DOI Artikel:
Wołczek, Teresa: Tryptyk ze sceną Św. Rodziny ze zbiorów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37086#0014
10
TERESA WOŁCZEK
1 3
którymi były Francja i Flandria . Gotyk w swej późnej fa-
zie był okresem naturalizmu. W XV wieku obserwuje się zja-
wisko stylizowania sylwety zarówno męskiej, jak i kobiecej.
Moda wczesnego renesansu wytworzyła już w XV wieku we Wło-
szech z zasadniczej sztuki gotyckiej, poprzez zmianę propor-
cji i szczegółów, zupełnie nową odmianę, odrzucając całą
sztuczność poprzez obniżenie linii pasa do właściwego po-
ziomu1^. W tryptyku występują wyłącznie stroje aktualizo-
wane. Strój Najświętszej Marii Panny jest charakterystyczny
dla mody wczesnego renesansu.
Na terenie Śląska w zabytkach z przełomu XV/XVI w.
w przedstawieniach św. Rodziny występują postacie odziane
w strój zgodny z panującą modą. Jest to zapewne wynikiem
rodzajowości w przedstawieniach i pewnej laicyzacji tego
tematu traktowanego na początku XVI wieku jako zebranie
członków rodziny.
Szafa tryptyku została wykonana z drewna iglastego,
natomiast rzeźby i dekoracyjne ażury z drewna lipowego,
którego w XV w., najczęściej używano w snycerstwie. Odwro-
cie szafy wykazuje układ słoi, z którego wynika, że deski
cięte były promieniście i łączone na styk przy użyciu kleju
15
zwierzęcego, rzadziej kazeinowego . Deski odwrocia połączo-
no ze sobą drewnianymi kołeczkami.
Zaprawa podłoża /tzw. grunt/ jest masą kredowo-klejo-
wą kładzioną wielowarstwowo i starannie gładzoną. Najgrubiej
występują w partii złoconej bordiury z ornamentem wici ro-
ślinnej tłoczonej w zaprawie, cieńszą warstwę położono na
podobraziu szafy, najcieńszą pod polichromię rzeźb.
Podstawowe znaczenie miało złoto - zwłaszcza płatkowe -
zastępowane czasem srebną folią, szczególnie w skromniejszych
16
retabulach, gdzie pokrywa tło i ramy •
Ciemno-brązowy kolor kotary w tryptyku sugeruje, że
kosztowne złoto płatkowe zastąpiono srebrną folią, którą po-
kryto złotym lakierem. Laserowane srebro mogło też być barwio-
ne innymi kolorami lakieru w celu uzyskania metalicznego po-
łysku. W pracowniach śląskich używano srebra jako podkładu
17
farb kryjących . W ten sposób wykonana jest polichromia
sukni Marii, gdzie dopiero na srebro położono czerwoną farbę.
TERESA WOŁCZEK
1 3
którymi były Francja i Flandria . Gotyk w swej późnej fa-
zie był okresem naturalizmu. W XV wieku obserwuje się zja-
wisko stylizowania sylwety zarówno męskiej, jak i kobiecej.
Moda wczesnego renesansu wytworzyła już w XV wieku we Wło-
szech z zasadniczej sztuki gotyckiej, poprzez zmianę propor-
cji i szczegółów, zupełnie nową odmianę, odrzucając całą
sztuczność poprzez obniżenie linii pasa do właściwego po-
ziomu1^. W tryptyku występują wyłącznie stroje aktualizo-
wane. Strój Najświętszej Marii Panny jest charakterystyczny
dla mody wczesnego renesansu.
Na terenie Śląska w zabytkach z przełomu XV/XVI w.
w przedstawieniach św. Rodziny występują postacie odziane
w strój zgodny z panującą modą. Jest to zapewne wynikiem
rodzajowości w przedstawieniach i pewnej laicyzacji tego
tematu traktowanego na początku XVI wieku jako zebranie
członków rodziny.
Szafa tryptyku została wykonana z drewna iglastego,
natomiast rzeźby i dekoracyjne ażury z drewna lipowego,
którego w XV w., najczęściej używano w snycerstwie. Odwro-
cie szafy wykazuje układ słoi, z którego wynika, że deski
cięte były promieniście i łączone na styk przy użyciu kleju
15
zwierzęcego, rzadziej kazeinowego . Deski odwrocia połączo-
no ze sobą drewnianymi kołeczkami.
Zaprawa podłoża /tzw. grunt/ jest masą kredowo-klejo-
wą kładzioną wielowarstwowo i starannie gładzoną. Najgrubiej
występują w partii złoconej bordiury z ornamentem wici ro-
ślinnej tłoczonej w zaprawie, cieńszą warstwę położono na
podobraziu szafy, najcieńszą pod polichromię rzeźb.
Podstawowe znaczenie miało złoto - zwłaszcza płatkowe -
zastępowane czasem srebną folią, szczególnie w skromniejszych
16
retabulach, gdzie pokrywa tło i ramy •
Ciemno-brązowy kolor kotary w tryptyku sugeruje, że
kosztowne złoto płatkowe zastąpiono srebrną folią, którą po-
kryto złotym lakierem. Laserowane srebro mogło też być barwio-
ne innymi kolorami lakieru w celu uzyskania metalicznego po-
łysku. W pracowniach śląskich używano srebra jako podkładu
17
farb kryjących . W ten sposób wykonana jest polichromia
sukni Marii, gdzie dopiero na srebro położono czerwoną farbę.