Instytut Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]; Zakład Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]: Porta Aurea: Rocznik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego (17.2018)

Świat
zwierząt
Daniela
Schultza

II. 20. Johannes Spruyt, Kaczki nad rozlewiskiem, 1649, Muzeum Brediusa, fot. strona www.
muzeum

na swych „ptasich” obrazach trzciny (ii. 20), podobnie je też kadrował. Zasadni-
cza różnica w malarstwie tych dwóch artystów dotyczy światła - rozproszonego,
srebrzystego u Spruyta i punktowego, stonowanego u Schultza. Inny jest także
sposób potraktowania tła - wyraźnie skrótowy u gdańszczanina oraz rozległy
i świetlisty (jak w pejzażach Willema van de Velde mł.) u amsterdamczyka.
Szczególnie ważna pod względem genezy animaliów Schultza wydaje się dzia-
łalność Voncka na terenie Prus Królewskich. Na podobieństwo jego dzieł do prac
Schultza, przede wszystkim Ubitego ptactwa z kolekcji prywatnej w Bremie,
wskazywał już Gerson59. Nowo odkrywane dzieła, takie jak Trofea w spiżarni
(il. 1) czy przedstawienia Drozdów i Traczy (il. 10 i 11), uzmysławiają mnogość
zależności między tymi malarzami. Schultz mógł się zetknąć z Vonckiem lub
nawet terminować u niego jeszcze przed powrotem Eliasa do Amsterdamu.
Wiadomo, że syn amsterdamskiego artysty Jan urodził się w 1631 r. w Toruniu.
Rodzina Voncka odnotowywana jest ponownie w Holandii dopiero w 1639 r.
Biorąc pod uwagę wiek Schultza, można przypuszczać, że okres jego nauki
musiał przypadać na lata trzydzieste XVII w, a więc na czas, gdy Vonck prze-
bywał na terenie Prus. W obliczu tak licznych pokrewieństw w sposobie kom-
ponowania obrazów, doboru motywów, a nawet metod malowania pozwalam
59 Gerson, Ausbreitung und Nachwirkung..., s. 501.

57