DOI Artikel:
Kornecki, Marian: Gerarda Seghersa "Św. Sebastian" w Polsce: przyczynek do problemu zapożyczeń, adaptacji i aktualizacji barokowych kompozycji malarskich
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27401#0090
88
MARIAN KORNECKI
Sekundują mu inne jeszcze przykłady, mniej lub lepiej udane, w których
dostrzegamy posłużenie się omawianym wzorem (il. 14).
Długotrwałość żywotności kompozycji dokumentuje jeden z najpóźniej-
szych datowanych egzemplarzy, sprawiony w 1845 r. do drewnianego kościoła
w Skomielnej Białej, spalonego przez hitlerowców 3 IX 1939 r. Jego autorem
był myślenicki malarz Sebastian Stolarski, prowincjonalny epigon malarstwa
cechowego trwającego jeszcze w barokowych tradycjach24. Stolarski był
twórcą płodnym; wiele jego prac, także z zakresu malarstwa ściennego,
przyozdobiło okoliczne kościoły i kaplice. Nie był jednak twórcą w pełni
oryginalnym i większość jego dzieł zdradza źródła swych inspiracji. Z kom-
pozycji Seghersa Stolarski wyabstrahował tylko postać męczennika; dorzucił
natomiast u jego stóp drobiazgowo opracowany rzymski hełm z pióropuszem,
nie znany nam z innych replik i kopii. Oczywiście i sama postać Sebastiana
różni się od pierwowzoru: Stolarski dążył na swój sposób do estetyzacji,
nadając postaci smukłość i sprowadzając ją do schematycznej poprawności,
adresowanej do dewocyjnych gustów (il. 15).
Rozważania te, zarysowujące historię kompozycji od maestrii bielańskiego
obrazu, poprzez mniej lub bardziej wierne kopie i adaptacje naznaczone
znamieniem czasu i miejsca, aż po ludowe i dewocyjne repliki — to szkic
zaledwie obszernego tematu obejmującego wielość zawartych w nim wątków.
Sygnalizują one niemniej miarę sukcesu kompozycji i jej ponad dwustuletnią
„karierę” w Polsce, o jakiej nie mógł nawet marzyć antwerpski twórca
pierwowzoru.
24 E. Śnieżyńska-Stolot. Rzeźba i malarstwo. W: Monografia powiatu myślenickiego.
T. 2. Kraków 1970 s. 348^351. Obok obszernej charakterystyki prac Stolarskiego autorka
(za: KZSwP I. Województwo krakowskie. Pod red. J. Szabłowskiego. Zeszyt 9: Powiat myślenicki.
Opr. K. Kutrzebianka. Wyd. 2. Warszawa 1953 s. 282) powtórzyła błędną lekcję sygnatury
malarza („Sebastian Rola”), umieszczonej na omawianym obrazie; por. też: M. Kornecki.
Zabytki sztuki. Tamże t. 1 s. 324.
MARIAN KORNECKI
Sekundują mu inne jeszcze przykłady, mniej lub lepiej udane, w których
dostrzegamy posłużenie się omawianym wzorem (il. 14).
Długotrwałość żywotności kompozycji dokumentuje jeden z najpóźniej-
szych datowanych egzemplarzy, sprawiony w 1845 r. do drewnianego kościoła
w Skomielnej Białej, spalonego przez hitlerowców 3 IX 1939 r. Jego autorem
był myślenicki malarz Sebastian Stolarski, prowincjonalny epigon malarstwa
cechowego trwającego jeszcze w barokowych tradycjach24. Stolarski był
twórcą płodnym; wiele jego prac, także z zakresu malarstwa ściennego,
przyozdobiło okoliczne kościoły i kaplice. Nie był jednak twórcą w pełni
oryginalnym i większość jego dzieł zdradza źródła swych inspiracji. Z kom-
pozycji Seghersa Stolarski wyabstrahował tylko postać męczennika; dorzucił
natomiast u jego stóp drobiazgowo opracowany rzymski hełm z pióropuszem,
nie znany nam z innych replik i kopii. Oczywiście i sama postać Sebastiana
różni się od pierwowzoru: Stolarski dążył na swój sposób do estetyzacji,
nadając postaci smukłość i sprowadzając ją do schematycznej poprawności,
adresowanej do dewocyjnych gustów (il. 15).
Rozważania te, zarysowujące historię kompozycji od maestrii bielańskiego
obrazu, poprzez mniej lub bardziej wierne kopie i adaptacje naznaczone
znamieniem czasu i miejsca, aż po ludowe i dewocyjne repliki — to szkic
zaledwie obszernego tematu obejmującego wielość zawartych w nim wątków.
Sygnalizują one niemniej miarę sukcesu kompozycji i jej ponad dwustuletnią
„karierę” w Polsce, o jakiej nie mógł nawet marzyć antwerpski twórca
pierwowzoru.
24 E. Śnieżyńska-Stolot. Rzeźba i malarstwo. W: Monografia powiatu myślenickiego.
T. 2. Kraków 1970 s. 348^351. Obok obszernej charakterystyki prac Stolarskiego autorka
(za: KZSwP I. Województwo krakowskie. Pod red. J. Szabłowskiego. Zeszyt 9: Powiat myślenicki.
Opr. K. Kutrzebianka. Wyd. 2. Warszawa 1953 s. 282) powtórzyła błędną lekcję sygnatury
malarza („Sebastian Rola”), umieszczonej na omawianym obrazie; por. też: M. Kornecki.
Zabytki sztuki. Tamże t. 1 s. 324.