DOI Artikel:
Paszkiewicz, Mieczysław: Jeździec ze skrzydłem na tarczy
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27401#0059
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom XXXV, zeszyt 4 — 1987
MIECZYSŁAW PASZKIEWICZ
JEŹDZIEC ZE SKRZYDŁEM NA TARCZY
Przygody owego jeźdźca z tytułu czy raczej moje własne przygody związane
z poszukiwaniem prototypu rysunku Stefano della Belli przedstawiającego
owego „jeźdźca” stanowią uzupełnienie pracy doktorskiej, której profesor
Andrzej Ryszkiewicz był promotorem. Tekst jej ukazał się drukiem, w dwóch
częściach, w kolejnych tomach redagowanego przezeń „Rocznika Historii
Sztuki”1. Podaję te szczegóły, bo może kogoś dziwić, że w Księdze prze-
znaczonej do uczczenia pięćdziesięciolecia pracy naukowej prof. dra A. Rysz-
kiewicza znajduje się szkic poświęcony dziełom sztuki z wieku XVI i XVII,
a nie XVIII czy XIX, co sugerowałby główny nurt zainteresowań Jubilata.
Nim przejdę dp właściwego tematu, wypada w skrócie przypomnieć kolejne
fazy poszukiwanïà. Gdy publikowałem w 1977 r. rysunki ze szkicownika
Stefano della Belli w zbiorach Uffizi we Florencji2, związane z wjazdem
uroczystym poselstwa kanclerza Jerzego Ossolińskiego do Rzymu w roku
1633, uważałem, że są to szkice z natury, poprzedzające wykonanie akwafortą
sześciu arkuszy przedstawiających uroczystą kawalkadę. Otóż dziś podtrzy-
muję to przypuszczenie, ale tylko jeśli chodzi o rysunki określone w szki-
cowniku numerami katalogowymi od 5981 (35) do 6016 (67).
Pan Andrzej Zaremba (zamieszkały obecnie w Nowym Jorku), bronio-
znawca, historyk munduru i stroju, a przy tym kolekcjoner, zwrócił mi uwagę
na to, że przynajmniej rysunek nr 6025 (76) (il. 1) jest oparty na drzeworycie
Melchiora Lorcha; Lorch (1527-1586 albo po roku 1594) był z pochodzenia
Duńczykiem, ale artystą działającym głównie w Wiedniu, na dworze cesar-
skim. W latach 1557-1559 był przydzielony do orszaku ambasadora cesar-
skiego wysłanego do Stambułu. Wtedy wykonał rysunki przedstawiające m.in.
dwór sułtana, wojsko tureckie, ludność stolicy ottomańskiego imperium, ich
stroje oraz obyczaje.
1 Tematyka polska w twórczości Stefano della Belli. RHS 14: 1984 s. 187-261; RHS 15: 1985 s.
55-128.
2 Polonica w szkicowniku Stefana della Belli we florenckich Uffizi. BHS 39: 1977 .nr 2
s. 164-175.
Tom XXXV, zeszyt 4 — 1987
MIECZYSŁAW PASZKIEWICZ
JEŹDZIEC ZE SKRZYDŁEM NA TARCZY
Przygody owego jeźdźca z tytułu czy raczej moje własne przygody związane
z poszukiwaniem prototypu rysunku Stefano della Belli przedstawiającego
owego „jeźdźca” stanowią uzupełnienie pracy doktorskiej, której profesor
Andrzej Ryszkiewicz był promotorem. Tekst jej ukazał się drukiem, w dwóch
częściach, w kolejnych tomach redagowanego przezeń „Rocznika Historii
Sztuki”1. Podaję te szczegóły, bo może kogoś dziwić, że w Księdze prze-
znaczonej do uczczenia pięćdziesięciolecia pracy naukowej prof. dra A. Rysz-
kiewicza znajduje się szkic poświęcony dziełom sztuki z wieku XVI i XVII,
a nie XVIII czy XIX, co sugerowałby główny nurt zainteresowań Jubilata.
Nim przejdę dp właściwego tematu, wypada w skrócie przypomnieć kolejne
fazy poszukiwanïà. Gdy publikowałem w 1977 r. rysunki ze szkicownika
Stefano della Belli w zbiorach Uffizi we Florencji2, związane z wjazdem
uroczystym poselstwa kanclerza Jerzego Ossolińskiego do Rzymu w roku
1633, uważałem, że są to szkice z natury, poprzedzające wykonanie akwafortą
sześciu arkuszy przedstawiających uroczystą kawalkadę. Otóż dziś podtrzy-
muję to przypuszczenie, ale tylko jeśli chodzi o rysunki określone w szki-
cowniku numerami katalogowymi od 5981 (35) do 6016 (67).
Pan Andrzej Zaremba (zamieszkały obecnie w Nowym Jorku), bronio-
znawca, historyk munduru i stroju, a przy tym kolekcjoner, zwrócił mi uwagę
na to, że przynajmniej rysunek nr 6025 (76) (il. 1) jest oparty na drzeworycie
Melchiora Lorcha; Lorch (1527-1586 albo po roku 1594) był z pochodzenia
Duńczykiem, ale artystą działającym głównie w Wiedniu, na dworze cesar-
skim. W latach 1557-1559 był przydzielony do orszaku ambasadora cesar-
skiego wysłanego do Stambułu. Wtedy wykonał rysunki przedstawiające m.in.
dwór sułtana, wojsko tureckie, ludność stolicy ottomańskiego imperium, ich
stroje oraz obyczaje.
1 Tematyka polska w twórczości Stefano della Belli. RHS 14: 1984 s. 187-261; RHS 15: 1985 s.
55-128.
2 Polonica w szkicowniku Stefana della Belli we florenckich Uffizi. BHS 39: 1977 .nr 2
s. 164-175.