DOI Artikel:
Piluk, Dominika: Próby uobecniania tradycji w gdańskiej architekturze lat dziewięćdziesiątych XX w.
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.52466#0264
Dominika
Piluk
współczesnym Gdańskiem, jego społeczeństwem i budownictwem. W omawia-
nym okresie powstały takie realizacje, które nie miały wiele wspólnego z gdańską
spuścizną i były z dzisiejszej perspektywy importami z Zachodu o dyskusyjnej
wartości, lub takie, które poszukiwały genius loci i usiłowały wykreować „praw-
dziwy” obraz Gdańska, pasujący do wielkiej historii miasta. Ewa Rewers w swo-
ich rozważaniach nad problemem współczesnego genius loci podnosi bardzo
ciekawy wątek tzw. „Wenecji Północy” - miast, które skrupulatnie starają się
kreować swój niepospolity wizerunek, również za pomocą miejskich biur pro-
mocji, a równocześnie w pewien sposób cierpią na brak lokalnych opowieści
godnych opowiedzenia70.
Ostatnie lata przyniosły w Gdańsku cały szereg ważnych przedsięwzięć archi-
tektonicznych, w których dialog z przeszłością i tożsamością miasta nie odby-
wał się na zasadzie naiwnego pastiszu, ale poszukiwania formalnie nowoczes-
nego wyrazu dla tożsamościowych idei. Tendencję tę doskonale realizują takie
spektakularne obiekty, jak Europejskie Centrum Solidarności, Gdański Teatr
Szekspirowski czy Muzeum II Wojny Światowej. Nie znaczy to jednak wcale,
że pobudzona w latach dziewięćdziesiątych XX w. fala pseudorekonstrukcji
całkiem opadła. Doskonałym przykładem jest sześć całkowicie ahistorycznych
„kamienic” o funkcji usługowo-mieszkaniowej, zbudowanych w 2017 r. na ulicy
Świętego Ducha (il. 10, 11) w bezpośrednim sąsiedztwie czołowych zabytków
dawnej architektury gdańskiej - Kaplicy Królewskiej i kościoła Mariackiego.
Inwestor Piotr Leleń z firmy Lelex tak uzasadnił budowę tych bardzo kontro-
wersyjnych obiektów: „Postawiliśmy na ponadczasową architekturę i jesteśmy
zadowoleni z efektu. Inwestor zdecydował, że nawiąże do historycznej architek-
tury - fronty wszystkich kamienic mają oddawać ducha kamienic istniejących
tu przed wojną”71.
Zatem w Gdańsku „duch miejsca” wyrażający się w rekonstrukcji, czy raczej
w swobodnych wariacjach na jej temat, ma się wciąż całkiem dobrze.
70 Rewers, Od miejskiego genius loci..., s. 20.
71 http://trojmiasto.wyborcza.p1/trojmiasto/7,35612,21602306, nowe-kamienice-przebu-
dowa-ulicy-zmiany-na-sw-ducha.html [dostęp: 24.09.2017].
Piluk
współczesnym Gdańskiem, jego społeczeństwem i budownictwem. W omawia-
nym okresie powstały takie realizacje, które nie miały wiele wspólnego z gdańską
spuścizną i były z dzisiejszej perspektywy importami z Zachodu o dyskusyjnej
wartości, lub takie, które poszukiwały genius loci i usiłowały wykreować „praw-
dziwy” obraz Gdańska, pasujący do wielkiej historii miasta. Ewa Rewers w swo-
ich rozważaniach nad problemem współczesnego genius loci podnosi bardzo
ciekawy wątek tzw. „Wenecji Północy” - miast, które skrupulatnie starają się
kreować swój niepospolity wizerunek, również za pomocą miejskich biur pro-
mocji, a równocześnie w pewien sposób cierpią na brak lokalnych opowieści
godnych opowiedzenia70.
Ostatnie lata przyniosły w Gdańsku cały szereg ważnych przedsięwzięć archi-
tektonicznych, w których dialog z przeszłością i tożsamością miasta nie odby-
wał się na zasadzie naiwnego pastiszu, ale poszukiwania formalnie nowoczes-
nego wyrazu dla tożsamościowych idei. Tendencję tę doskonale realizują takie
spektakularne obiekty, jak Europejskie Centrum Solidarności, Gdański Teatr
Szekspirowski czy Muzeum II Wojny Światowej. Nie znaczy to jednak wcale,
że pobudzona w latach dziewięćdziesiątych XX w. fala pseudorekonstrukcji
całkiem opadła. Doskonałym przykładem jest sześć całkowicie ahistorycznych
„kamienic” o funkcji usługowo-mieszkaniowej, zbudowanych w 2017 r. na ulicy
Świętego Ducha (il. 10, 11) w bezpośrednim sąsiedztwie czołowych zabytków
dawnej architektury gdańskiej - Kaplicy Królewskiej i kościoła Mariackiego.
Inwestor Piotr Leleń z firmy Lelex tak uzasadnił budowę tych bardzo kontro-
wersyjnych obiektów: „Postawiliśmy na ponadczasową architekturę i jesteśmy
zadowoleni z efektu. Inwestor zdecydował, że nawiąże do historycznej architek-
tury - fronty wszystkich kamienic mają oddawać ducha kamienic istniejących
tu przed wojną”71.
Zatem w Gdańsku „duch miejsca” wyrażający się w rekonstrukcji, czy raczej
w swobodnych wariacjach na jej temat, ma się wciąż całkiem dobrze.
70 Rewers, Od miejskiego genius loci..., s. 20.
71 http://trojmiasto.wyborcza.p1/trojmiasto/7,35612,21602306, nowe-kamienice-przebu-
dowa-ulicy-zmiany-na-sw-ducha.html [dostęp: 24.09.2017].