DOI Artikel:
Rudkowski, Tadeusz: Dwa mało znane polonica niemieckie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27401#0185
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom XXXV, zeszyt 4 — 1987
TADEUSZ RUDKOWSKI
DWA MAŁO ZNANE POLONICA NIEMIECKIE
Wśród ogromnego i niezwykle zróżnicowanego świata zabawek odrębną
grupę stanowiły zawsze miniaturowe figurki żołnierzy, odlewane z różnych
metali, najczęściej ołowiane i cynowe. O ich popularności świadczą najlepiej
rozmiary produkcji. W ciągu kilku ostatnich stuleci zaprojektowano i wy-
konano około 100 tysięcy [!] modeli, a niektóre z nich powielano w dzie-
siątkach i setkach tysięcy egzemplarzy. Chyba żadna inna zabawka nie
doprowadziła do równie intensywnego rozwoju wyspecjalizowanych war-
sztatów, manufaktur, a także i fabryk, szczególnie na terenie Niemiec i Francji,
ale również i w innych krajach europejskich.
Służące przez dziesiątki pokoleń dziecinnej zabawie (choć czasem używano
ich i dla celów pedagogicznych) metalowe żołnierzyki wkraczają do świata
dorosłych dopiero w XIX wieku. Po połowie stulecia pojawia się zain-
teresowanie nimi jako obiektem kolekcjonerstwa. Od tego czasu następuje
wyraźne rozwarstwienie w ich produkcji. Na rynek zabawkarski przeznaczone
są wzory odlewane w wielkich seriach, których główną zaletą jest niska cena.
Jednocześnie te same fabryki produkują ołowiane i cynowe figurki, reali-
zowane według modeli projektowanych przez znanych nieraz artystów,
korzystających ze współpracy historyków wojskowości i kostiumologów.
Zapoczątkowane w połowie ubiegłego stulecia zbieractwo miniaturowych
żołnierzyków rozrosło się z biegiem czasu do rozmiarów poważnego ruchu,
obejmującego dzisiaj szerokie rzesze wyspecjalizowanych kolekcjonerów we
wszystkich częściach świata. Są oni zrzeszeni w dziesiątkach stowarzyszeń
i związków, dysponujących często własnymi czasopismami. W wielu krajach
europejskich i pozaeuropejskich istnieją specjalne muzea prezentujące dawną
i współczesną twórczość w tym zakresie. Bibliografia małego żołnierzyka
obejmuje już setki poważnych opracowań książkowych, nie licząc artykułów
zapełniających szpalty czasopism specjalistycznych i innych.
W Polsce ten rodzaj kolekcjonerstwa zaczyna się dopiero rozwijać.
Produkcja rodzimych fabryk oczekuje jeszcze na opracowanie. W artykule tym
pragniemy natomiast przedstawić dwa rzadkie polonica ze zbiorów obcych.
Tom XXXV, zeszyt 4 — 1987
TADEUSZ RUDKOWSKI
DWA MAŁO ZNANE POLONICA NIEMIECKIE
Wśród ogromnego i niezwykle zróżnicowanego świata zabawek odrębną
grupę stanowiły zawsze miniaturowe figurki żołnierzy, odlewane z różnych
metali, najczęściej ołowiane i cynowe. O ich popularności świadczą najlepiej
rozmiary produkcji. W ciągu kilku ostatnich stuleci zaprojektowano i wy-
konano około 100 tysięcy [!] modeli, a niektóre z nich powielano w dzie-
siątkach i setkach tysięcy egzemplarzy. Chyba żadna inna zabawka nie
doprowadziła do równie intensywnego rozwoju wyspecjalizowanych war-
sztatów, manufaktur, a także i fabryk, szczególnie na terenie Niemiec i Francji,
ale również i w innych krajach europejskich.
Służące przez dziesiątki pokoleń dziecinnej zabawie (choć czasem używano
ich i dla celów pedagogicznych) metalowe żołnierzyki wkraczają do świata
dorosłych dopiero w XIX wieku. Po połowie stulecia pojawia się zain-
teresowanie nimi jako obiektem kolekcjonerstwa. Od tego czasu następuje
wyraźne rozwarstwienie w ich produkcji. Na rynek zabawkarski przeznaczone
są wzory odlewane w wielkich seriach, których główną zaletą jest niska cena.
Jednocześnie te same fabryki produkują ołowiane i cynowe figurki, reali-
zowane według modeli projektowanych przez znanych nieraz artystów,
korzystających ze współpracy historyków wojskowości i kostiumologów.
Zapoczątkowane w połowie ubiegłego stulecia zbieractwo miniaturowych
żołnierzyków rozrosło się z biegiem czasu do rozmiarów poważnego ruchu,
obejmującego dzisiaj szerokie rzesze wyspecjalizowanych kolekcjonerów we
wszystkich częściach świata. Są oni zrzeszeni w dziesiątkach stowarzyszeń
i związków, dysponujących często własnymi czasopismami. W wielu krajach
europejskich i pozaeuropejskich istnieją specjalne muzea prezentujące dawną
i współczesną twórczość w tym zakresie. Bibliografia małego żołnierzyka
obejmuje już setki poważnych opracowań książkowych, nie licząc artykułów
zapełniających szpalty czasopism specjalistycznych i innych.
W Polsce ten rodzaj kolekcjonerstwa zaczyna się dopiero rozwijać.
Produkcja rodzimych fabryk oczekuje jeszcze na opracowanie. W artykule tym
pragniemy natomiast przedstawić dwa rzadkie polonica ze zbiorów obcych.