DOI Artikel:
Zwierzchowski, Roman: Kościół parafialny p.w. Znalezienia Krzyża Św. w Końskowoli
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.36972#0089
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
tom XXVI, zeszyt 4 — 1978
ROMĄN ZWIERZCHOWSKI
KOŚCIÓŁ PARAFIALNY P.W. ZNALEZIENIA KRZYŻA ŚW.
W KOŃSKOWOLI1 2 3
1. Dzieje fary
Początki parafii i kościoła w Końskowoli wiążą się ściśle z powstaniem samej
miejscowości, zwanej pierwotnie Witowska Wola . Pierwsze wzmianki o parani po-
jawiają się dość późno, widnieje ona w wykazach świętopietrza dopiero od r. 1430" .
Wydaje się jednak wielce prawdopodobne, iż data jej powstania sięga znacznie
przed r. 1400. Spis kościołÓYż i duchowieństwa diecezji lubelskiej (1948) sugeruje
nawet r. 1389, jednakże bez powołania się na jakiekolwiek źródła4. Bliższą
informację o parafii zawiera dopiero Liber Beneficiorum Długosza, w której
czytamy: „Wolya Konynska alias Wythowska. Villa habens in se parochialem
ecclesiam sanctae Cruci honori dicatam, cuius haeres Johannes Koniński”5.
Wspomniany tu kościół zbudowany był zapewne z drewna, o czym świadczyć może
wzmianka w inwentarzu fundi instructi z r. 16296. Fundator tego kościoła pozostaje
nieznany mirno prób łączenia z nim nazwiska, wymienionego w przytoczonym
fragmencie przez Długosza, Jana Konińskiego7, łowczego lubelskiego, którego
' Niniejszy artykuł oparty jest w znacznej mierze na pracy magisterskiej pt. Kościół parafialny pw.
Znalezienia Krzyża Św. w Końskowoli. Architektura, pisanej przez autora w r. akad. 1976 w KUL pod
kierunkiem prof, dra Antoniego Maśłińskiego.
2 J. Długosz. Liber beneficiorum Dioecesis Cracoviensis T. 2. Kraków 1864 s. 571. Por. też przyp. 5.
3 P. Szafran. Rozwój średniowiecznej sieci parafialnej w Lubelskiem. Lublin 1958. Datę tę autor
podaje za pracą A. Wadowskiego Kościoły w Lublinie i diecezji lubelskiej (mps w Bibl. PAN Kraków).
Zob. Szafran, jw. s. 252, oraz hasło Witowska Wola. Tamże s. 173.
4 Spis kościołów i duchowieństwa diecezji lubelskiej. Lublin 1948 s. 146, a także Szafran, jw. s. 252.
Wg tegoż autora parafia mogła powstać w łatach od 1374 do 1430 tj. roku pierwszej o niej wzmianki.
5 Długosz, jw. s. 571.
6 Pełny tytuł inwentarza brzmi: Inwentarz Apparatów Kościoła Parnego Konińskowolskiego na
prziazd Visitatora Wielebnego w Panu Chrystusie Jego Mości X. Jakuba Piaszeckiego Archidiakona
Wratislawskiego, Lubelskiego, Kanonika Poznańskiego, proboszcza rogozinieńskiego etc. etc. Roku
Pańskiego 1629, die 10 novemb. przez mię x. Stanisława Lisowicza z Zalesia na ten czas proboszcza
Konińskowolskiego szpitalnego. Na s. 19: „W tej Witowskiej Woli nie probostwo ale plebania była y
kościół w niej drzewiany był.” (rkps w archiwum parafii Końskowola).
7 Inwentarz parafii Końskowola. 1947 (mps AKB Lublin), oraz A. Dybczyńska. Kościół parafialny
w Końskowoli. Lublin 1956 (mps pr. magist.) zob. rozdz. L, jednakże wczesna data założenia parafii
wyklucza udział Konińskiego w fundowaniu tego kościoła. Nazwisko jego pojawia się w dokumentach
tom XXVI, zeszyt 4 — 1978
ROMĄN ZWIERZCHOWSKI
KOŚCIÓŁ PARAFIALNY P.W. ZNALEZIENIA KRZYŻA ŚW.
W KOŃSKOWOLI1 2 3
1. Dzieje fary
Początki parafii i kościoła w Końskowoli wiążą się ściśle z powstaniem samej
miejscowości, zwanej pierwotnie Witowska Wola . Pierwsze wzmianki o parani po-
jawiają się dość późno, widnieje ona w wykazach świętopietrza dopiero od r. 1430" .
Wydaje się jednak wielce prawdopodobne, iż data jej powstania sięga znacznie
przed r. 1400. Spis kościołÓYż i duchowieństwa diecezji lubelskiej (1948) sugeruje
nawet r. 1389, jednakże bez powołania się na jakiekolwiek źródła4. Bliższą
informację o parafii zawiera dopiero Liber Beneficiorum Długosza, w której
czytamy: „Wolya Konynska alias Wythowska. Villa habens in se parochialem
ecclesiam sanctae Cruci honori dicatam, cuius haeres Johannes Koniński”5.
Wspomniany tu kościół zbudowany był zapewne z drewna, o czym świadczyć może
wzmianka w inwentarzu fundi instructi z r. 16296. Fundator tego kościoła pozostaje
nieznany mirno prób łączenia z nim nazwiska, wymienionego w przytoczonym
fragmencie przez Długosza, Jana Konińskiego7, łowczego lubelskiego, którego
' Niniejszy artykuł oparty jest w znacznej mierze na pracy magisterskiej pt. Kościół parafialny pw.
Znalezienia Krzyża Św. w Końskowoli. Architektura, pisanej przez autora w r. akad. 1976 w KUL pod
kierunkiem prof, dra Antoniego Maśłińskiego.
2 J. Długosz. Liber beneficiorum Dioecesis Cracoviensis T. 2. Kraków 1864 s. 571. Por. też przyp. 5.
3 P. Szafran. Rozwój średniowiecznej sieci parafialnej w Lubelskiem. Lublin 1958. Datę tę autor
podaje za pracą A. Wadowskiego Kościoły w Lublinie i diecezji lubelskiej (mps w Bibl. PAN Kraków).
Zob. Szafran, jw. s. 252, oraz hasło Witowska Wola. Tamże s. 173.
4 Spis kościołów i duchowieństwa diecezji lubelskiej. Lublin 1948 s. 146, a także Szafran, jw. s. 252.
Wg tegoż autora parafia mogła powstać w łatach od 1374 do 1430 tj. roku pierwszej o niej wzmianki.
5 Długosz, jw. s. 571.
6 Pełny tytuł inwentarza brzmi: Inwentarz Apparatów Kościoła Parnego Konińskowolskiego na
prziazd Visitatora Wielebnego w Panu Chrystusie Jego Mości X. Jakuba Piaszeckiego Archidiakona
Wratislawskiego, Lubelskiego, Kanonika Poznańskiego, proboszcza rogozinieńskiego etc. etc. Roku
Pańskiego 1629, die 10 novemb. przez mię x. Stanisława Lisowicza z Zalesia na ten czas proboszcza
Konińskowolskiego szpitalnego. Na s. 19: „W tej Witowskiej Woli nie probostwo ale plebania była y
kościół w niej drzewiany był.” (rkps w archiwum parafii Końskowola).
7 Inwentarz parafii Końskowola. 1947 (mps AKB Lublin), oraz A. Dybczyńska. Kościół parafialny
w Końskowoli. Lublin 1956 (mps pr. magist.) zob. rozdz. L, jednakże wczesna data założenia parafii
wyklucza udział Konińskiego w fundowaniu tego kościoła. Nazwisko jego pojawia się w dokumentach