DOI Artikel:
Starzewska, Maria: Śląskie rzemiosło artystyczne w okresie secesji
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27401#0294
292
MARIA STARZEWSK.A
Wprowadzone przez Poelziga nowe zasady w dydaktyce nauczania nie od
razu znalazły zrozumienie w środowisku śląskim, m.in. i w otwartej w 1901 r.
Miejskiej Szkole Rzemiosł Artystycznych. Powołanie takiej właśnie odrębnej
szkoły dla rzemiosła było wyrazem XIX-wiecznego jeszcze rozdziału między
sztuką i rzemiosłem. Uważano bowiem, że nauka malarstwa może tylko wtedy
mieć miejsce w szkole rzemiosł, kiedy ma zastosowanie w wytwarzanym
przedmiocie. Niemniej zrozumienie samej potrzeby kształcenia stawało się
coraz powszechniejsze, a wyrazem tego było powstawanie szeregu szkół
specjalistycznych o założeniach artystycznych. Obok uczelni działających we
Wrocławiu powołano w Bolesławcu w 1897 r. Szkołę Ceramiczną, a w
Cieplicach Szkołę Snycerstwa w 1902 r. Obie oparte były o bogactwa naturalne
swoich regionów, a do grupy tej można też zaliczyć parę szkół koronkarstwa
w regionie Karkonoszy. We wszystkich, choć nierównomiernie, odchodzono
powoli od dawnych wzorów stylów historycznych, a wprowadzano elementy
nowego stylu — secesji. Ważnym także momentem w propagowaniu nowej
sztuki było otwarcie we Wrocławiu w 1899 r. Muzeum Przemysłu Arty-
stycznego i Starożytności. Jego celem dydaktycznym było nie tylko ekspo-
nowanie dawnej sztuki, ale w dużej mierze także i współczesnej.
Wśród rzemiosł, które szczególnie rozwijały się w okresie secesji, należy
wymienić: meblarstwo, szklarstwo, ceramikę oraz tkactwo artystyczne i ko-
ronkarstwo. Mniejsze znaczenie miało złotnictwo, a w zupełnym zaniku
pozostało rozwijające się jeszcze w XIX w. konwisarstwo. Metaloplastyka,
która była przedmiotem nauki w obu szkołach rzemiosła we Wrocławiu,
dopiero w okresie międzywojennym osiągnęła większy rozwój.
Sztuka stolarstwa artystycznego — w szerokim rozumieniu tego określenia
— a więc meblarstwo, tokarstwo, snycerstwo należała na Śląsku do rzemiosł
o poważniejszym znaczeniu. Liczba zakładów stolarskich w samym Wrocławiu
była duża, choć może nie wszystkie miały artystyczne aspiracje. Brak było
natomiast snycerzy, których musiano sprowadzać ze Szwajcarii lub Saksonii.
Już na wystawie w 1881 r. zwracała uwagę duża liczba wyrobów z drewna
i coraz częściej odzywały się głosy wskazujące na konieczność powołania
specjalnej szkoły, w której można byłoby uczyć artystycznej obróbki drewna.
Dopiero jednak w 1902 r. otwarto taką szkołę w Cieplicach. Naukę pro-
wadzono w trzech klasach: snycerki i ornamentu pod kierunkiem Josepha
Finka z Tyrolu, rzeźby pod kierunkiem Cirilla del Antonio z Moeny w Tyrolu
i meblarstwa — Hansa Petersena z Danii. Początkowo zarówno snycerka, jak
i rzeźba w niewielkim jedynie stopniu nawiązywała do nowego wówczas stylu
secesji. Stosowano nadal m.in. neorenesansowe ornamenty — rogi obfitości —
a rzeźby, przeważnie o tematyce religijnej, charakteryzowały się klasycznym
umiarem. Sporadycznie także w tych pierwszych Jatach elementy stylu secesji
widoczne są w projektach mebli niektórych zakładów wrocławskich. Pierwszą
interesującą wystawę meblarstwa zorganizowano w 1899 r. w Muzeum
MARIA STARZEWSK.A
Wprowadzone przez Poelziga nowe zasady w dydaktyce nauczania nie od
razu znalazły zrozumienie w środowisku śląskim, m.in. i w otwartej w 1901 r.
Miejskiej Szkole Rzemiosł Artystycznych. Powołanie takiej właśnie odrębnej
szkoły dla rzemiosła było wyrazem XIX-wiecznego jeszcze rozdziału między
sztuką i rzemiosłem. Uważano bowiem, że nauka malarstwa może tylko wtedy
mieć miejsce w szkole rzemiosł, kiedy ma zastosowanie w wytwarzanym
przedmiocie. Niemniej zrozumienie samej potrzeby kształcenia stawało się
coraz powszechniejsze, a wyrazem tego było powstawanie szeregu szkół
specjalistycznych o założeniach artystycznych. Obok uczelni działających we
Wrocławiu powołano w Bolesławcu w 1897 r. Szkołę Ceramiczną, a w
Cieplicach Szkołę Snycerstwa w 1902 r. Obie oparte były o bogactwa naturalne
swoich regionów, a do grupy tej można też zaliczyć parę szkół koronkarstwa
w regionie Karkonoszy. We wszystkich, choć nierównomiernie, odchodzono
powoli od dawnych wzorów stylów historycznych, a wprowadzano elementy
nowego stylu — secesji. Ważnym także momentem w propagowaniu nowej
sztuki było otwarcie we Wrocławiu w 1899 r. Muzeum Przemysłu Arty-
stycznego i Starożytności. Jego celem dydaktycznym było nie tylko ekspo-
nowanie dawnej sztuki, ale w dużej mierze także i współczesnej.
Wśród rzemiosł, które szczególnie rozwijały się w okresie secesji, należy
wymienić: meblarstwo, szklarstwo, ceramikę oraz tkactwo artystyczne i ko-
ronkarstwo. Mniejsze znaczenie miało złotnictwo, a w zupełnym zaniku
pozostało rozwijające się jeszcze w XIX w. konwisarstwo. Metaloplastyka,
która była przedmiotem nauki w obu szkołach rzemiosła we Wrocławiu,
dopiero w okresie międzywojennym osiągnęła większy rozwój.
Sztuka stolarstwa artystycznego — w szerokim rozumieniu tego określenia
— a więc meblarstwo, tokarstwo, snycerstwo należała na Śląsku do rzemiosł
o poważniejszym znaczeniu. Liczba zakładów stolarskich w samym Wrocławiu
była duża, choć może nie wszystkie miały artystyczne aspiracje. Brak było
natomiast snycerzy, których musiano sprowadzać ze Szwajcarii lub Saksonii.
Już na wystawie w 1881 r. zwracała uwagę duża liczba wyrobów z drewna
i coraz częściej odzywały się głosy wskazujące na konieczność powołania
specjalnej szkoły, w której można byłoby uczyć artystycznej obróbki drewna.
Dopiero jednak w 1902 r. otwarto taką szkołę w Cieplicach. Naukę pro-
wadzono w trzech klasach: snycerki i ornamentu pod kierunkiem Josepha
Finka z Tyrolu, rzeźby pod kierunkiem Cirilla del Antonio z Moeny w Tyrolu
i meblarstwa — Hansa Petersena z Danii. Początkowo zarówno snycerka, jak
i rzeźba w niewielkim jedynie stopniu nawiązywała do nowego wówczas stylu
secesji. Stosowano nadal m.in. neorenesansowe ornamenty — rogi obfitości —
a rzeźby, przeważnie o tematyce religijnej, charakteryzowały się klasycznym
umiarem. Sporadycznie także w tych pierwszych Jatach elementy stylu secesji
widoczne są w projektach mebli niektórych zakładów wrocławskich. Pierwszą
interesującą wystawę meblarstwa zorganizowano w 1899 r. w Muzeum