DOI article:
Stępień, Halina: W poszukiwaniu poloniców: o archiwaliach monachijskich
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.27401#0245
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom XXXV, zeszyt 4 — 1987
HALINA STĘPIEŃ
W POSZUKIWANIU POLONICÓW
O ARCHIWALIACH MONACHIJSKICH1
Potrzeba uwzględnienia archiwaliów monachijskich we współcześnie po-
dejmowanych badaniach nad kręgiem twórców polskich związanych z arty-
stycznym środowiskiem Monachium jest sprawą oczywistą, nie budzącą
wątpliwości. Niemniej jest właściwie ciągle kwestią trudną do realizacji. Stąd
więc wydawało się interesujące przedstawienie ważnego zespołu archiwaliów,
które udało mi się poznać i dość dokładnie przebadać pod kątem artystów
polskich za lata 1823-1917. Chodzi tu mianowicie o archiwalia Konigliche
Akademie der bildenden Künste (założonej- w 1808 r.) oraz sprawozdania
roczne Münchner Kunstverein (założonego w 1823 r.), na podstawie któ-
rych można już w końcu łat dwudziestych i początku • trzydziestych XIX w.
odnotować obecność polskich artystów w Monachium. Są to jeszcze nie-
liczne nazwiska i z pozoru przypadkowe, a przede wszystkim mało znane2,
tym większe więc budzą zainteresowanie i potrzebę bliższych źródłowych
badań.
Zachowane obecnie, mimo zniszczeń wojennych, w Archiwum Akademii
monachijskiej księgi wpisów3 stanowią dla historyka, zwłaszcza cudzoziemca,
bardzo ważne, choć dość szczególne, ale w wielu przypadkach jedyne,
bezpośrednie źródło informacji dotyczące nie tylko jej studentów. Zawierają
one bowiem niepodważalne dane, pozwalające nie tylko na identyfikowanie
osób, ale np. w odniesieniu do naszych artystów — co jest szczególnie cenne —
na stwierdzenie ich obecności w Monachium oraz na datowanie z bardzo
1 Tekst ten powstał w związku z opracowaniem tematu: Artyści polscy w środowisku
monachijskim w latach 1828-1914. Przedstawione tu wyniki badań'i ogólne uwagi są celowo
rozpatrywane głównie na podstawie materiałów z łat trzydziestych i czterdziestych XIX w., jako
dotyczących szczególnie mało znanego, a interesującego okresu formowania się kręgu „polskich
monachijczyków”.
2 Artystów tych (i to nie wszystkich) odnotowują tylko bardzo lakoniczne biogramy
słownikowe, por. np. Słownik artystów polskich. T. 1-4. Wrocław 1971, 1975, 1979, 1986.
3 Zachowały się 3 księgi wpisów obejmujące lata: I. 1809-1841; II. 1841-1884; III. 1884-1920,
jedyna, która zachowała kartę tytułową: Grundbuch der Studierenden der kôniglichen Akademie der
bildenden Künste. Begonnen- am 13. Oktober 1884.
Tom XXXV, zeszyt 4 — 1987
HALINA STĘPIEŃ
W POSZUKIWANIU POLONICÓW
O ARCHIWALIACH MONACHIJSKICH1
Potrzeba uwzględnienia archiwaliów monachijskich we współcześnie po-
dejmowanych badaniach nad kręgiem twórców polskich związanych z arty-
stycznym środowiskiem Monachium jest sprawą oczywistą, nie budzącą
wątpliwości. Niemniej jest właściwie ciągle kwestią trudną do realizacji. Stąd
więc wydawało się interesujące przedstawienie ważnego zespołu archiwaliów,
które udało mi się poznać i dość dokładnie przebadać pod kątem artystów
polskich za lata 1823-1917. Chodzi tu mianowicie o archiwalia Konigliche
Akademie der bildenden Künste (założonej- w 1808 r.) oraz sprawozdania
roczne Münchner Kunstverein (założonego w 1823 r.), na podstawie któ-
rych można już w końcu łat dwudziestych i początku • trzydziestych XIX w.
odnotować obecność polskich artystów w Monachium. Są to jeszcze nie-
liczne nazwiska i z pozoru przypadkowe, a przede wszystkim mało znane2,
tym większe więc budzą zainteresowanie i potrzebę bliższych źródłowych
badań.
Zachowane obecnie, mimo zniszczeń wojennych, w Archiwum Akademii
monachijskiej księgi wpisów3 stanowią dla historyka, zwłaszcza cudzoziemca,
bardzo ważne, choć dość szczególne, ale w wielu przypadkach jedyne,
bezpośrednie źródło informacji dotyczące nie tylko jej studentów. Zawierają
one bowiem niepodważalne dane, pozwalające nie tylko na identyfikowanie
osób, ale np. w odniesieniu do naszych artystów — co jest szczególnie cenne —
na stwierdzenie ich obecności w Monachium oraz na datowanie z bardzo
1 Tekst ten powstał w związku z opracowaniem tematu: Artyści polscy w środowisku
monachijskim w latach 1828-1914. Przedstawione tu wyniki badań'i ogólne uwagi są celowo
rozpatrywane głównie na podstawie materiałów z łat trzydziestych i czterdziestych XIX w., jako
dotyczących szczególnie mało znanego, a interesującego okresu formowania się kręgu „polskich
monachijczyków”.
2 Artystów tych (i to nie wszystkich) odnotowują tylko bardzo lakoniczne biogramy
słownikowe, por. np. Słownik artystów polskich. T. 1-4. Wrocław 1971, 1975, 1979, 1986.
3 Zachowały się 3 księgi wpisów obejmujące lata: I. 1809-1841; II. 1841-1884; III. 1884-1920,
jedyna, która zachowała kartę tytułową: Grundbuch der Studierenden der kôniglichen Akademie der
bildenden Künste. Begonnen- am 13. Oktober 1884.