DOI Artikel:
Staręga, Magdalena: Przekształcenia gdańskich obiektów zabytkowych w pierwszej połowie XIX w. w kontekście rodzącej się myśli konserwatorskiej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.52466#0070
idących przekształceń w strukturze
obiektu. Planował nadanie bibliote-
ce cech klasycystycznych, kontrastu-
jących z gotycką ścianą szczytową
sąsiedniego skrzydła. Jednak przebu-
dowa części zachodniej klasztoru nie
wiązała się z zamianą motywów go-
tyckich na klasycystyczne, bowiem
skrzydło to zatraciło swoje cechy sty-
lowe w wyniku rozmaitych prac prze-
Co więcej, Held zakładał wykorzysta-
nie dawnych murów oraz zachowa-
nie istniejących w partii przyziemia
krużganków. Do przebudowy nie
doszło, inwestycję zatrzymało oblę-
żenie Gdańska przez wojska napole-
ońskie w 1807 r.30 Ostatecznie zbio-
ry Biblioteki Miejskiej znalazły się
w kościele św. Jakuba, odbudowa-
nym po wybuchu prochu w 1815 r.
w pobliskiej baszcie, a sam klasztor
został poddany gruntownej regoty-
cyzacji dopiero w drugiej połowie
stulecia31.
W przypadku gotyckiej Bramy
Świętojańskiej, zamykającej ulicę Świę-
tojańską od strony Motławy, efekt klasycystycznej przebudowy widoczny jest
do dnia dzisiejszego (ił. 7). Wielokrotnie modyfikowana na przestrzeni stu-
leci budowla największych zmian doczekała się na początku XIX w. Północ-
ną jej część zmieniono całkowicie, przekształcając ją w budynek czynszowy,
z kolei nad częścią południową, od strony Motławy, wybudowano trójkątny,
II. 4. Julius Greth, Ratusz Staromiejski, przed 1860, MNG,
sygn. MNG/SD/3986/G
prowadzanych na przestrzeni lat.
z początku stulecia, zob. Julius Albert Gottlieb Licht, Die Wiederherstellung des ehemaligen
Franziskaner-Klosters in Danzig, „Notizheft des Westpreussifchen Architekten- und Ingenieur-
-Verein” 1877, Nr. 1, BI. 7.
30 Theodor Hirsch, Geschichte des academischen Gymnasiums in Danzig, in ihren Hauptzugen
dargestellt, Danzig 1837, s. 58. Zob. także: Jacek Bielak, Budowniczy Miejski Carl Samuel Held
i próby modernizacji Gdańska na przełomie XVIII/XIX wieku [w:] Gdańsk i okolice 1793-1914.
Miasto - ludzie - wydarzenia w rysunku i grafice, red. Wojciech Bonisławski, Aleksander Baliński,
Gdańsk 2014, s. 57-58.
31 Więcej na temat przebudowy klasztoru na potrzeby muzealne zob. Marek Żydowicz, Prze-
budowa średniowiecznego klasztoru pofranciszkańskiego w Gdańsku jako przyczynek do XIX-wiecznej
problematyki konserwatorskiej Prus, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-
-Społeczne. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo” 1989, t. 13, s. 93-119.
70
obiektu. Planował nadanie bibliote-
ce cech klasycystycznych, kontrastu-
jących z gotycką ścianą szczytową
sąsiedniego skrzydła. Jednak przebu-
dowa części zachodniej klasztoru nie
wiązała się z zamianą motywów go-
tyckich na klasycystyczne, bowiem
skrzydło to zatraciło swoje cechy sty-
lowe w wyniku rozmaitych prac prze-
Co więcej, Held zakładał wykorzysta-
nie dawnych murów oraz zachowa-
nie istniejących w partii przyziemia
krużganków. Do przebudowy nie
doszło, inwestycję zatrzymało oblę-
żenie Gdańska przez wojska napole-
ońskie w 1807 r.30 Ostatecznie zbio-
ry Biblioteki Miejskiej znalazły się
w kościele św. Jakuba, odbudowa-
nym po wybuchu prochu w 1815 r.
w pobliskiej baszcie, a sam klasztor
został poddany gruntownej regoty-
cyzacji dopiero w drugiej połowie
stulecia31.
W przypadku gotyckiej Bramy
Świętojańskiej, zamykającej ulicę Świę-
tojańską od strony Motławy, efekt klasycystycznej przebudowy widoczny jest
do dnia dzisiejszego (ił. 7). Wielokrotnie modyfikowana na przestrzeni stu-
leci budowla największych zmian doczekała się na początku XIX w. Północ-
ną jej część zmieniono całkowicie, przekształcając ją w budynek czynszowy,
z kolei nad częścią południową, od strony Motławy, wybudowano trójkątny,
II. 4. Julius Greth, Ratusz Staromiejski, przed 1860, MNG,
sygn. MNG/SD/3986/G
prowadzanych na przestrzeni lat.
z początku stulecia, zob. Julius Albert Gottlieb Licht, Die Wiederherstellung des ehemaligen
Franziskaner-Klosters in Danzig, „Notizheft des Westpreussifchen Architekten- und Ingenieur-
-Verein” 1877, Nr. 1, BI. 7.
30 Theodor Hirsch, Geschichte des academischen Gymnasiums in Danzig, in ihren Hauptzugen
dargestellt, Danzig 1837, s. 58. Zob. także: Jacek Bielak, Budowniczy Miejski Carl Samuel Held
i próby modernizacji Gdańska na przełomie XVIII/XIX wieku [w:] Gdańsk i okolice 1793-1914.
Miasto - ludzie - wydarzenia w rysunku i grafice, red. Wojciech Bonisławski, Aleksander Baliński,
Gdańsk 2014, s. 57-58.
31 Więcej na temat przebudowy klasztoru na potrzeby muzealne zob. Marek Żydowicz, Prze-
budowa średniowiecznego klasztoru pofranciszkańskiego w Gdańsku jako przyczynek do XIX-wiecznej
problematyki konserwatorskiej Prus, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-
-Społeczne. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo” 1989, t. 13, s. 93-119.
70