DOI Artikel:
Lameński, Lechosław: Tadeusz Stryjeński i Józef Czajkowski
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27401#0325
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom XXXV, zeszyt 4 — 1987
LECHOSŁAW LAMEŃSKI
TADEUSZ STRYJEŃSKI I JÓZEF CZAJKOWSKI
Przypadkowe odkrycie pod zwałami węgla, w piwnicy domu, w którym
spędził ostatnie lata swego długiego i pracowitego życia Tadeusz Stryjeński,
jeden z najpłodniejszych architektów krakowskich końca XIX i początku XX
wieku, dużej drewnianej skrzyni wypełnionej po brzegi setkami jego planów,
szkiców, rysunków, notatek i obliczeń oraz licznymi nadbitkami z artykułów
— pozwoliło na znacznie pełniejsze i wszechstronniejsze omówienie dorobku
twórczego tego nieprzeciętnego architekta, budowniczego, konserwatora i
przemysłowca w jednej osobie1.
Ale nie tylko jego jednego. Wśród celowo i z pietyzmem gromadzonych
materiałów — przez samego Stryjeńskiego, w latach 1932-1943 — znalazły się
także plany i rysunki innych architektów. Były to projekty Wojciecha
Jastrzębowskiego, Michała A. Kostaneckiego, Aleksego Kowalskiego, syna
Karola, Jerzego Warchałowskiego, znanej spółki Kazimierz Wyczyński—
Ludwik Wojtyczko oraz Stefana Żeleńskiego. Ponadto obok całego szeregu
różnych obiektów zaprojektowanych przez niezidentyfikowanych jak do-
tychczas twórców, znalazł się również kompletny [?] zestaw planów pawi-
lonu polskiego na Międzynarodową Wystawę Sztuki Dekoracyjnej w Paryżu
w 1925 r. autorstwa Józefa Czajkowskiego.
Nigdy niereprodukowane, a tym samym niefunkcjonujące w literaturze
przedmiotu2, mimo przechowywania w niewłaściwych warunkach przez ponad
40 lat (co znacznie zaważyło na ich stanie technicznym), 'Zachowały jednak
czytelny rysunek i liternictwo. Składa się na nie sześć kolejno numerowanych i
1 L. Lameński. Działalność architektoniczno-budowlana i konserwatorska Tadeusza Stry-
jeńskiego w Krakowie w latach 1879-1932. IS PAN Warszawa 1983 (mps rozpr. doktorskiej).
2 Nie wiedziała o ich istnieniu ani: I. Huml (autorka hasła) „Czajkowski Józef’. W: Słownik
artystów polskich i obcych w Polsce działających. T. 1. Wrocław 1971 s. 386—389, .ani
A.K. Olszewski. Nowa forma w architekturze polskiej 1900-1925. Teoria i praktyka. Wrocław
1967. Autor ten pisząc o Pawilonie Związku Hut Szklanych na PWK w Poznaniu (w 1929 roku),
stwierdził, że podobnie jak- „Pawilon Paryski był on wystawienniczą efemerydą, znaną już tylko
z fotografii” (s. 153).
Tom XXXV, zeszyt 4 — 1987
LECHOSŁAW LAMEŃSKI
TADEUSZ STRYJEŃSKI I JÓZEF CZAJKOWSKI
Przypadkowe odkrycie pod zwałami węgla, w piwnicy domu, w którym
spędził ostatnie lata swego długiego i pracowitego życia Tadeusz Stryjeński,
jeden z najpłodniejszych architektów krakowskich końca XIX i początku XX
wieku, dużej drewnianej skrzyni wypełnionej po brzegi setkami jego planów,
szkiców, rysunków, notatek i obliczeń oraz licznymi nadbitkami z artykułów
— pozwoliło na znacznie pełniejsze i wszechstronniejsze omówienie dorobku
twórczego tego nieprzeciętnego architekta, budowniczego, konserwatora i
przemysłowca w jednej osobie1.
Ale nie tylko jego jednego. Wśród celowo i z pietyzmem gromadzonych
materiałów — przez samego Stryjeńskiego, w latach 1932-1943 — znalazły się
także plany i rysunki innych architektów. Były to projekty Wojciecha
Jastrzębowskiego, Michała A. Kostaneckiego, Aleksego Kowalskiego, syna
Karola, Jerzego Warchałowskiego, znanej spółki Kazimierz Wyczyński—
Ludwik Wojtyczko oraz Stefana Żeleńskiego. Ponadto obok całego szeregu
różnych obiektów zaprojektowanych przez niezidentyfikowanych jak do-
tychczas twórców, znalazł się również kompletny [?] zestaw planów pawi-
lonu polskiego na Międzynarodową Wystawę Sztuki Dekoracyjnej w Paryżu
w 1925 r. autorstwa Józefa Czajkowskiego.
Nigdy niereprodukowane, a tym samym niefunkcjonujące w literaturze
przedmiotu2, mimo przechowywania w niewłaściwych warunkach przez ponad
40 lat (co znacznie zaważyło na ich stanie technicznym), 'Zachowały jednak
czytelny rysunek i liternictwo. Składa się na nie sześć kolejno numerowanych i
1 L. Lameński. Działalność architektoniczno-budowlana i konserwatorska Tadeusza Stry-
jeńskiego w Krakowie w latach 1879-1932. IS PAN Warszawa 1983 (mps rozpr. doktorskiej).
2 Nie wiedziała o ich istnieniu ani: I. Huml (autorka hasła) „Czajkowski Józef’. W: Słownik
artystów polskich i obcych w Polsce działających. T. 1. Wrocław 1971 s. 386—389, .ani
A.K. Olszewski. Nowa forma w architekturze polskiej 1900-1925. Teoria i praktyka. Wrocław
1967. Autor ten pisząc o Pawilonie Związku Hut Szklanych na PWK w Poznaniu (w 1929 roku),
stwierdził, że podobnie jak- „Pawilon Paryski był on wystawienniczą efemerydą, znaną już tylko
z fotografii” (s. 153).