ereignisbilder, Rostock 1976, s. 6-7.
2 Sztuka marynistyczna. Malarstwo, rysunek, rzeźba..., s. 8.
3 A.K., Niełatwa droga fotografii, „Dziennik Bałtycki” 1965, nr 291, s. 3.
4 Wojciech Zmorzyński, Odkrywanie morza [w:] Morze w obrazach artystów połskich XX
wieku [katalog wystawy], red. Małgorzata Paszylka, Gdańsk 2001, s. 14.
5 Juliusz Garztecki, Temat morski w fotografice polskiej, Gdynia 1976.
179
Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku
ORCID: 0000-0002-8114-3008
Działania artystyczne w gdańskim środowisku
fotograficznym promujące fotografię marynistyczną
wiatach 1948-1981
DOI: https://doi.org/10.26881/porta.2018.17.08
Na wstępie warto się zastanowić, co rozumiemy przez fotografię marynistyczną.
Różne definicje sztuki marynistycznej1 powodować mogą nieścisłości w pojmo-
waniu tego terminu w odniesieniu do fotografii. Ewa Maria Różańska wskazuje
na „[...] potrzebę podawania własnej definicji, interpretacji tego pojęcia przez
każdego autora podejmującego temat marynistyki”2. A zatem termin/otogra/zu
marynistyczna pojmuję bardzo szeroko i traktuję zamiennie z tematem morskim
w fotografii. Ma na to wpływ specyfika medium fotograficznego, które zaciera
granice pomiędzy artystycznym a użytkowym charakterem zdjęcia. Ikonografia
marynistyki obejmuje wszystkie tematy związane z morzem, od tradycyjnych
przedstawień żaglowców (ił. 1), krajobrazów morskich, portretów marynarzy
(ił. 2) lub rybaków, przez współczesne ujęcia portów, stoczni (ił. 3) i ludzi tam
pracujących, aż do symbolicznego, wręcz abstrakcyjnego wykorzystywania wody
i światła. Już w 1965 r. recenzent warszawskiej Ogólnopolskiej Wystawy Foto-
grafiki Marynistycznej, która była pokazywana również w Gdyni, stwierdził,
że marynistyka to „temat szeroki jak morze”3. Natomiast Wojciech Zmorzyński
zauważył, że „w czasach, kiedy »wszystko może być dziełem sztuki«, temat prac
jest kwestią otwartą”4.
Na temat fotografii marynistycznej w Polsce ukazało się do tej pory drukiem
jedno syntetyczne opracowanie autorstwa Juliusza Garzteckiego - Temat morski
w fotografice polskiej, będące pokłosiem gdyńskiego Kongresu Kultury Mor-
skiej, który odbył się w 1976 r.5 Garztecki omówił tematykę morską w historii
polskiej fotografii w okresie od dwudziestolecia międzywojennego do połowy lat
1 Por. Słownik terminologiczny sztuk pięknych, red. Krystyna Kubalska-Sulkiewicz, Warszawa
1996, s. 250; Sztuka marynistyczna. Malarstwo, rysunek, rzeźba. Katalog zbiorów zgromadzonych
w latach 1960-1979, oprać. Ewa Maria Różańska, Gdańsk 1986, s. 6-16; Paul Lachler, Hans Wirz,
Die Schiffe der Vólker, Olten-Freiburg 1962, s. 13; Werner Timm, Schiffe und ihre Schicksale.
Maritime Ereignisbilder, Rostock 1976, s. 6-7.
2 Sztuka marynistyczna. Malarstwo, rysunek, rzeźba..., s. 8.
3 A.K., Niełatwa droga fotografii, „Dziennik Bałtycki” 1965, nr 291, s. 3.
4 Wojciech Zmorzyński, Odkrywanie morza [w:] Morze w obrazach artystów połskich XX
wieku [katalog wystawy], red. Małgorzata Paszylka, Gdańsk 2001, s. 14.
5 Juliusz Garztecki, Temat morski w fotografice polskiej, Gdynia 1976.
179