DOI Artikel:
Staręga, Magdalena: Przekształcenia gdańskich obiektów zabytkowych w pierwszej połowie XIX w. w kontekście rodzącej się myśli konserwatorskiej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.52466#0086
II. 19. Kościół św. Barbary, stan z początku XX w.,
fot. zbiory prywatne
wraz z leżącym obok szpitalem z prze-
znaczeniem na ewangelicki kościół
garnizonowy. Wkrótce wykonano ka-
pitalny remont78, w efekcie którego
przebudowano także powstałe w latach
1765-1767 barokowe prezbiterium koś-
cioła, będące wówczas w złym stanie
technicznym79. Projekt wykonał z ra-
mienia Wyższej Deputacji Budowlanej
Friedrich August Stiller, a prace prze-
prowadzono w latach 1846-184780.
Kościół pełnił ponownie funkcje sa-
kralne od 24 października 1847 r. Roz-
wiązaniem zaproponowanym przez
Stillera była neogotycka elewacja
zwieńczona schodkowym szczytem
ze sterczynami (ii. 20). Na jej osi archi-
tekt zaprojektował dominantę w po-
staci wielkiego okna zamkniętego os-
trołukowo, z maswerkową dekoracją.
Ścianę ozdabiały również otynko-
wane wewnątrz blendy, powielające
kształt wykroju okna. W zwieńcze-
niu Stiller wprowadził pięć dużych
schodków; na ich narożach umieścił
czworoboczne sterczyny zwieńczone
stożkowymi daszkami z krzyżami.
Rozwiązanie szczytu przypomina inne projekty Stillera, np. kaplicę cmentarną
w Krzeszowicach81 czy przebudowany według jego projektu kościół Wniebo-
wzięcia NMP w Lipianach.
Spektakularne przebudowy wnętrz budynków w pierwszej połowie XIX w.
należały raczej do rzadkości. W zachowanych przekazach omawiany jest tylko
jeden wart przytoczenia przykład. Dotyczy on prac, które przeprowadzono przy
Ratuszu Głównego Miasta. Znajdująca się na reprezentacyjnym piętrze budyn-
ku największa sala (tzw. Wielka Sala Wety, dawne miejsce zebrań Sądu Wetowego
78 Przebudowany został wówczas także budynek szpitala, który od 1844 do 1847 r. pełnił
funkcję lazaretu.
79 Dokładny wygląd prezbiterium sprzed przebudowy i j ego kształt pierwotny nie są znane.
80 Eva Bórsch-Supan, Dietrich Muller-Stiller, Friedrich August Stiller 1800-1865, Miinchen-
Berlin 1997, s. 569. Jako pierwszy informację o autorstwie Stillera podał Erich Keyser, ale pocho-
dzenie tej informacji nie jest znane, zob. idem, Die Baugeschichte der Stadt Danzig..., s. 249.
81 Anna Groth Kubicka, Neogotyckie wielonawowe kościoły Gdańska [w:] Studia nad
architekturą Gdańska i Pomorza, red. Andrzej Grzybkowski, Warszawa 2004, s. 161-162.
86