DOI Heft:
Ekthesis peri tōn ergasiōn tēs Archaiologikēs etaireias kata to etos 1926
DOI Artikel:Philadelpheus, Alexandros: Anaskaphai Nikopoleos
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14776#0152
Άλεξ. Φιλαδελφέως: Άνασχαφαι Νικοπόλεως
129
έσωτερικόν διάτρητος (α ^ιιγ), φέρει δέ κατά τά τέσσαρα άκρα των κεραιών
τά στοιχεία Φ, Ζ, Η και €, εν δέ τω μέσω Ω, οΰτως ώστε καθέτως μεν άνα-
γινώσκεται ή λέξις ΦΩΟ, οριζοντίως δέ ΖΩΗ. Ώς δέ εκ τοϋ δλου σχήματος και
εκ τοϋ τών γραμμάτων οΰτος ανήκει αναμφισβητήτως εις τους πρώτους μ. Χ.
αιώνας ήτοι είς τον Ε' περίπου. Οί σταυροί οΰτοί είσι σπανιώτατοι, εν Ελ-
λάδι δέ μοναδικός, διότι τό Βυζ. Μουσεϊον δέν έχει δμοιον. Ή διατήρησίς του
εινε αρίστη, ή δέ κατίωσις σμαραδόχρους. Έκ της κάτωθεν άλΰσεως έξήρτητο
πολύμιξος λυχνία (πολυκανδύλου), ώς εΐθιστο κατά τούς χρόνους εκείνους.
2ον) Χαλκούς σταυρός επίσης φέρων άνωθεν και κάτωθεν άλΰσεις διά
την αύτήν χρήσιν ώς τοϋ προηγουμένου, "(ψ. 0,19 πλ. 0,122 πάχ. 0,005. Τό
σχήμα τοϋ σταυρού τούτου ε'νε διάφορον, διότι αΐ κεραΐαι βαίνουν από τοϋ
κοινοΰ κέντρου εΰρυνόμεναι προς τά τέσσαρα τέρματα, ώστε αΰται έχουσί
πως σχήμα τριγωνοειδές. Και ή μεν άνω άλυσις έ'χει μήκος 0,35, ή δέ κάτω-
θεν 0,135.
3ον) Μόλυβδοβουλλον καλώς διατηροϋμενον, διάμ. 0,028 καΐ 0,023, Έπί
τής κυρίας ό'ψεως άναγινώσκεται ή λέξις ""^"^ι επί δέ τής αντιθέτου
<[Ιλ]ΟΥΟΤΡΙΟΥ.
4ον) Στα&μίον χαλκοϋν, ζυγίζον έξ ούγγίας, σχήματος στρογγυλού ώς
μεγάλου νομίσματος, φέροντος πέριξ έγχάρακτον κΰκλον ώς πλαίσιον, εντός
δέ τούτου εγχάρακτα επίσης: σταυρόν, κάτωθεν δέ τά γράμματα 18. Διάμ.
0,053, πάχ. 0,015. Έκτος τούτων άνευρέθησαν επίσης πολλά έπι&έματα ή
έπίκρανα κιονοκράνων μετ' άναγλύφων σταυρών, χωρίσματα παραθύρων,
κιονόκρανα κορινθιακά και παντοία ά'λλα αρχιτεκτονικά μέλη, εν οΐς καί τινα
νομίσματα βυζαντινά τό πλείστον ι.
Κατά την άνασκαφήν τής πλευράς ταύτης τοϋ περιστυλίου άνεκαλΰ-
φθησαν καί δυο επιμήκη παράθυρα, 2 μ. μήκους, εκατέρωθεν ·9·ύρας αψι-
δωτής, ής εσώθησαν μόνον τό κατώφλιον καί μέρος τών τοίχων.
Συγχρόνως προς τάς ανωτέρω εργασίας έγένετο καί σπουδαΐον έκ
μέρους καί τών τριών ημών διάβημα προς τό Σ. Ύπουργεΐον υπέρ τής στε-
ρεώσεως καί συντηρήσεως τών περίφημων καί θαυμαστών ψηφιδωτών τής τε
Βασιλικής Δουμετίου καί τοϋ νΰν άνασκαπτομένου χριστιαν. ιδρύματος τοϋ
άρχιερέως ' Αλκύοωνος, ου εΐχεν άνευρεθή προ τριετίας -ψηφιδωτή επιγραφή
πιστοποιοϋσα δτι οΰτος ήτο ό ιδρυτής τοϋ κτιρίου.
Προς τοϋτο έτηλεγραφήσαμεν προς τό Σ. Ύπουργεΐον Γνα άποσταλή
εις Νικόπολιν ό καλλιτέχνης κ. Στέφ. Ξενόπουλος, δστις ήσχολήθη κατά τά
1 Τήν άνάγνωσιν, καταμέτρησιν και περιγραφήν τών δυο τούτων (3°« καί 4°υ) ευρη-
μάτων οφείλω εις τον ήμέτερον ουνάδελφον κ. Κωνσταντόπουλον, ον θερμότατα ευχαριστώ.
9
129
έσωτερικόν διάτρητος (α ^ιιγ), φέρει δέ κατά τά τέσσαρα άκρα των κεραιών
τά στοιχεία Φ, Ζ, Η και €, εν δέ τω μέσω Ω, οΰτως ώστε καθέτως μεν άνα-
γινώσκεται ή λέξις ΦΩΟ, οριζοντίως δέ ΖΩΗ. Ώς δέ εκ τοϋ δλου σχήματος και
εκ τοϋ τών γραμμάτων οΰτος ανήκει αναμφισβητήτως εις τους πρώτους μ. Χ.
αιώνας ήτοι είς τον Ε' περίπου. Οί σταυροί οΰτοί είσι σπανιώτατοι, εν Ελ-
λάδι δέ μοναδικός, διότι τό Βυζ. Μουσεϊον δέν έχει δμοιον. Ή διατήρησίς του
εινε αρίστη, ή δέ κατίωσις σμαραδόχρους. Έκ της κάτωθεν άλΰσεως έξήρτητο
πολύμιξος λυχνία (πολυκανδύλου), ώς εΐθιστο κατά τούς χρόνους εκείνους.
2ον) Χαλκούς σταυρός επίσης φέρων άνωθεν και κάτωθεν άλΰσεις διά
την αύτήν χρήσιν ώς τοϋ προηγουμένου, "(ψ. 0,19 πλ. 0,122 πάχ. 0,005. Τό
σχήμα τοϋ σταυρού τούτου ε'νε διάφορον, διότι αΐ κεραΐαι βαίνουν από τοϋ
κοινοΰ κέντρου εΰρυνόμεναι προς τά τέσσαρα τέρματα, ώστε αΰται έχουσί
πως σχήμα τριγωνοειδές. Και ή μεν άνω άλυσις έ'χει μήκος 0,35, ή δέ κάτω-
θεν 0,135.
3ον) Μόλυβδοβουλλον καλώς διατηροϋμενον, διάμ. 0,028 καΐ 0,023, Έπί
τής κυρίας ό'ψεως άναγινώσκεται ή λέξις ""^"^ι επί δέ τής αντιθέτου
<[Ιλ]ΟΥΟΤΡΙΟΥ.
4ον) Στα&μίον χαλκοϋν, ζυγίζον έξ ούγγίας, σχήματος στρογγυλού ώς
μεγάλου νομίσματος, φέροντος πέριξ έγχάρακτον κΰκλον ώς πλαίσιον, εντός
δέ τούτου εγχάρακτα επίσης: σταυρόν, κάτωθεν δέ τά γράμματα 18. Διάμ.
0,053, πάχ. 0,015. Έκτος τούτων άνευρέθησαν επίσης πολλά έπι&έματα ή
έπίκρανα κιονοκράνων μετ' άναγλύφων σταυρών, χωρίσματα παραθύρων,
κιονόκρανα κορινθιακά και παντοία ά'λλα αρχιτεκτονικά μέλη, εν οΐς καί τινα
νομίσματα βυζαντινά τό πλείστον ι.
Κατά την άνασκαφήν τής πλευράς ταύτης τοϋ περιστυλίου άνεκαλΰ-
φθησαν καί δυο επιμήκη παράθυρα, 2 μ. μήκους, εκατέρωθεν ·9·ύρας αψι-
δωτής, ής εσώθησαν μόνον τό κατώφλιον καί μέρος τών τοίχων.
Συγχρόνως προς τάς ανωτέρω εργασίας έγένετο καί σπουδαΐον έκ
μέρους καί τών τριών ημών διάβημα προς τό Σ. Ύπουργεΐον υπέρ τής στε-
ρεώσεως καί συντηρήσεως τών περίφημων καί θαυμαστών ψηφιδωτών τής τε
Βασιλικής Δουμετίου καί τοϋ νΰν άνασκαπτομένου χριστιαν. ιδρύματος τοϋ
άρχιερέως ' Αλκύοωνος, ου εΐχεν άνευρεθή προ τριετίας -ψηφιδωτή επιγραφή
πιστοποιοϋσα δτι οΰτος ήτο ό ιδρυτής τοϋ κτιρίου.
Προς τοϋτο έτηλεγραφήσαμεν προς τό Σ. Ύπουργεΐον Γνα άποσταλή
εις Νικόπολιν ό καλλιτέχνης κ. Στέφ. Ξενόπουλος, δστις ήσχολήθη κατά τά
1 Τήν άνάγνωσιν, καταμέτρησιν και περιγραφήν τών δυο τούτων (3°« καί 4°υ) ευρη-
μάτων οφείλω εις τον ήμέτερον ουνάδελφον κ. Κωνσταντόπουλον, ον θερμότατα ευχαριστώ.
9