DOI article:
Derwojed, Janusz: Nieznany portret Ignacego Krasickiego i malarz Friedrich Kloss
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.27401#0143
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom XXXV, zeszyt 4 — 1987
JANUSZ DERWOJED
NIEZNANY PORTRET IGNACEGO KRASICKIEGO
I MALARZ FRIEDRICH KLOSS
Do ikonografii Xięcia Biskupa Warmińskiego przybył kolejny wizerunek.
Jest to portret malowany olejno na płótnie naklejonym na desce, w owalu,
o wymiarach 29 x 23 cm. Biskup przedstawiony jest na nim w popiersiu, en
face, ubrany w białą komżę lub rokietę i oliwkowy mucet podszyty czerwoną
materią, co widać na lekko podwiniętym brzeżku materii z prawej strony. Na
mucecie rysuje się wyraźnie, zawieszony na niebieskiej wstędze na szyi order
Orła Białego. Odznaczenie widoczne obok może być orderem Świętego
Krzyża, który Krasicki otrzymał w roku 1767 od mistrza zakonu św. Jana
Jerozolimskiego, Emanuela Pinto. Nad orderem Orła Białego na podwójnym,
złotym zapewne łańcuszku wisi krzyż biskupi. Na głowie, zgodnie z modą
epoki, peruka. Portret ten pojawił się, w 1984 r. na aukcji w Hamburgu
i tam nabył go mieszkający w Monachium kolekcjoner Tadeusz Lewkowicz1.
Twórcą portretu jest Friedrich Kloss, a jego. sygnatura w brzmieniu: „Frid.
Kloss pinxit 1785” jest umieszczona u góry, na krawędzi płótna, na lewo od
pionowej osi obrazu. Końcowa cyfra daty jest niezbyt wyraźna, może być
również odczytana jako 3.
Wiadomości o tym malarzu są wyjątkowo skąpe. Nie mamy materiałów do
życiorysu Klossa, ale jego istnienie i twórczość potwierdzone są kilkoma
sygnowanymi dziełami i paroma wzmiankami. Oprócz wyżej opisanego
portretu Krasickiego Muzeum Narodowe w Gdańsku posiada Portret męski
(olej, płótno, 83 x 65 cm), sygnowany na odwrocie „Frid. Kloss pinxit
1783”; Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie Portret Friedricha von Rade-
rechera (olej, płótno, 56 x 42 cm), sygnowany na odwrocie „Fried Kloss pinxit
1790”2 Trzy sygnowane przez Klossa i datowane portrety wymieniają
1 Obecnie własność Fundacji zbiorów im. Ciechanowieckich w Zamku Królewskim w War-
szawie.
2 K. Wróblewska. Dawny portret w zbiorach Muzeum Mazurskiego. Katalog wystawy,
Muzeum Mazurskie w Olsztynie. Olsztyn 1965 s. 25, ii. 42. Według informacji autorki Katalogu
portret pochodzi z miejscowości Nakomiady (d. Eichmedien) w dawnym powiecie mrągowskim.
Tom XXXV, zeszyt 4 — 1987
JANUSZ DERWOJED
NIEZNANY PORTRET IGNACEGO KRASICKIEGO
I MALARZ FRIEDRICH KLOSS
Do ikonografii Xięcia Biskupa Warmińskiego przybył kolejny wizerunek.
Jest to portret malowany olejno na płótnie naklejonym na desce, w owalu,
o wymiarach 29 x 23 cm. Biskup przedstawiony jest na nim w popiersiu, en
face, ubrany w białą komżę lub rokietę i oliwkowy mucet podszyty czerwoną
materią, co widać na lekko podwiniętym brzeżku materii z prawej strony. Na
mucecie rysuje się wyraźnie, zawieszony na niebieskiej wstędze na szyi order
Orła Białego. Odznaczenie widoczne obok może być orderem Świętego
Krzyża, który Krasicki otrzymał w roku 1767 od mistrza zakonu św. Jana
Jerozolimskiego, Emanuela Pinto. Nad orderem Orła Białego na podwójnym,
złotym zapewne łańcuszku wisi krzyż biskupi. Na głowie, zgodnie z modą
epoki, peruka. Portret ten pojawił się, w 1984 r. na aukcji w Hamburgu
i tam nabył go mieszkający w Monachium kolekcjoner Tadeusz Lewkowicz1.
Twórcą portretu jest Friedrich Kloss, a jego. sygnatura w brzmieniu: „Frid.
Kloss pinxit 1785” jest umieszczona u góry, na krawędzi płótna, na lewo od
pionowej osi obrazu. Końcowa cyfra daty jest niezbyt wyraźna, może być
również odczytana jako 3.
Wiadomości o tym malarzu są wyjątkowo skąpe. Nie mamy materiałów do
życiorysu Klossa, ale jego istnienie i twórczość potwierdzone są kilkoma
sygnowanymi dziełami i paroma wzmiankami. Oprócz wyżej opisanego
portretu Krasickiego Muzeum Narodowe w Gdańsku posiada Portret męski
(olej, płótno, 83 x 65 cm), sygnowany na odwrocie „Frid. Kloss pinxit
1783”; Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie Portret Friedricha von Rade-
rechera (olej, płótno, 56 x 42 cm), sygnowany na odwrocie „Fried Kloss pinxit
1790”2 Trzy sygnowane przez Klossa i datowane portrety wymieniają
1 Obecnie własność Fundacji zbiorów im. Ciechanowieckich w Zamku Królewskim w War-
szawie.
2 K. Wróblewska. Dawny portret w zbiorach Muzeum Mazurskiego. Katalog wystawy,
Muzeum Mazurskie w Olsztynie. Olsztyn 1965 s. 25, ii. 42. Według informacji autorki Katalogu
portret pochodzi z miejscowości Nakomiady (d. Eichmedien) w dawnym powiecie mrągowskim.